نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته 

بهای تمام شده کالای فروش رفته چه اهمیتی دارد؟

بهای تمام شده کالای فروش رفته از شاخصه‌های مهم ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌ها است. این معیار به تحلیل‌گران کسب و کارها امکان می‌دهد تا با توجه به وضعیت درآمدزایی فعلی، افق‌هایی را برای آینده فعالیت‌ها ترسیم کنند. محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده با استفاده از سیستم‌ها‌یی نظیر تیم‌یار و رصد کردن دائمی آن به واحدهای برنامه‌ریزی سازمان‌ها کمک می‌کند تا راهبردهایی حساب‌شده برای کسب و کار تدارک ببینند. بنابراین، سیستم‌های مختلف محاسبه و تحلیل بهای تمام شده کالای فروخته شده می‌توانند نقش مهمی را در سازمان ایفا کنند. این مطلب را به چند و چون این شاخص مهم مالی و عملکردی کسب و کارها اختصاص داده‌ایم. لذا تا انتها با تیم‌یار همراه باشید تا:

• از چیستی و چرایی این مفهوم بگوییم؛
• چگونگی محاسبه کردن این شاخص مهم را در انواع سازمان‌ها بررسی کنیم؛
• نقش نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته را در گزارشگری کسب و کارها بشناسیم؛ 
• به اجزای نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته و اهمیت آن بپردازیم.

منظور از بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟ 

بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS: Cost of Goods Sold) اصطلاحی حسابداری است که به مجموع هزینه‌های مستقیم کالاها یا خدمات فروخته شده اطلاق می‌شود. از بهای تمام شده کالای فروخته شده گاهی به «هزینه فروش» تعبیر می‌کنند. این شاخص را در صورت سود و زیان  گزارش می‌کنند و معمولاً شامل هزینه‌هایی نظیر بازاریابی، فروش یا توزیع نمی‌شود. بهای تمام شده کالای فروخته شده می‌تواند اطلاعات زیادی را درباره عملکرد مالی، کارایی و سودآوری سازمان در اختیار مدیران قرار دهد.

مهم‌ترین اجزای بهای تمام شده کالای فروخته شده کدامند؟

در بهای تمام شده کالای فروخته شده معمولاً هزینه‌های زیر را لحاظ می‌کنند:

• مواد خام
• اقلام خریداری شده برای فروش مجدد
• هزینه‌های حمل و نقل
• کمک هزینه خرید
• تخفیف‌های تجاری یا نقدی
• کار مستقیم کارخانه
• قطعات مورد استفاده در تولید
• هزینه‌های ذخیره‌سازی و انبار
• سربار کارخانه

کدام هزینه‌ها را نباید در بهای تمام شده کالای فروش رفته به حساب آوریم؟

به‌طور کلی، تمامی هزینه‌های غیرعملیاتی نظیر بهره و مخارج سرمایه‌ای نباید در محاسبات نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته وارد شوند. ما در سیستم بهای تمام شده کالای فروخته شده تیم‌یار، به دقت به این موضوعات توجه کرده‌ایم. از دیگر اقلامی که از محاسبه مبلغ مذکور کنار گذاشته می‌شوند، عبارتند از:

• هزینه‌های فروش، عمومی و اداری مانند: هزینه‌های توزیع به مشتریان، اجاره دفتر، تبلیغات، هزینه‌های حسابداری و حقوقی و حقوق مدیریت
• هزینه‌های محصولاتی که در پایان یک دوره معین، فروخته نشوند و در انبار باقی بمانند. البته آن‌ها را باید جزء موجودی پایان دوره حساب کنیم.

