بهای تمام شده خدمات، بهای تمام شده انتسابی و تاریخی

بهای تمام شده خدمات، بهای تمام شده انتسابی و بهای تمام شده تاریخی سه‌تا از مفاهیمی هستند که کم‌تر به آن‌ها پرداخته شده است. اهمیت روزافزون محاسبه دقیق بهای تمام شده و حسابداری بهای تمام شده باعث شده است تا به سراغ بررسی این سه موضوع برویم. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی این سه مفهوم کلیدی و کاربردی در حوزه حسابداری و بهای تمام شده برویم و هرکدام را به‌دقت موشکافی کنیم. 

بهای تمام شده خدمات

بهای تمام شده خدمات فقط برای حسابداران و کسانی که یک کسب‌وکار خدماتی را اداره می‌کنند نیست. این مفهو‌می‌ است که همه ما را در زندگی روزمره تحت تأثیر قرار ‌می‌دهد. از هزینه‌ای که برای قهوه صبحگاهی خود ‌می‌پردازید تا هزینه‌ای که برای عضویت در باشگاه پرداخت ‌می‌کنید، بهای تمام شده خدمات در تصمیمات روزمره ما حضور دارد.

حال، «خدمت» دقیقاً چیست؟ طبق تعریف، خدمات یک کالای نامشهود است.‌ خدمت یک محصول فیزیکی نیست که بتوانید آن را لمس کنید، بلکه یک عمل یا مجموعه‌ای از اقدامات است که یک طرف ‌می‌تواند برای دیگری انجام دهد. وقتی برای خدماتی پول می‌دهید، کالایی را نمی‌خرید. شما در حال خرید زمان، تلاش، تخصص، راحتی، یا ترکیبی از اینها هستید.

بنابراین، چه چیزی هزینه این خدمات را تعیین ‌می‌کند؟ چه چیزی باعث ‌می‌شود که یک آرایشگر صدوپنجاه هزار تومان برای کوتاه کردن مو دریافت کند در حالی که آرایشگر دیگر همین کار را با هفتاد هزار تومان انجام می‌دهد؟ اینها سوالاتی است که در این بخش از مقاله بررسی خواهیم کرد. فراموش نکنید که این مقاله سه بخش مجزا دارد.

همچنین بخوانید: نرم افزار حسابداری بازرگانی

اجزای بهای تمام شده خدمات

اگر تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا خدمات ‌می‌توانند از نظر هزینه بسیار متفاوت باشند؟ بهای تمام شده خدمات توسط عوامل متعددی تعیین ‌می‌شود. بیایید آنها را بررسی کنیم:

هزینه‌های کار: این اصلی‌ترین مورد است. خدمات معمولاً مجموعه‌ای از چندین کار فشرده هستند، به این معنی که آنها به تلاش انسانی زیادی نیاز دارند. هزینه نیروی کار شامل دستمزد یا حقوق افرادی است که خدمات ارائه ‌می‌دهند و همچنین مزایایی که دریافت ‌می‌کنند.

هزینه‌های سربار: شامل اجاره، خدمات آب و برق، بیمه، تجهیزات و هر چیز دیگری که برای ادامه فعالیت یک کسب و کار خدماتی لازم است می‌شود. اگر یک کسب و کار در منطقه‌ای با اجاره بالا فعالیت ‌می‌کند یا از تجهیزات‌گران قیمت استفاده ‌می‌کند، این هزینه‌ها در قیمت خدمات آنها منعکس ‌می‌شود.

حاشیه سود: کسب و کارها برای کسب سود وجود دارند و بهای تمام شده خدمات یک نشانه‌گذاری اصلی برای سودآوری است. این حاشیه بسته به صنعت و استراتژی تجاری خاص هر کسب و کار متفاوت است.

شرایط بازار: عرضه و تقاضا، همانطور که بر قیمت تمام شده کالا تأثیر ‌می‌گذارد، بر بهای تمام شده خدمات نیز اثرگذار است. اگر تقاضای زیادی برای یک خدمت و عرضه محدودی برای آن وجود داشته باشد، قیمت بالاتر خواهد بود. برعکس، اگر یک خدمت بیش از حد عرضه شود، قیمت ممکن است کاهش یابد.

ادراک ارزش: این موضوع کمی‌انتزاعی‌تر است، اما یک عامل اساسی است. ارزش درک شده یک خدمت ‌می‌تواند به طور قابل توجهی بر هزینه آن تأثیر بگذارد. یک ارائه‌دهنده خدمات با نام تجاری برند شناخته شده اغلب ‌قادر است هزینه بیشتری برای خدمات خود دریافت کند.

