نرم افزار حسابداری صنعتی

نرم افزار حسابداری صنعتی و حوزه‌ای که آن را مدیریت می‌کند در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در سال‌های اخیر توجه چشمگیری به حسابداری بهای پایانی یا همان حسابداری صنعتی و مدیریت در هر دو حوزه عملی و تئوری به وجود آمده است. به‌نظر می‌رسد چند عامل منشا اصلی این توجه بوده است. اولین مورد ناشی از تغییرات قابل توجهی است که در فضای کسب و کار با افزایش رقابت جهانی و سرعت شتاب تغییرات فناوری به وجود آمده و دوم مقررات زدایی اقتصادی در صنعت در بسیاری از کشورها رخ داده است. سومین عامل را شاید بتوان نیاز سازمان‌ها به کاهش قیمت‌ها از طریق برنامه ریزی و به‌خصوص برنامه ریزی تولید دانست. این تغییرات منجر به فشارهای زیادی بر مدیریت سازمان‌های بازرگانی و سیستم‌های حسابداری بها و مدیریت آن‌ها شده است. این موضوع که چگونه سیستم‌های حسابداری مدیریت در پاسخ به این تغییرات باید از نو طراحی شوند، هم اکنون مورد توجه مدیران و حسابداران است. در این میان نرم افزار مدیریت تولید و نرم افزار حسابداری صنعتی از ابزارهایی هستند که می‌توانند به مدیران و حسابداران شرکت‌های صنعتی و تولیدی برای محاسبه هزینه فرایندهای و محصولات کمک شایانی کند.

شرکت‌های تولیدی/ صنعتی/ بازرگانی معمولاً دارای هزینه‌های جانبی بسیاری هستند که در روند تعیین قیمت یک محصول تأثیر بسزایی دارند. به‌عبارت دیگر، سازمان‌ها دارای هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیمی هستند که می‌توانند برروی تعیین قیمت تمام شده محصولات اثرگذار باشند. حسابداری بهای تمام شده و نرم افزار حسابداری صنعتی فرآیند جمع‌آوری اطلاعات در مورد هزینه‌های انجام شده توسط فعالیت‌های یک شرکت را مدیریت و دسته‌بندی می‌کنند. حسابداری بهای کالای تکمیل شده نوعی حسابداری مدیریتی است که هدف آن محاسبه کل هزینه‌های تولید یک شرکت با ارزیابی هزینه‌های متغیر هر مرحله از تولید و همچنین هزینه‌های ثابت (مانند هزینه اجاره) است و برای حفظ سطح پایدار سود در کوتاه مدت و بلند مدت ضروری است. خروجی و نتیجه نهایی حسابداری بهای پایانی ارائه روش‌های تقلیل بهای تمام شده تولیدات است که این امر باعث مدیریت صحیح هزینه‌ها و برنامه‌ریزی منسجم به منظور اتخاذ تصمیمات کاملاً آگاهانه توسط مدیریت سازمان می‌باشد و کمک می‌کند تا در بلند مدت سطح سود مورد نیاز حفظ شود. بر خلاف حسابداری مالی، که اطلاعات و صورت های مالی را به کاربران ارائه می دهد، حسابداری بهای پایانی ملزم به رعایت استانداردهای تعیین شده نیست و می تواند برای پاسخگویی به نیازهای مدیریت، انعطاف‌پذیر باشد. نرم افزار بهای تمام شده تولید و نرم افزار حسابداری صنعتی تمام هزینه‌های ورودی مرتبط با تولید از جمله هزینه‌های متغیر و ثابت را در نظر می‌گیرد. صنایع مختلف بسته به ماهیت تولید و نوع تولید، روش‌های مختلفی را برای تعیین هزینه‌های محصولات خود اتخاذ می‌کنند. انواع این نوع حسابداری شامل هزینه‌یابی استاندارد، هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت (ABC)، حسابداری ناب و هزینه‌یابی حاشیه‌ای می‌باشد. 

بها، راهکار محاسبه بهای تمام شده تیمیار

نرم افزار حسابداری صنعتی چیست؟

یکی از اولویت‌های اصلی شما به‌عنوان یک صاحب کسب‌وکار، نظارت دقیق بر پولی است که وارد و پرداخت می ‌کنید. به همین دلیل است که داشتن نرم افزار حسابداری صنعتی مناسب بسیار مهم است. شما به برنامه ای نیاز دارید که به شما کمک کند وظایف حسابداری روزانه خود را انجام دهید، از جمله ثبت پرداخت ها، ردیابی هزینه ها، صورتحساب مشتریان و تطبیق تراکنش ها. نرم افزار حسابداری صنعتی شما همچنین باید به شما در مدیریت کیفیت مالی کسب و کارتان کمک کند و به شما این امکان را دهد تا گزارش‌هایی تهیه کنید که عملکرد کسب و کار شما را از زوایای مختلف تجزیه و تحلیل کند.

چگونه نرم افزار حسابداری مناسب برای کسب و کار خود را انتخاب کنید

اطمینان از گزارشگری مالی دقیق برای یک کسب و کار موفق ضروری است. این­جاست که نرم افزار حسابداری صنعتی وارد می شود. نوع مناسب نرم افزار حسابداری صنعتی می تواند کارهای مالی را بسیار روان‌تر کند. برای افرادی که برای اولین بار قصد خرید نرم افزار حسابداری دارند یا در فکر تعویض نرم افزار فعلی خود هستند، ممکن است این سوال پیش بیاید که چگونه نرم افزار حسابداری را انتخاب کنند. با در نظر گرفتن نیازهای خاص هر شرکت، انتخاب نرم افزار حسابداری مناسب می تواند گیج کننده باشد.

برای خرید نرم افزار حسابداری صنعتی مناسب با کمک حسابدار خود مشورت کنید. حسابدار شما ممکن است ترجیح دهد برنامه‌ای را انتخاب کنید که با برنامه‌هایی که او استفاده می‌کند سازگار باشد. حسابدار شما بهترین فردی است که می تواند برای انتخاب مناسب ترین نرم افزار برای شرکت شما نظر تخصصی دهد. حسابدار شما حتی ممکن است بتواند به شما در تنظیم نرم افزاری که انتخاب می کنید کمک کند.

هر نرم افزار حسابداری صنعتی را که انتخاب می کنید، به یاد داشته باشید که مادام العمر از آن استفاده نخواهید کرد، زیرا اکثر نرم افزارها امکان تغییر در تنظیمات را فراهم می کنند. با این حال، این تصمیم را نباید به سادگی گرفت. مطمئنا شما نمی خواهید روی نرم افزاری سرمایه گذاری کنید و چند ماه بعد متوجه شوید که باید برنامه دیگری تهیه کنید. این مقاله به شما کمک می کند تا یاد بگیرید چگونه نرم افزار حسابداری را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید.

عوامل اولیه‌ای که در انتخاب نرم افزار حسابداری صنعتی باید در نظر گرفته شوند

انتخاب بهترین نرم افزار حسابداری صنعتی برای کسب و کار شما چالش برانگیز است. هر نرم افزار حسابداری شامل مجموعه‌ای از ویژگی‌ها می‌شود و اکثر آن ها چندین طرح قیمتی را ارائه می‌دهند که از نظر عملکرد، تعداد کاربران و سایر جنبه‌ها با یکدیگر متفاوت هستند.