بهای تمام شده کالای فروخته شده در سازمان‌های خدماتی و تجاری چه اقلام هزینه‌ای را در بر می‌گیرد؟

• بهای تمام شده برای سازمان‌های خدماتی «هزینه خدمات» نامیده می‌شود. این مبلغ در کسب و کارهای خدماتی هزینه‌های نیروی کار، مالیات بر حقوق و دستمزد، و مزایای افرادی را در بر می‌گیرد که برای فعالیت در زمینه ارائه خدمات، حقوق دریافت می‌کنند. فروخته شده
• بهای تمام شده در سازمان‌های تجاری خرده‌فروشی یا عمده‌فروشی معمولاً بهای کالایی است که از یک تولیدکننده خریداری شده است. این هزینه نباید شامل هزینه‌های عمومی، فروش یا اداری سازمان باشد.

چرا محاسبات نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته برای کسب و کارها مهم است؟

• بهای تمام شده کالای فروخته شده جزئی کلیدی برای تعیین کردن دو معیار مهم کسب و کار است: سود ناخالص شرکت و حاشیه سود ناخالص.
• تفسیر صحیح COGS و مدیریت کردن اجزای آن می‌تواند راه را برای کارآمدی و سودآوری بیشتر سازمان در آینده هموار کند؛ چرا که با دانستن هزینه‌های مستقیم کالاهای فروخته شده یا خدمات ارائه شده، می‌توانید سازماندهی و مدیریت عوامل تولید را به‌صورت بهینه انجام دهید.
• بهای تمام شده کالای فروش رفته در صورت سود و زیان شرکت و زیر سطر درآمد گزارش می‌شود و سود ناخالص با کم کردن بهای تمام شده کالای فروخته شده از درآمد به دست می‌آید؛ اما حاشیه سود ناخالص عبارت است از تقسیم سود ناخالص بر درآمد. یعنی این‌که هر چه بهای تمام شده کالای فروخته شده یک شرکت بیشتر باشد، سود ناخالصش کمتر است. لذا این شاخص جایگاه مهمی برای پی بردن به شرایط کلی کسب و کار دارد.

فرمول محاسبه در نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته :

محاسبه کردن بهای تمام شده کالای فروخته شده بسیار ساده به نظر می‌رسد؛ زیرا صرفاً سه متغیر را در بر می‌گیرد: موجودی اول دوره، خریدها و موجودی پایانی. اما محاسبه کردن آن پیچیدگی‌هایی دارد؛ چرا که ارزش‌گذاری اقلام مذکور مراحل خاص خودش را دارد. به‌طور کلی، برای محاسبه کردن بهای تمام شده کالای فروخته شده از رابطه زیر استفاده می‌کنند:

(موجودی آغاز دوره + خریدها) - موجودی پایانی = بهای تمام شده کالای فروش رفته

مراحل محاسبه کردن بهای تمام شده کالای فروخته شده کدامند؟

برای این‌که بتوانیم بهای تمام شده کالای فروخته شده را با استفاده از رابطه فوق محاسبه کنیم، لازم است چهار مرحله را به شرح زیر طی کنیم. البته سیستم‌های تخصصی این کار از جمله نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته تیم‌یار می‌توانند در این زمینه یاریگر کارشناسان حسابداری باشند.

• موجودی اولیه مواد خام را بر اساس مقادیر موجودی پایان سال قبل شناسایی کنید، سپس میزان مواد خام در جریان فرآیند تولید و کالاهای نهایی را به دست آورید.
• هزینه خرید مواد اولیه‌ای را که در طی دوره انجام شده است با در نظر گرفتن مواردی نظیر کرایه حمل و تخفیفات نقدی تعیین کنید.
• مانده موجودی نهایی را تعیین کنید. این کار معمولاً بر اساس شمارش چرخه فیزیکی است و مطابق روش انتخابی جهت ارزش‌گذاری موجودی شرکت صورت می‌گیرد. مطمئن شوید که سایر هزینه‌های مستقیم تولید در ارزیابی موجودی لحاظ شده باشند.