این مقاله برخی از ویژگی های مهم نرم افزار حسابداری صنعتی را گردآوری می کند تا به شما در انتخاب بهترین سیستم برای کسب و کارتان کمک کند.

برای ساده سازی جستجوی خود، هنگام انتخاب نرم افزار حسابداری صنعتی برای کسب و کار خود، سه عامل اصلی را در نظر داشته باشید.

هزینه: آیا نرم‌افزار حسابداری صنعتی ساده و ارزان قیمت را ترجیح می‌دهید یا برنامه‌ای که هزینه بیشتری دارد اما دارای ویژگی‌های اضافی است؟

قابلیت استفاده: چند کاربر باید به نرم افزار دسترسی داشته باشند؟ آیا سیستم مبتنی بر ابر را ترجیح می‌دهید که بتوانید در هر جایی به آن دسترسی داشته باشید یا نرم‌افزار دسکتاپ؟ آیا برای داشتن نرم افزار حسابداری خود به یک اپلیکیشن موبایل نیاز دارید؟ نرم افزار حسابداری صنعتی باید چه قابلیت هایی داشته باشد؟

ویژگی ها: نرم افزار حسابداری را برای انجام چه کاری نیاز دارید؟ آیا به هر دو ابزار حساب های دریافتی و حساب های پرداختی نیاز دارید؟ کدام گزارش های حسابداری را باید تهیه کنید؟ آیا برای پیگیری موجودی به آن نیاز دارید؟ آیا به خدمات جانبی نرم افزار مانند ردیابی زمان، مدیریت پروژه و حقوق و دستمزد نیاز دارید؟

نکات برتر برای انتخاب نرم افزار حسابداری صنعتی

1. قیمت

نرم افزار حسابداری صنعتی متناسب با همه بودجه ها وجود دارد. نرم افزارهای عمومی برای یک پایگاه کاربری گسترده‌تر ممکن است رایگان باشند یا با قیمت پایین‌تری خریداری شوند.

با این حال، هر چه نرم افزار تخصصی تر باشد، گران تر می شود، زیرا پایگاه کاربر برای نرم افزارهای تخصصی معمولا نسبتا کوچک است. اگر نرم افزاری خاص برای صنعت خود یا سفارشی سازی شده برای شرکت خود می خواهید، باید آمادگی پرداخت مبالغ بالاتری را داشته باشید.

اکثر نرم افزارهای حسابداری صنعتی با بسته های متعدد با قیمت های متفاوت بر اساس ویژگی هایی که شامل می شوند ارائه می شوند. به دنبال نرم افزاری باشید که همواره هزینه های تعمیر و نگهداری، هزینه های چند کاربره و هزینه های پشتیبانی را پوشش می دهد و برای هیچ یک از عملکردهایی که نیاز دارید هزینه اضافی از کاربران دریافت نمی کند.

2. ثبت حساب های دریافتی و حساب های پرداختی

هر سیستم حسابداری خوب به شما این امکان را می دهد که هم حساب های دریافتی یا پولی که مشتریان به شما بدهکار هستند و هم حساب های پرداختی یا پولی که به فروشندگان خود بدهکار هستید را ثبت کنید. نرم افزار حسابداری باید به شما کمک کند تا مطالبات خود را به طور موثرتری مدیریت کنید، که شامل ایجاد فاکتورهای حرفه ای، ارسال یادآوری پرداخت و استفاده از درگاه های پرداخت برای جمع آوری پرداخت های آنلاین است. نرم‌افزار شما باید به شما کمک کند تا از پرداخت‌های خود مانند صورت‌حساب‌های فروشنده و هزینه‌های عملیاتی مطلع شوید و یادآوری ‌هایی ارائه دهد تا مطمئن شوید که آن ها را به موقع پرداخت می‌کنید.

3. حسابداری نقدی و تعهدی

برای انجام حسابداری کسب و کار خود می توانید از دو روش استفاده کنید: روش نقدی و روش تعهدی. اگر شما یک تجارت کوچک دارید و عمدتا معاملات را بر اساس ورودی و خروجی نقدی ثبت می کنید، روش حسابداری نقدی برای شما مناسب تر است. اگر شما یک تجارت بزرگ دارید که به صورت اعتباری خرید و فروش می کنید و حساب های دریافتی و پرداختی را ثبت می کنید، روش تعهدی متناسب با نیاز شما خواهد بود. بسیاری از شرکت ها حسابداری را با روش نقدی شروع می کنند و با بزرگ­تر شدن تجارت به روش تعهدی روی می آورند. نرم افزار حسابداری شما باید گزینه ای را برای کسب و کار شما فراهم کند تا از بین این دو روش یکی را انتخاب کند و همچنین در صورت تمایل، تغییر از پول نقد به تعهدی را آسان کند. به دنبال یک سیستم حسابداری باشید که هم روش و هم انعطاف پذیری را برای انتخاب به شما ارائه دهد.

4. درگاه های پرداخت

درگاه های پرداخت وسیله ای مطمئن برای پرداخت آنلاین در اختیار مشتریان شما قرار می دهند. با ادغام نرم افزار حسابداری صنعتی خود با درگاه‌های پرداخت، می‌توانید چندین گزینه پرداخت راحت از جمله کارت‌های اعتباری، کارت‌های نقدی و حواله‌های بانکی آنلاین ارائه دهید. به محض تکمیل پرداخت از طریق درگاه، وضعیت فاکتور مربوطه به صورت خودکار در سیستم شما به روز می شود. درگاه های پرداخت بسیار متنوعی وجود دارد و همه آن­ها برای تراکنش های شما، هزینه های متفاوتی دریافت می کنند. هنگامی که درگاه مورد نظر خود را انتخاب کردید، مطمئن شوید که نرم افزار حسابداری صنعتی مورد نظر شما به آن درگاه پرداخت متصل است.

5. پروژه ها و ردیابی زمان

وقتی کسب‌وکاری را اداره می‌کنید که پروژه‌هایی را برای مشتریان انجام می‌دهد، به نرم‌افزار حسابداری صنعتی نیاز دارید که بتواند صورت‌حساب‌های پروژه را انجام دهد. شما می توانید بر اساس ساعاتی که برای انجام پروژه صرف شده اند، یا با تعیین هزینه ثابت برای هر پروژه، صورتحساب مشتریان خود را دریافت کنید. اگر بر اساس زمان صورت‌حساب می‌گیرید، به دنبال نرم‌افزاری بگردید که به شما این امکان را می‌دهد تا زمان صرف شده را ثبت کنید و سپس داده های زمانی را به صورت‌حساب تبدیل کنید.

6. تسویه حساب بانکی

تسویه حساب بانکی بخش مهمی از حسابداری شما است. به دنبال نرم افزار حسابداری صنعتی باشید که صورت حساب های بانکی شما را به صورت خودکار بررسی می کند. همچنین نرم افزار حسابداری صنعتی باید به شما این امکان را دهد تا معیارهای سفارشی و قوانین بانکی را تنظیم کنید که به طور خودکار تراکنش های بانکی شما را دسته بندی کرده و مطابقت دهد. این امر به شما این امکان را می دهد که حساب ها را به سرعت تطبیق دهید و حسابرسی کسب و کار خود را آماده نگه دارید.

7. آمادگی مالیاتی

آمادگی مالیاتی یکی از مزایای داشتن نرم افزار حسابداری صنعتی خوب است. نرم افزار حسابداری شما باید بتواند بدهی مالیاتی شما را محاسبه کند، با نرخ های مالیاتی متعدد کار کند و گزارش های مالیاتی تولید کند تا به شما کمک کند قوانین مالیاتی تعیین شده توسط دولت خود را رعایت کنید.

8. اتوماسیون

اتوماسیون یکی از با ارزش ترین ویژگی های نرم افزار حسابداری صنعتی است، زیرا به شما کمک می کند در زمان کمتری کارهای بیشتری انجام دهید. در صورت‌حساب می‌توانید تراکنش ‌های مکرر را خودکار کنید، یادآور پرداخت ‌ها را به‌طور خودکار به مشتریان ارسال کنید، و کارت‌ های اعتباری مشتریان را برای پرداخت ‌های مکرر شارژ کنید. اسکن خودکار یکی دیگر از ویژگی ‌های اتوماسیون نرم‌ افزار حسابداری صنعتی است و به شما کمک می‌کند تا داده‌ ها را از رسیدها جمع‌آوری کرده و با کم ترین زحمت به تراکنش تبدیل کنید. با انتخاب نرم افزار حسابداری صنعتی که فرآیندهای خسته کننده را خودکار می کند و مداخلات دستی را کاهش می دهد، بیشتر روی حسابداری اصلی خود تمرکز کنید.

9. یکپارچگی

یکپارچه سازی نرم افزار حسابداری صنعتی به شما این امکان را می دهد تا بدون خروج از پلت فرم حسابداری خود، با برنامه های مختلف کار کنید. تغییراتی که در یک نرم افزار یکپارچه ایجاد می‌کنید، به‌طور خودکار در پلتفرم حسابداری شما به‌روزرسانی می‌شوند و نیاز به وارد کردن مکرر داده‌ها را از بین می‌برند. به عنوان مثال، ادغام نرم افزار CRM با نرم افزار حسابداری شما، اطلاعات مشتریان شما را به سیستم حسابداری شما مرتبط می کند و هر به روز رسانی ایجاد شده در CRM، در برنامه حسابداری شما منعکس می شود، بنابراین همه گروه های شما در یک صفحه هستند. نرم افزار حسابداری صنعتی که انتخاب می کنید باید با خدمات شخص ثالث از جمله CRM ها، ابزارهای مدیریت پروژه و سیستم های مدیریت موجودی ادغام شود.

10. گزارش نویسی

نظارت بر سلامت کسب و کار شما بسیار مهم است. برای پیگیری عملکرد کسب و کار خود، نرم افزاری را انتخاب کنید که بتواند گزارش های صورت های مالی مانند ترازنامه، صورت های درآمد و صورت جریان وجوه نقد را تهیه کند. نرم‌افزاری که انتخاب می‌کنید باید به شما کمک کند تا گزارش‌هایی را برای بخش‌های مختلف حسابداری مانند حساب‌های پرداختی و دریافتی، موجودی، پروژه‌ها و مالیات تهیه کنید. این گزارش‌ها به شما می‌گویند که در هر حوزه‌ از کسب‌وکارتان چگونه عمل می‌کنید، در کدام بخش ها به طور مداوم خوب عمل می‌کنید و کدام حوزه‌ها نیاز به بهبود دارند.

11. ویژگی‌های قابل استفاده

• رابط کاربری ساده

رویه های حسابداری آسان نیستند و همه در کار با اعداد مهارت ندارند. نرم افزاری که انتخاب می کنید باید محیطی را فراهم کند که کار با داده های مالی شما را ساده تر کند. یک رابط کاربری منظم و ساده به شما کمک می‌کند جنبه‌ های مهم حسابداری خود را شناسایی کنید. نحوه استفاده از نرم‌افزاری که انتخاب می‌کنید باید آسان باشد و به شما این امکان را دهد تا وظایف را به سرعت انجام دهید.

• امنیت داده ها

داده های مالی بسیار حساس هستند. نرم افزار حسابداری که انتخاب می کنید باید سطوح بالایی از امنیت را برای محافظت از داده های شما فراهم کند. نرم افزارهایی را از فروشندگان معروف انتخاب کنید که احراز هویت دو مرحله‌ای، ارتباطات ایمن و رمزگذاری را ارائه می‌دهند.

• دسترسی به موبایل

نسخه‌های موبایلی نرم افزارهای مبتنی بر ابر، امکان دسترسی آسان به حساب های شما را فراهم می ‌کنند. از طریق اجرای نرم افزار حسابداری صنعتی خود از طریق موبایل، شما می توانید کل فرآیند حسابداری کسب و کار خود را به سرعت اجرا کنید، حتی زمانی که در محل کار خود نیستید. اگر کار شما مستلزم سفرهای مکرر است، انتخاب نرم افزار با نسخه های تلفن همراه به شما این امکان را می دهد تا امور حسابداری خود را به راحتی انجام دهید.

• دسترسی مبتنی بر نقش

بخش‌های خاصی از حسابداری شما باید از دسترسی غیرمجاز محافظت شود و به‌عنوان مدیر، باید تصمیم بگیرید که چه کسی به چه چیزی دسترسی داشته باشد. بهترین نرم افزارهای حسابداری صنعتی موجود در بازار به شما این امکان را می دهند که به کارمندان خود دسترسی مبتنی بر نقش به ماژول های حسابداری خاص را بدهید. برای مثال می‌توانید کارمندان را منحصرا به‌عنوان کارکنان برگه زمانی تعیین کنید تا به آن‌ها دسترسی به برگه‌های زمانی بدهید تا بتوانند زمان انجام وظایف خود را ثبت کنند، اما دسترسی آن­ها را از همه حوزه‌های دیگر کسب‌وکار خود منع کنید. هنگامی که یک نرم افزار حسابداری صنعتی را انتخاب می کنید، مطمئن شوید که نرم افزار موردنظر دسترسی انتخابی را فراهم می کند تا بتوانید نشر داده های خود را تنها به پرسنل مجاز محدود کنید.

12. نسخه آزمایشی یا دمو

نرم افزاری که انتخاب می کنید باید یک نسخه آزمایشی رایگان ارائه دهد. نسخه آزمایشی رایگان به شما این امکان را می دهد تا درباره نحوه عملکرد نرم افزار قبل از خرید مطمئن شوید و ببینید که آیا تمام نیازهای شرکت شما توسط این نرم افزار برآورده می شود یا خیر.

در حسابداری اولین گام ها معمولا مهم ترین گام ها هستند و انتخاب نرم افزار مناسب، کلید اصلی موفقیت است. نیازهای حسابداری خود را به طور کامل ارزیابی کنید، ویژگی های نرم افزار حسابداری صنعتی خود را بر اساس آن نیازها اولویت بندی کنید و نرم افزاری را انتخاب کنید که ویژگی های مورد نیاز شما را برای بهترین عملکرد حسابداری ارائه می دهد.

با افرادی در صنعت خود که چند سال از کسب و کار شما جلوتر هستند، مشورت کنید. از آن ها در مورد چالش‌هایی که در ابتدای کارشان با آن‌ها روبرو بودند بپرسید.