موجودی را در عملیات محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته چگونه حساب می‌کنند؟

روش‌های شناسایی و ارزش‌گذاری موجودی اولیه و پایانی کسب و کارها می‌تواند تأثیر زیادی بر بهای تمام شده کالای فروش رفته داشته باشد. برای این کار مراحل زیر طی می‌شود:

• شرکت‌ها عمدتاً با شمارش فیزیکی دوره‌ای موجودی‌ها مقدار موجودی پایان دوره را حساب می‌کنند. همچنین، این کار کمک می‌کند تا موجودی‌های آسیب‌دیده، منسوخ و مفقود را شناسایی کنند.
• با دانستن تعداد و کم و کیف موجودی‌ها، می‌توانیم ارزش‌ها آن‌ها را حساب کنیم. موجودی اولیه شرکت‌ها برای دوره جاری برابر با موجودی پایانی دوره قبل است و طبق اصول همگانی پذیرفته شده حسابداری (GAAP: Generally Accepted Accounting Principles)، لازم است خریدهای هر سال با استفاده از حسابداری تعهدی ثبت شوند.
• برای محاسبه کردن موجودی نهایی، لازم است موجودی ارزش‌گذاری شود. البته طبق GAAP روش‌های مختلفی برای ارزش‌گذاری موجودی تعریف شده‌اند که طبق آن‌ها مقادیر موجودی متفاوتی محاسبه می‌شوند. متداول‌ترین روش‌های این کار عبارتند از:
• FIFO (First-in-First-Out)
• LIFO (Last-in-First-Out)
• روش میانگین (هزینه متوسط) (ACM: Average Cost Method )

بهای تمام شده کالای فروش رفته چه تفاوتی با هزینه درآمد و هزینه‌های عملیاتی دارد؟

برخی مفاهیم حسابداری از جمله «هزینه درآمد» و «هزینه‌های عملیاتی» بعضاً با بهای تمام شده کالای فروخته شده اشتباه می‌شوند. در ادامه به تفاوت‌های آن‌ها اشاره می‌کنیم.

• هزینه درآمد و بهای تمام شده کالای فروش رفته: هزینه درآمد غالباً در مشاغل خدماتی و بعضاً در سازمان‌های تولیدی و خرده‌فروشی به کار می‌رود. اقلام هزینه درآمد بیشتر از بهای تمام شده کالای فروخته شده هستند. این هزینه علاوه بر این‌که اقلام بهای تمام شده کالای فروخته شده را در بر می‌گیرد، بلکه هزینه‌های مستقیم فروش مثل مبالغ کمیسیون فروش، تخفیف فروش، توزیع و بازاریابی را نیز شامل می‌شود. البته همانند COGS، هزینه‌های غیرمستقیم مانند حقوق و دستمزد مدیران در آن لحاظ نمی‌شوند.
• هزینه‌های عملیاتی و بهای تمام شده کالای فروخته شده: «هزینه‌های عملیاتی» را می‌توانیم نقطه مقابل بهای تمام شده کالای فروخته شده بدانیم. این هزینه‌ها مربوط به هزینه‌های اداره کسب و کار هستند؛ اما نه لزوماً هزینه‌های تولید محصول. عمده‌ترین اقلام هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های فروش، عمومی و اداری (SG&A) مثل بیمه، هزینه‌های حقوقی و حسابداری، سفر، مالیات و لوازم اداری هستند. اقلام بهای تمام شده کالای فروخته شده و هزینه‌های غیرعملیاتی نظیر بهره و هزینه مبادله ارز در هزینه‌های عملیاتی محاسبه نمی‌شوند.

مهم‌ترین کاربردهای بهای تمام شده کالای فروخته شده برای کسب و کارها کدامند؟

• محاسبه کردن صحیح در نرم افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته با کمک سیستم‌هایی تخصصی نظیر تیم‌یار، هزینه واقعی محصولات فروخته شده را به مدیران کسب و کارها نشان می‌دهد. این معیار برای تعیین کردن قیمت مصرف‌کننده یا مشتری مهم است تا از حاشیه سود کافی برای سازمان اطمینان حاصل شود.
• از بهای تمام شده کالای فروخته شده برای محاسبه کردن معیارهای مهمی در حوزه مدیریت کسب و کار استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، گردش موجودی، معیاری برای بهره‌وری فروش است که نشان می‌دهد شرکت چند بار موجودی‌اش را جایگزین کرده است. این معیار برای مدیرانی مفید است که به دنبال بهینه‌سازی میزان موجودی یا افزایش فروش محصولات هستند.
• بهای تمام شده کالای فروخته شده برای تعیین کردن سود ناخالص به کار می‌رود. با استفاده از این شاخصه، مدیران، سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان می‌توانند کارایی فرآیندهای تولید شرکت را ارزیابی کنند.

ویژگی‌های کلیدی نرم‌افزار بهای تمام شده کالای فروش رفته بها

مزایای نرم‌افزار محاسبه بهای تمام شده بازرگانی بها

ماژول‌های نرم‌افزار محاسبه بهای تمام شده بازرگانی بها

۷ گام به سوی بهادار شدن

چرا بهای تمام شده کالای فروش رفته مهم است و باید آن را محاسبه کنیم؟

بهای تمام شده کالای فروش رفته یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های سنجش عمکلرد کسب‌وکار است. محاسبه آن به مدیران کمک می‌کند برنامه‌ریزی بهتر و دقیق‌تر داشته باشند. از آن‌جایی که محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده به‌طور مستقیم با هزینه‌های تولید و دستمزد سروکار دارد. استفاده از ابزارهای کارآمد و کاربردی کمک بزرگی به مدیران مالی و ارشد سازمان می‌کند.

گزارش‌های حسابداری بهای تمام شده کالای فروخته شده روش‌های تولید و تصمیم‌های سرمایه‌گذاران برای آینده سازمان را مشخص می‌کند. تجزیه و تحلیل این گزارش‌ها برای هر شرکتی که به ارایه خدمت یا تولید محصولی مشغول است اهمیت بالایی دارد.

بهای تمام شده کالای فروش رفته حاصل جمع هزینه‌های مستقیم با هزینه حقوق و مزایای پرداختی و سربار تولید است. به زبان ساده‌تر، بهای تمام شده کالای فروخته شده یعنی جمع تمام هزینه‌هایی که برای ارایه یک خدمت یا ساخت یک کالا صرف شده است. هزینه‌های غیرمستقیم در محاسبات این بهای تمام شده نقشی ندارند. برای مثال یک شرکت پخش برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده خود نباید هزینه تبلیغات یا هزینه حمل به آدرس مشتری را در هزینه‌های خود به حساب آورد.

در حسابداری بهای تمام شده کالای فروخته شده، فقط و فقط هزینه‌های مستقیم ساخت محصول یا ارایه خدمت محاسبه می‌شود.

گزارش‌های بهای تمام شده کالای فروخته شده در صورت سود و زیان شرکت ظاهر می‌شود و از اقلام تاثیرگذار بر این گزارش است. همچنین می‌توان برای محاسبه حاشیه سود ناخالص آن را از درآمد کسب‌وکار کسر کنیم.

بهای تمام شده کالای فروش رفته؛ انواع روش‌های محاسبه

با توجه به گستردگی کسب‌وکار و تنوع فرایندهای تولید و ارایه هر محصول و خدمت، روش‌های زیادی برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته وجود دارد. روش‌هایی که همگی در بها، قابل پیاده‌سازی است. این روش‌ها از این قرارند:

• بهای تمام شده در ترازنامه؛ محاسبه بهای تمام شده در ترازنامه منجر به افزایش موجودی نقد و دارایی شرکت می‌شود. وقتی بهای تمام شده کالای فروخته شده افزایش می‌یابد، دارایی جاری شرکت بیشتر می‌شود. وقتی دارایی جاری بیشتر شود، باعث افزایش سود می‌شود. موضوعی که بر حقوق صاحبان سرمایه تاثیر می‌گذارد.
• بهای تمام شده در سیستم‌های دائمی؛ دقت بالای این روش، مهم‌ترین و اصلی‌ترین ویژگی آن است. در این روش، بهای تمام شده کالای فروخته شده به‌صورت دائمی در حساب‌ها ثبت می‌شود. اطلاعات انبارگردانی، رویدادهای مالی مثل فروش و کالای منسوخ شده نیز در این روش به‌طور جداگانه محاسبه می‌شود.
• بهای تمام شده در حسابداری صنعتی؛ حسابداری صنعتی و بهای تمام شده درواقع یک مفهوم هستند. این روش فقط مناسب شرکت‌های صنعتی و تولیدی است و برای کمک به برنامه‌ریزی مناسب‌تر توسط مدیران طراحی شده است. در محسابه بهای تمام شده کالای فروخته شده به روش حسابداری صنعتی ابتدا تمام اندازه عملیات تولید برآورد می‌شود و هزینه نهایی با توجه به کالای خروجی محاسبه می‌شود.
• بهای تمام شده در سیستم اداواری؛ در این روش برخلاف سیستم دائمی موجودی محصولات و هزینه‌های سربار و مستقیم به‌طور دائمی ثبت نمی‌شوند. برای محاسبه سیستم ادواری موجودی پایان دوره را از خرید کسر کرده و با موجودی اول دوره جمع می‌زنیم.

بهای تمام شده کالای فروش رفته را چگونه محاسبه کنیم؟

برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته در کسب‌وکارهای بازرگانی و تولیدی به روش زیر عمل می‌کنیم:

• برای شرکت‌های بازرگانی:
  • ابتدا موجودی کالای اول دوره را با خرید‌های طی دوره جمع می‌کنیم. نتیجه به دست آمده می‌شود بهای تمام شده کالای آماده فروش. بعد از آن موجودی کالای پایان دوره را از بهای تمام شده کالای آماده فروش کسر می‌کنیم.
• برای شرکت‌های تولیدی:
  • ابتدا موجودی کالای ساخته شده اول دوره را بهای تمام شده کالای ساخته شده جمع می‌کنیم. حاصل آن برابر است با بهای تمام شده کالای آماده فروش. در آخر هم این عدد را از کالای ساخته شده پایان دوره کسر می‌کنیم.

بنویسید «بها»، بخوانید سازمان

بها تنها یک نرم‌افزار محاسبه‌ قیمت تمام شده نیست؛ این نرم‌افزار به پشتوانه بیش از یک دهه فعالیت مستمر متخصصان تیم‌یار در زمینه طراحی و تولید نرم‌افزارهای سازمانی، در تمام گام‌های مسیر توسعه مدیریت مالی، واحد حسابداری، و کسب‌وکار شما پشتیبان و همراه‌تان خواهد بود. در هر لحظه و بسته به نیازتان می‌توانید با کم‌ترین هزینه‌ زمانی و اقتصادی، علاوه بر یک نرم افزار حسابداری صنعتی کامل، سیستم‌های مختلف حسابداری و خزانه‌داری، مدیریت تولید، مدیریت انبار و کنترل موجودی، مدیریت فروش، بازرگانی، مدیریت بازاریابی، مدیریت منابع انسانی و… این نرم‌افزار جامع و قدرتمند را فعال و از مزایای گسترده یک نرم افزار ERP یکپارچه و تحت وب استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

بهای تمام شده کالای فروش رفته معیاری است که به مدیران و تصمیم‌گیران کسب و کارها نشان می‌دهد: «هزینه‌های سازمانشان برای ساخت محصول چقدر است و آن را باید به چه قیمتی بفروشند؟». محاسبه کردن اصولی این شاخص بسیار مهم است؛ چرا که متغیرهای نسبتاً زیادی در عملیات محاسبه آن دخیل هستند. بهای تمام شده کالای فروخته شده رئوس سیاست‌گذاری، نحوه تعیین قیمت محصولات و خدمات و نیز وضعیت بهره‌وری عوامل تولید را مشخص می‌کند. کمک گرفتن از سیستم بهای تمام شده کالای فروخته شده تیم‌یار می‌تواند کسب و کارتان را سرآمد کند.

ماژول‌های مرتبط با نرم‌افزار محاسبه بهای تمام شده «بها»