بر خلاف حسابداری عمومی یا حسابداری مالی، حسابداری بهای پایانی یک سیستم داخلی و متمرکز بر شرکت است که برای اجرای کنترل‌های هزینه استفاده می‌شود. حسابداری صنعتی می‌تواند بسیار انعطاف پذیرتر و خاص‌تر باشد، به‌ویژه هنگامی که صحبت از تقسیم هزینه‌ها و ارزیابی موجودی کالا می‌شود. روش‌ها و تکنیک‌های حسابداری بهای پایانی محصول از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است و می‌تواند کاملاً پیچیده شود. نرم افزار حسابداری صنعتی توسط تیم مدیریت داخلی شرکت برای شناسایی کلیه هزینه‌های متغیر و ثابت مرتبط با فرآیند تولید استفاده می‌شود. ابتدا این هزینه‌ها را به‌صورت جداگانه اندازه‌گیری و ثبت می‌کند، سپس هزینه‌های ورودی را با نتایج خروجی مقایسه می‌کند تا در اندازه‌گیری عملکرد مالی و تصمیم‌گیری‌های آینده در زمینه کسب وکار کمک کند. در واقع، حسابداری بهای پایانی گزارشی است که ریز تمام هزینه‌ها را از یک هزینه کل به نمایش می‌گذارد. در حسابداری بهای پایانی انواع مختلفی هزینه وجود دارد که در ادامه بررسی خواهند شد.

اهمیت بهای تمام شده چیست؟

حسابداری صنعتی مشخص می‌کند یک شرکت پول خود را کجا خرج می‌کند، چه میزان درآمد کسب می‌کند و در کجا زیان می‌دهد؛ و منجر به بهبود کنترل‌ها و مدیریت داخلی هزینه‌ها می‌شود. حتی اگر شرکت‌ها نمی‌توانند از ارقام حسابداری بهای تمام شده صنعتی در صورت‌های مالی خود برای اهداف مالیاتی استفاده کنند ولی برای کنترل‌های داخلی بسیار مهم هستند.

در طبقه‌بندی هزینه‌ها بر اساس ارتباط آنان با میزان تولید، علاوه بر مواد اولیه که در تولید محصول به مصرف می‌رسند، هزینه‌هایی که در جهت تغییر شکل مواد اولیه و تبدیل آن به کالای ساخته‌شده به مصرف می‌رسند؛ نیز مورد اهمیت هستند. بنابراین می‌توان هزینه‌ها را به دودسته: هزینه‌های مستقیم و هزینه‌های غیرمستقیم طبقه‌بندی کرد.

• هزینه‌های مستقیم

هزینه‌هایی که به‌طور مستقیم در تولید محصول نقش مستقیم دارند را هزینه‌های مستقیم می‌نامند که می‌توان به‌صورت زیر طبقه‌بندی کرد:

• مواد مستقیم: مواد اولیه‌ای هستند که به طور مستقیم در تولید محصول به مصرف می‌رسند. آهن، سیمان آجر، گچ و... از جمله مواد مستقیم محسوب می‌شود.
• کار یا دستمزد مستقیم: نیروهای انسانی از جمله احتیاجات هر واحد تولید است. به عنوان مثال، کارگران ساختمان در تولید ساختمان نقش مهمی ایفا می‌کنند و دستمزدی که به کارکنان و کارگران واحد تولیدی پرداخت می‌شود از جمله دستمزد مستقیم می‌باشد، که به‌عنوان هزینه مستقیم در نظر گرفته می‌شود.
• سایر: در برخی از واحدهای تولیدی علاوه بر مواد اولیه و دستمزد کارکنان موارد دیگری وجود دارند که شامل هزینه مستقیم است. برای مثال، در واحدهای تولیدی ماشین‌هایی که در فرایند تولید و بسته‌بندی استفاده می‌شوند، جزئی از هزینه مستقیم در نظر گرفته می شوند.

• هزینه‌های غیرمستقیم یا سربار ساخت

در حسابداری صنعتی هزینه‌های غیرمستقیم و یا سربار ساخت، هزینه‌های ناچیزی هستند که به‌طور مستقیم با محصول ارتباطی ندارند، اما در تولید محصول مؤثر هستند و به‌ صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند.

• مواد غیرمستقیم: آن بخش از مواد مصرفی که برای تکمیل کالا ضروری می‌باشند ولی به علت مصرف ناچیز، نمی‌توان آن را به‌عنوان مواد مستقیم مصرفی تولید طبقه‌بندی کرد. مانند: مصرف میخ در ساخت میز و کمد چوبی.

• دستمزد غیرمستقیم: دستمزد غیرمستقیم که در کارخانه‌ها و یا مراکز تولیدی استفاده می‌شود از جمله هزینه‌های غیرمستقیم می‌باشند، که در تولید نقش مهمی را ایفا می‌کنند. مانند: هزینه بیمه کارکنان، ۲۳ % حق کارفرما که در گزارشات تجمیعی نرم‌افزار حقوق و دستمزد قابل‌مشاهده بوده و لحاظ کردن آن در حسابداری تولیدی دارای اهمیت است.
• سایر: سایر هزینه‌های موجود در واحدهای تولیدی که به‌صورت غیرمستقیم در تولید محصولات مؤثر هستند. مانند، هزینه سرویس و نگهداری سالانه دستگاه‌های واحدهای تولیدی.

طبقه‌بندی هزینه‌ها بر اساس حجم تولید

در حسابداری بهای پایانی هزینه‌ها با توجه به حجم تولید در یک بازه زمانی مشخص، ممکن است ثابت باشند. مانند، اجاره کارگاه‌ها. هزینه‌ها بر اساس حجم تولید به‌صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شوند.

• هزینه‌های ثابت: هزینه‌هایی که همواره در حسابداری تولیدی لحاظ می‌گردند و وابسته به سطح تولید نبوده و با نرخ ثابت ماهانه مستهلک می‌شوند. هزینه هایی مانند: هزینه اجاره کارگاه تولیدی، حقوق کارکنان و... .
• هزینه‌های متغیر: هزینه‌هایی که به‌صورت مستقیم با تولید محصولات در ارتباط بوده و مرتبط با سطح تولید شرکت است و با افزایش تولید محصول، هزینه‌ها افزایش و با کاهش تولید محصول، هزینه‌ها کاهش می‌یابد. مانند، مواد اولیه که در تولید به مصرف می‌رسند، که این‌ هزینه‌ها همواره متغیر و وابسته به مقدار تولید محصول می‌باشند.
• هزینه‌های نیمه متغیر: این دسته از هزینه‌ها می‌توانند ثابت، متغیر و وابسته به مقدار تولید باشند. به‌عنوان مثال، بسیاری از کارکنان بخش تولیدی علاوه بر دستمزد ثابت خود، به میزان فروش کالاهای تولیدی نیز دستمزد دریافت می‌نمایند، که این نوع هزینه هم به‌صورت ثابت و هم متغیر می‌باشد.

طبقه‌بندی هزینه‌ها بر اساس رفتار

در این نوع طبقه‌بندی مشخص می‌شود که هزینه‌ها در مقابل تغییرات تولید، چه رفتاری از خود نشان می‌دهند. در حسابداری بهای پایانی هزینه‌ها بر اساس رفتار به‌صورت زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• هزینه‌های ثابت: هزینه‌هایی که بدون توجه به تغییرات حجم تولید در دامنه معین از تولید بدون تغییر هستند. مانند، هزینه استهلاک، هزینه بیمه، هزینه اجاره، عوارض و ... . هر اندازه تولید بیشتر باشد، هزینه‌های ثابت تولید در یک دامنه معین برای هر واحد کمتر خواهد بود. در واقع هزینه ثابت هر واحد برابر است با هزینه ثابت تقسیم ‌بر میزان تولید.
• هزینه‌های متغیر: هزینه‌هایی هستند که با تغییر در سطح تولید، تغییر می‌یابند. هزینه‌های متغیر در سطح کل تولید متغیر ولی در سطح هر واحد ثابت است.

سایر هزینه‌ها در حسابداری بهای پایانی

• هزینه کل: به مجموع هزینه های ثابت، متغیر و نیمه متغیر گفته می شود.
• هزینه‌های عملیاتی: هزینه‌های مرتبط با فعالیت‌های روزمره یک کسب و کار است. این هزینه‌ ها بسته به شرایط می‌توانند ثابت یا متغیر باشند.
• هزینه افزایشی: این هزینه عمدتاً هزینه اضافی مربوط به ساخت یک واحد تولیدی اضافی است. همچنین از آن به عنوان هزینه‌های تفاضلی یاد می‌شود.
• هزینه‌های فرصت: این نوع هزینه به عنوان هزینه جایگزین تعریف می‌شود که برای پیگیری یک عمل خاص در نظر گرفته ‌می‌شود.
• هزینه هدر رفته: هزینه‌ای است که متحمل شده و قابل بازیابی نیست.

انواع هزینه‌یابی در حسابداری بهای پایانی

1. هزینه‌یابی استاندارد: در حسابداری بهای پایانی هزینه‌یابی استاندارد به جای هزینه‌های واقعی، هزینه‌های "استاندارد" را به قیمت تمام شده کالاهای فروخته شده (COGS) و موجودی آن اختصاص می‌دهد. هزینه‌های استاندارد مبتنی بر استفاده کارآمد از نیروی کار و مواد برای تولید کالا یا خدمات در شرایط استاندارد عملیاتی است و درواقع مقدار بودجه است. حتی اگر هزینه‌های استاندارد به کالاها اختصاص داده شده باشد، شرکت هنوز باید هزینه‌های واقعی را پرداخت کند. ارزیابی تفاوت بین هزینه استاندارد (کارآمد) و هزینه واقعی انجام شده را تحلیل واریانس می‌نامند. اگر با تحلیل واریانس مشخص شود که هزینه‌های واقعی بالاتر از حد انتظار است، واریانس نامطلوب است. اگر مشخص شود که هزینه‌های واقعی کمتر از حد انتظار است، واریانس مطلوب است. دو عامل در ایجاد واریانس مطلوب یا نامطلوب نقش دارد. هزینه ورودی مانند هزینه کار و مواد، واریانس نرخ در نظر گرفته می‌شود. بازده یا کمیت ورودی، واریانس حجم در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال، اگر شرکت XYZ انتظار دارد 400 ابزارک در یک دوره تولید کند؛ اما، در پایان به تولید 500 ابزارک منجر شود، با توجه به مقدار کل تولید شده، هزینه مواد بالاتر خواهد بود.

2. هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت (ABC): هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت (ABC) هزینه های سربار از هر بخش را مشخص می‌کند و به کالاها یا خدمات هزینه‌ای اختصاص می دهد. سیستم ABC حسابداری هزینه بر اساس فعالیت‌هایی است که هر رویداد، واحد کاری یا وظیفه با هدف خاص مانند راه‌اندازی ماشین آلات تولید، طراحی محصولات، توزیع کالاهای نهایی یا کارکرد ماشین آلات است. این فعالیت‌ها همچنین محرک‌های هزینه محسوب می‌شوند و آنها معیارهایی هستند که به عنوان مبنای تخصیص هزینه‌های سربار مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور سنتی، هزینه‌های سربار بر اساس یک معیار عمومی، مانند ساعت کار ماشین تعیین می‌شود. تجزیه و تحلیل فعالیت در جایی انجام می‌شود که اقدامات مناسب به عنوان محرک‌های هزینه مشخص شوند. در نتیجه، وقتی صحبت از مدیرانی است که هزینه و سودآوری خدمات یا محصولات خاص شرکت‌ خود را بررسی می‌کنند، ABC بسیار دقیق‌تر و مفیدتر عمل می‌کند. به عنوان مثال، حسابداران هزینه‌ای که از ABC استفاده می‌کنند ممکن است یک نظرسنجی را برای کارمندان خط تولید انجام دهند که پس از آن، میزان زمانی را که برای انجام کارهای مختلف صرف می‌کنند، حساب می‌کنند. هزینه‌های این فعالیت‌های خاص فقط به کالاها یا خدماتی اختصاص می‌یابد که از این فعالیت استفاده کرده‌اند. این هزینه‌یابی به مدیریت کمک می‌کند، تا دریابد دقیقاً کجا زمان و پول صرف می‌شود. برای نشان دادن این موضوع، فرض کنید یک شرکت، هم خرده ریز (مواد اولیه) و هم ابزار تولید می‌کند. خرده ریزها بسیار کار و زمان‌بر هستند و کارکنان تولید نیاز به تلاش عملی دارند. تولید ابزارها به صورت خودکار انجام می‌شود و بیشتر شامل قرار دادن مواد اولیه در دستگاه و انتظار ساعت‌های طولانی برای کالای نهایی است. منطقی نیست که از میزان زمان کار دستگاه برای اختصاص هزینه‌های سربار به هر دو مورد استفاده شود، زیرا خرده ریز‌ها سربار بیشتری مربوط به نیروی کار و ابزارها سربار بیشتری مربوط به استفاده از ماشین دارند.

3. هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا (TDABC): در حال حاضر با توجه هزینه های بالای پردازش در سیستم هزینه یابی ABC کمتر از این روش استفاده شده و به جای آن از سیستم هزینه یابی TDABC استفاده می‌شود. هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا برای تخصیص هزینه‌های منابع به فعالیت‌ها، نیازی به مصاحبه و پیمایش کارکنان ندارد و هزینه‌های منابع را مستقیماً به موضوعات هزینه تخصیص می دهد. در حسابداری بهای پایانی، برای محاسبه این مدل ابتدا هزینه تدارک و تأمین ظرفیت منابع را انجام می‌دهند؛ سپس، ظرفیت مورد نظر هر موضوع هزینه (معمولا بر حسب زمان) را برآورد کرده و از نرخ هزینه ظرفیت برای تخصیص هزینه‌های منابع دایره به موضوعات هزینه استفاده می‌کند. کاربرد TDABC به دلیل استفاده از یک محرک هزینه (زمان) محدود است و در شرایطی که محرک هزینه بر مبنای زمان نباشد، غیر عملی است.

4. هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت عمل‌گرا (PFABC): یک سیستم ABC یکپارچه است که بهای کالا تولید شده را به عملکرد سازمان وصل می‌کند. این سیستم، علاوه بر این‌که یک سیستم حسابداری بهای پایانی واقعی است، یک سیستم کنترل عملیات نیز محسوب می‌شود. انحرافات مهم و انحرافات بهره وری دایره (سازمان) را مشخص ساخته و برای تجزیه و تحلیل و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی از قبیل بهای مواد اولیه مصرفی، استاندارد منابع مصرف شده و کارایی عملیات تولید به نحو مؤثرتری به کار برده می‌شود. باید توجه داشت که این سیستم عموماً برای سازه‌های پیچیده در تولید و خدمات با به کارگیری معادلات زمانی به کار می‌رود و هزینه بالایی دارد.

5. هزینه‌یابی حاشیه‌ای: بهای تمام شده حاشیه‌ای (که در حسابداری بهای پایانی گاهی اوقات تجزیه و تحلیل هزینه-حجم و سود نامیده می‌شود) با افزودن یک واحد اضافی به تولید، بر قیمت تمام شده محصول تاثیر می‌گذارد و برای تصمیمات اقتصادی کوتاه مدت مفید است. هزینه‌یابی حداکثر می‌تواند به مدیریت کمک کند تا تأثیر سطوح مختلف هزینه‌ها و حجم را بر سود عملیاتی شناسایی کند. این نوع تجزیه و تحلیل را می‌توان توسط مدیریت برای بینش در مورد محصولات جدید بالقوه سودآور، قیمت‌های فروش برای محصولات موجود و تأثیر فعالیت‌های بازاریابی به دست آورد. نقطه سربه سر، یعنی سطح تولید که در آن درآمد کل محصول برابر است با کل هزینه، به عنوان کل هزینه‌های ثابت یک شرکت تقسیم بر حاشیه سهم آن محاسبه می‌شود. حاشیه مشارکت، که به عنوان درآمد فروش منهای هزینه‌های متغیر محاسبه می‌شود‌، همچنین می‌تواند به صورت واحد محاسبه شود تا مشخص شود که یک محصول خاص به سود کل شرکت چه میزان کمک می‌کند.

6. هزینه‌یابی واحد: به این نوع، هزینه‌یابی خروجی واحد نیز گفته می‌شود. این نوع هزینه‌یابی در هزینه‌گذاری محصولاتی که در واحدهای یکسان قرار دارند، و برای محصولاتی که به صورت مداوم تولید می‌شوند، استفاده می‌شود. مثال: تولید سیمان، لبنیات، محصولات معدنی و... .

7. هزینه‌یابی سفارش کار: در این روش، هزینه‌های مربوط به هر سفارش کار به‌طور جداگانه محاسبه می‌شود زیرا هرکدام مشخصات و دامنه خاص خود را دارند. محصولات سفارشی نیز تحت پوشش این نوع هزینه‌یابی قرار می گیرند. مثال: تعمیر ساختمان، نقاشی و غیره. در این روش، هزینه‌گذاری برای مشاغلی انجام می‌شود که شامل هزینه‌های سنگین و طولانی مدت بوده و در فضاهای مختلف قرار دارد. از این هزینه به عنوان هزینه‌یابی پایانی/ سفارش کار نیز یاد می‌شود. مثال: ساخت جاده‌ها و پل‌ها، ساختمان‌ها و غیره

8. هزینه‌یابی دسته‌ای: از طریق این روش، هزینه یابی برای واحدهایی که به صورت دسته ایی تولید می شوند و از نظر ماهیت و طرح یکنواخت هستند، انجام می شود. مثال: داروسازی

9. هزینه‌یابی فرآیند: این نوع برای محصولاتی استفاده می‌شود که فرآیندهای مختلفی را پشت سر می‌گذارند. در فرآیندی مانند فرآیند تولید پارچه، فرایندهای مختلفی از جمله نخ ریسی، بافندگی و محصولات نهایی درگیر هستند. هر فرآیندی خروجی منحصر به فرد خود را دارد که به خودی خود یک محصول تمام شده و قابل فروش است. به همین دلیل است برای تعیین هزینه هر مرحله از تولید، از هزینه‌یابی فرآیند استفاده می‌‎شود.

10. هزینه‌یابی خدمات یا عملیات: روشی است که برای هزینه‌یابی عملیات ارائه خدمات مانند حمل و نقل عمومی، راه آهن، خانه سالمندان استفاده می‌شود. در این روش هزینه یک سرویس خاص تعیین می‌شود.

11. هزینه‌یابی مرکب: هنگامی که محصول خروجی شامل قطعات مختلف مونتاژ شده مانند تلویزیون، اتومبیل یا ابزارهای الکترونیکی باشد، باید هزینه اجزا و همچنین محصول نهایی مشخص شود. چنین هزینه‌یابی ممکن است شامل روش‌های مختلف و متعدد هزینه‌یابی باشد.

12. هزینه‌یابی محصول: از روش‌های هزینه یابی محصول در حسابداری بهای پایانی برای تخصیص هزینه به یک محصول تولیدی استفاده می‌شود. روش‌های اصلی هزینه‌یابی موجود، هزینه‌یابی فرآیند، هزینه‌یابی سفارش کار و هزینه‌یابی مستقیم است. هر یک از این روش‌ها در محیط‌های مختلف تولید اعمال شده و برای آن تصمیم‌گیری می‌شود.

روش‌های اصلی هزینه‌یابی محصول در حسابداری بهای پایانی عبارتند از:

1. هزینه‌یابی سفارش کار: این هزینه‌یابی به معنای تخصیص هزینه‌ها به یک کار تولیدی خاص است. این روش زمانی استفاده می‌شود که محصولات انفرادی یا دسته‌ای از محصولات، منحصر به فرد باشند؛ به ویژه هنگامی‌که سفارش کار به‌طور مستقیم به مشتریان ارسال می‌شود یا احتمالاً توسط مشتریان حسابرسی می‌شود.

2. هزینه‌یابی فرآیند: این نوع به معنای انباشت نیروی کار، مواد و هزینه‌های سربار در بخش‌ها یا نهادها است، و سپس کل هزینه تولید به واحدهای انفرادی اختصاص می‌یابد. در حسابداری صنعتی هزینه‌یابی فرآیند زمانی استفاده می‌شود که مقادیر زیادی از همان محصول در طولانی مدت تولید شود.

13. هزینه‌یابی موجودی: روش‌های مختلف هزینه‌یابی موجودی به بهترین وجه، مناسب شرایط مختلف و اهداف مالی است.

1. اولین ورودی از اولین خروجی: روش (FIFO (First In, First Out قدیمی‌ترین هزینه‌ها به کالاهای موجودی فروخته شده اختصاص می‌یابد، بدون توجه به اینکه آیا اقلام فروخته شده واقعاً با آن هزینه خریداری شده اند یا خیر. وقتی تعداد کالاهای موجودی خریداری شده با قدیمی‌ترین هزینه فروخته شود، قدیمی‌ترین هزینه بعدی به فروش اختصاص می‌یابد.

2. روش میانگین هزینه: روش میانگین هزینه با محاسبه میانگین متحرک تمام هزینه‌های موجودی خرید، هزینه موجودی کالا را تعیین می‌کند.

3. روش شناسایی ویژه: روش شناسایی خاص کاملاً منطبق بر هزینه موجودی کالا با واحدهای فروخته شده است و در هنگام فروش کالای خاص، هزینه دقیق هر موجودی کالا را به خود اختصاص می‌دهد.

به‌طورکلی هزینه‌یابی در نرم افزار حسابداری صنعتی به دلیل سرعت و دقت بالاتر نرم افزارها، سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شوند. در این نرم افزارها شما می‌توانید با یکبار تعریف داده‌ها، با ارایه ورودی‌های مختلف، نتیجه دلخواه‌تان را بگیرید.

تخصیص هزینه‌های تولید به محصولات

تخصیص هزینه‌های تولید در حسابداری بهای پایانی با توجه به نوع سیستم عملیات تولید، مبتنی بر یکی از سیستم‌های هزینه‌یابی و یا ترکیبی از هر دو سیستم هزینه‌یابی زیر است.

1-سیستم هزینه‌یابی سفارش کار

2-سیستم هزینه‌یابیمرحله‌ای

در شرکت‌هایی که تولید محصولات طبق مشخصات دریافتی از مشتریان انجام می‌شود، بکارگیری سیستم هزینه‌یابی سفارش کار و در شرکت‌هایی که تولید محصولات به‌صورت انبوه و پیوسته صورت می‌گیرد، بکارگیری سیستم هزینه‌یابی مرحله‌ای مناسب می‌باشد.

هر دو سیستم هزینه‌یابی سفارش کار و مرحله‌ای به سه روش زیر قابل‌اجرا می‌باشند.

• هزینه‌یابی واقعی: در هزینه‌یابی واقعی، کلیه عوامل تشکیل‌دهنده قیمت تمام‌شده محصول؛ شامل هزینه‌هایی است که به‌طور واقعی انجام‌شده‌اند.
• هزینه‌یابی نرمال: در هزینه‌یابی نرمال، از عوامل قیمت تمام‌شده محصول، هزینه‌های مواد مستقیم و کار مستقیم واقعی بوده ولی سربار کارخانه به‌صورت برآورد شده مورداستفاده قرار می‌گیرد.
• هزینه‌یابی استاندارد: در هزینه‌های استاندارد با استفاده از استانداردهای مواد مستقیم، کار مستقیم و سربار کارخانه قبل از شروع سال مالی، قیمت تمام‌شده محصول محاسبه و تعیین می‌گردد.

هزینه‌یابی استاندارد شیوه‌ای جهت هماهنگی عملیات حسابداری صنعتی و مهندسی صنایع می‌باشد که مدیران را در زمینه‌های برنامه‌ریزی عملیات، ایجاد انگیزه در کارکنان و کنترل هزینه‌ها یاری می‌رساند. عمده‌ترین اهداف هزینه‌یابی استاندارد عبارت‌اند از:

• تهیه و تنظیم بودجه عملیاتی
• کنترل و مدیریت هزینه‌ها
• تسریع در ارائه گزارشات هزینه
• تخصیص هزینه‌های ساخت به موجودی‌ها (مواد اولیه، کالای در جریان ساخت و کالای ساخته‌شده)
• جلوگیری از تأثیر نوسانات نرخ مواد در بهای تمام‌شده محصولات

در هزینه‌یابی استاندارد با تعیین استانداردهایی برای هر یک از هزینه‌های ساخت (مواد مستقیم، دست مستقیم و سربار ساخت) قبل از شروع فعالیت و مقایسه آن‌ها با هزینه‌های واقعی در پایان عملیات تولید می‌توان انحرافات و مغایرت‌های ایجادشده را گزارش نمود و از این طریق عملکرد مدیریت را ارزیابی کرد. این موضوع نشان می‌دهد که هزینه‌یابی استاندارد یک سیستم کنترل می‌باشد که در دو سیستم هزینه‌یابی سفارش کار و هزینه‌های مرحله‌ای در حسابداری بهای پایانی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

هزینه‌های سربار در حسابداری بهای پایانی

به هزینه‌هایی که به‌طور غیرمستقیم در تولید محصولات نقش دارند، هزینه‌های سربار ساخت و یا سربار تولید می‌گویند. هزینه‌های سربار کارخانه به دو صورت، به دوایر تسهیم می‌گردد. نرم افزار حسابداری صنتعی با دسته‌بندی خودکار هزینه‌ها و تقسیم آن‌ها، کار شما را برای بودجه‌بندی و گزارش‌گیری را راحت‌تر از همیشه می‌کند.

• تسهیم اولیه

پس از شناسایی هزینه‌های عمومی و تفکیک مراکز هزینه، اولین قدم در تسهیم هزینه‌های سربار عمومی، سرشکن کردن هر هزینه به مراکز هزینه، با استفاده از مبنای تسهیم می‌باشد. این عمل تسهیم اولیه گویند. به‌بیان‌دیگر، تسهیم اولیه عبارت است از سرشکن کردن هزینه‌های غیرمستقیم عمومی به دوایر تولیدی و واحدهای خدماتی بر اساس مبناهای مناسب.

• تسهیم ثانویه

قسمت‌های مختلف یک کارخانه، به دوایر تولیدی و خدماتی تقسیم می‌شوند. دوایر خدماتی، به‌منظور تسهیل در امر تولید و کمک به آن ایجادشده‌اند و هزینه‌های این دوایر باید بر اساس معیارهای سنجیده و قابل‌قبول، بین دوایر تولیدی سرشکن گردد. این عمل را تسهیم ثانویه گویند. به‌عبارت‌دیگر، تسهیم ثانویه سرشکن کردن هزینه‌های دوایر خدماتی به دوایر تولیدی بر مبنایی مناسب می‌باشد. در حسابداری بهای پایانی، این عمل، برای محاسبه بهای تمام‌شده محصولات ضروری است.

معمولاً در مؤسسات، دوایر خدماتی علاوه بر ارائه خدمت به دوایر تولیدی، با یکدیگر نیز تبادل خدمت می‌نمایند. برای انجام تسهیم ثانویه، ابتدا باید رابطه هر دایره خدماتی با سایر دوایر مشخص گردد و حتی‌الامکان مبنایی انتخاب شود که نشان‌دهنده این ارتباط باشد. دلیل انجام تسهیم ثانویه، انتقال هزینه‌های دوایر خدماتی به واحدهای تولیدی به ‌تناسب استفاده از سرویس آن‌ها می‌باشد؛ زیرا دوایر خدماتی به علت عدم تولید محصول، امکان بازیافت هزینه‌های خود را نخواهند داشت. در حسابداری صنعتی روش‌های تسهیم ثانویه، عبارت‌اند از: روش مستقیم، روش یک‌طرفه و روش دوطرفه.

• تسهیم ثانویه به روش مستقیم

در این روش، از خدمات متقابل دوایر خدماتی به یکدیگر صرف‌نظر می‌شود و سهم هزینه هر دایره خدماتی از تسهیم اولیه، مستقیماً به دوایر تولیدی سرشکن می‌گردد؛ به همین دلیل نتایج حاصل از این روش، چندان مطلوب و دقیق نیست.

• تسهیم ثانویه به روش یک‌طرفه

این روش، در شرایطی به کار گرفته می‌شود که بعضی از دوایر خدماتی، به‌صورت یک‌طرفه به دوایر دیگر خدماتی سرویس می‌دهند ولی از آن‌ها سرویس نمی‌گیرند، البته کمتر دایره‌ای ممکن است یافت شود که از سرویس متقابل سایر دوایر بی‌نیاز باشد، ولی سرویس متقابل دریافتی یک دایره خدماتی از دایره خدماتی دیگر ممکن است آن‌قدر ناچیز باشد که بتوان از آن صرف‌نظر نمود.

• تسهیم ثانویه به روش دوطرفه ریاضی

در این روش حسابداری بهای پایانی، خدمات متقابل دوایر خدماتی به یکدیگر به‌طور دقیق در نظر گرفته می‌شود و هزینه هر دایره خدماتی به دوایر تولیدی و دوایر خدماتی استفاده‌کننده، سرشکن می‌گردد. به همین دلیل، استفاده از این روش، صرف‌نظر از نتایج دقیقی که به دست می‌دهد، مستلزم محاسبات پیچیده و طولانی خواهد بود.

ازآنجاکه دایره خدماتی مستقل از سرویس سایر دوایر خدماتی استفاده نمی‌کند، ابتدا باید هزینه‌های این دایره بر اساس مبنایی مناسب به دوایر سرویس‌گیرنده سرشکن گردد تا هزینه قابل تسهیم دوایر خدماتی دیگر مشخص شود. به‌عبارت‌دیگر، درروش فوق حق تقدم تسهیم با دایره خدماتی مستقل می‌باشد. به همین ترتیب، باید عمل تسهیم را برای سایر دوایر خدماتی ادامه داد تا هزینه به دوایر تولیدی سرشکن گردد.

اگر دایره خدماتی مستقل، مشخص نباشد، دایره‌ای که از تسهیم اولیه سهم بیشتری دارد، به‌عنوان دایره سرویس‌دهنده افزایش می‌یابد. بر اساس روش‌های هزینه‌یابی، هزینه‌های سربار بر اساس حجم تولید، ساعت کار پرسنل، تعداد پرسنل و مساحت و.. تسهیم می‌گردد.

مبنای تسهیم برخی از هزینه های سربار در حسابداری صنعتی در جدول 1 ارائه شده است.

جدول 1. مبنای تسهیم برخی از هزینه‌های انبار

بهای تمام شده در برابر حسابداری مالی

در حالی که حسابداری صنعتی اغلب توسط مدیریت در یک شرکت برای کمک به تصمیم گیری استفاده می‌شود، حسابداری مالی همان چیزی است که سرمایه‌گذاران یا طلبکاران می‌بینند. حسابداری مالی وضعیت مالی و عملکرد یک شرکت را از طریق صورت های مالی، که شامل اطلاعاتی در مورد درآمد، هزینه‌ها، دارایی ها و بدهی های آن است، ارائه می‌دهد. حسابداری هزینه می‌تواند به عنوان ابزاری برای مدیریت در بودجه‌بندی و تنظیم برنامه‌های کنترل هزینه، مفید باشد که می‌تواند حاشیه خالص شرکت را در آینده بهبود بخشد. یک تفاوت اساسی بین حسابداری بهای پایانی و حسابداری مالی این است که در حسابداری مالی هزینه بسته به نوع معامله طبقه بندی می‌شود،  نرم افزار حسابداری صنعتی هزینه‌ها را با توجه به نیاز اطلاعات مدیریت طبقه‌بندی می‌کند. حسابداری هزینه، از آنجا که توسط مدیریت به عنوان ابزاری داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نیازی به رعایت هیچ استاندارد خاصی مانند اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) ندارد و در نتیجه، استفاده از شرکتی به شرکت یا بخشی به بخش دیگر متفاوت است. نرم افزار حسابداری مالی و نرم افزار حسابداری صنعتی هم مانند اصل موضوع با هم تفاوت دارند. اما در دنیای نرم افزارها حرکت بین حسابداری صنعتی به مالی و برعکس فقط با یک کلیک انجام می‌شود. در این نرم افزارها شما می‌توانید به راحتی بین حساب‌های مختلف جابه‌جا شوید.

قیمت ERP تیمیار

بهای تمام شده کالای فروش رفته

برای تولید یا ساخت یک کالا عوامل متعددی وجود دارد که شامل هزینه می‌شود. مانند، هزینه مواد اولیه، هزینه حقوق پرسنل، هزینه سربار و فروش، توزیع و ... . اما، بهای تمام شده کالای فروش رفته دقیقاً با آن قسمتی از هزینه‌ها مرتبط است که به صورت مستقیم در تولید یک محصول دخیل هستند و هزینه‌های غیر مستقیمی مانند هزینه فروش، توزیع و بازاریابی و ... شامل بهای تمام شده کالای فروش رفته نبوده و در آن محاسبه نمی‌شود.

1. روش محاسبه بهای تمام شده کالاهای تولیدی (فرمول بهای تمام شده کالاهای تولیدی)

در حسابداری صنعتی به منظور محاسبه بهای تمام شده کالاهای ساخته شده ، ابتدا موجودی کالای پایان دوره و ابتدای دوره محاسبه شده و سپس بهای تمام شده کالای تولید طبق فرمول زیر محاسبه می شود.

موجودی کالای ابتدای دوره = موجودی تعدادی کالا در انبارها * بهای هر کالا

موجودی کالای پایان دوره = موجودی تعدادی کالا در انبارها * بهای هر کالا

موجودی مواد اولیه اول دوره= موجودی تعدادی مواد اولیه در انبارها * بهای هر کالا

موجودی مواد اولیه آخر دوره= موجودی تعدادی مواد اولیه در انبارها * بهای هر کالا

بهای تمام شده کالای تولیدی= (موجودی مواد اولیه اول دوره + خرید مواد اولیه - تخفیف)-(موجودی مواد اولیه آخر دوره + بهای تمام شده مواد اولیه به فروش رسیده+دستمزد + سربار تولید+موجودی کالای اول دور)-(موجودی کالای پایان دوره) 

2. روش محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته (فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته)

در حسابداری صنعتی به منظور محاسبه بهای کالای فروش رفته ابتدا باید مقدار خرید خالصی که در سازمان انجام شده است را بدست آورد تا بتوان مقدار آن را با موجودی کالای ابتدای دوره جمع نمود و مقدار موجودی کالای آماده‌ی فروش را محاسبه کرد. با محاسبه بهای موجودی کالای آماده فروش زمینه فراهم می‌گردد تا بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه شود و آن را از موجودی کالای پایان دوره کسر کرده و بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه می‌گردد.

خرید خالص (کالای خریداری شده) = خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)

موجودی کالای ابتدای دوره = موجودی کالای تعدادی در انبارها که قابل شمارش باشد * بهای هر کالا

موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص

موجودی کالای پایان دوره = موجودی کالای تعدادی در انبارها که قابل شمارش باشد * بهای هر کالا

بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره

3. جدول بهای تمام شده کالای فروش رفته

بهای تمام شده کالای ساخته شده طی یک دوره با استفاده از اطلاعات نمونه جدول 2 به این صورت محاسبه می‌شود که هزینه مواد مستقیم، هزینه دستمزد مستقیم و سربار ساخت با هم جمع شده و هزینه‌های تولید را تشکیل می‌دهند. هزینه‌های تولید با موجودی کالای در جریان ساخت ابتدای دوره جمع شده و بهای تمام شده کالای در جریان ساخت را تشکیل می‌دهد. این بها از موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره کسر شده و بهای تمام شده کالای ساخته شده یا فروش رفته محاسبه می‌گردد.

جدول 2. جدول بهای تمام شده کالای ساخته شده

با تغییرات روزافزون در صنایع و پیچیدگی‌های کسب وکارها، به منظور تصمیم‌گیری مناسب، برنامه‌ریزی، کنترل و داشتن اقدامات مؤثر، مدیریت هزینه و هزینه‌یابی در سازمان امری بسیار ضروری است. حسابداری صنعتی (حسابداری بهای پایانی) شاخه‌ای از علم و فن حسابداری است که وظیفه آن جمع‌آوری اطلاعات مربوط به عوامل هزینه و محاسبه بهای تمام شده‌ محصولات و خدمات است و با تجزیه و تحلیل گزارش‌ها، راه‌های تولید روش‌های تقلیل بهای پایانی تولیدات را بیان می‌کند که این امر باعث مدیریت صحیح هزینه‌ها و برنامه‌ریزی منسجم برای آینده سازمان می‌گردد.