چرا هزینه برخی از خدمات بیش از سایرین است؟

بسیار خوب، اکنون که اجزای تشکیل دهنده بهای تمام شده خدمات را ‌می‌دانیم، اجازه دهید این بحث را کمی‌ عمیق‌تر کاوش کنیم. چرا هزینه یک رستوران شیک برای یک وعده غذایی بیشتر از یک غذای فست فود در یک محله مرکز شهر است؟ چرا هزینه اتاق یک هتل لوکس بیشتر از یک متل ارزان‌قیمت است؟

پاسخ در عناصر منحصر به فرد و امکانات اضافی است که این ارائه دهندگان در خدمات خود ارائه ‌می‌دهند. به عنوان مثال، یک رستوران شیک ممکن است مواد اولیه ارگانیک و باکیفیت تهیه کند، سرآشپزهای مجرب را استخدام کند و خدمات درجه یک به مشتریان ارائه دهد. محیط رستوران، از جمله دکور و موقعیت مکانی آن نیز بر ارزش درک شده خدمات ‌توسط مشتری و مخاطب می‌افزاید. همه این عوامل به بالاتر بودن بهای تمام شده خدمات کمک ‌می‌کند.

در مورد هتل لوکس هم همینطور. آن‌ها ممکن است اتاق‌های بزرگ، امکانات با کیفیت بالا، خدمات شخصی‌سازی شده و موقعیت مکانی عالی را ارائه دهند. این موارد اضافی، برچسب بهای تمام شده خدمات را در مقایسه با یک متل ارزان قیمت توجیه ‌می‌کند.

آیا خدمات گران‌تر همیشه بهتر هستند؟

فکر کردن به این‌که اگر چیزی گران‌تر است، باید بهتر باشد، شاید همواره صادق نباشد. اما حقیقت است که معمولا خدمات بهتر، به دلیلی ارزش‌افزوده بیشتر، گران‌تر هستند. با این‌حال همبستگی بین هزینه و کیفیت همیشه خطی نیست. گاهی بهای تمام شده خدمات برای یک مجموعه، ادراک ارزش متناسب با هزینه را برای مخاطب ایجاد نمی‌کند و این موضوع باعث می‌شود به مرور زمان این تفکر شکل بگیرد که خدمات گران، کیفیت مشابهی با آن دسته از خدماتی دارند که هزینه کم‌تری دریافت می‌کنند. 

ضروری است به یاد داشته باشید که هزینه یک خدمت بیش از کیفیت خدمات در ذهن مخاطب منعکس می‌شود. برای ایجاد تعادل در بهای تمام شده خدمات خود باید همواره توجه ویژه‌ای به هزینه‌های سربار، هزینه‌های نیروی کار و حاشیه سود ‌داشته باشید.. خدمات گران‌تر ممکن است به دلیل هزینه‌های سربار بالاتر یا حاشیه سود بیشتر باشد تا کیفیت برتر.

گاهی اوقات، ممکن است برای نام تجاری یا تجربه‌ای «لوکس» پول پرداخت کنید، موضوعی که ممکن است برداشت از آن خدمات بهتر باشد. یک سالن آرایش و پیرایش گران‌قیمت ممکن است مبلغ هنگفتی را برای کوتاه کردن مو از شما دریافت کند. درحالی‌که همان مدل در سالنی دیگر مقرون به صرفه‌تر خواهد بود. دلیل؟ همان‌هایی که بالاتر گفتیم.

از سوی دیگر، خدمات ارزان‌تر ذاتاً بی‌کیفیت نیستند. بهای تمام شده خدمات که منجر به قیمت پایین‌تر می‌شود، می‌تواند ناشی از هزینه‌های سربار کمتر یا یک استراتژی تجاری متفاوت باشد. برخی از کسب و کارها ممکن است برای جذب مشتریان بیشتر، قیمت‌های خود را پایین‌تر نگه دارند.

به‌طور خلاصه، گران‌تر بودن همیشه به معنای بهتر بودن نیست، و ارزان‌تر همیشه به معنای بدتر نیست. بسیار مهم است که فراتر از برچسب قیمت نگاه کنید و ارزشی را که یک خدمت ارائه ‌می‌دهد در نظر بگیرید.

درک بهای تمام شده خدمات

در این عصر مدرن، وقتی نوبت به خدمات می‌رسد، ظاهرا حق انتخاب‌های بی‌شماری داریم. اما حقیقت این است که واقعا انتخاب‌های ما بسیار بسیار محدودند. این فراوانی گزینه‌ها گاهی اوقات تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد اینکه کدام خدمات را انتخاب کنید و چقدر برای آنها پرداخت کنید، دشوار ‌می‌کند.

در اینجا یک نکته وجود دارد: به جای تمرکز صرفاً روی قیمت، ارزشی را که دریافت ‌می‌کنید در نظر بگیرید. از خود بپرسید که آیا این خدمات نیازها و انتظارات شما را برآورده ‌می‌کند یا خیر. آیا در وقت یا تلاش شما صرفه جویی ‌می‌کند؟ آیا کیفیت یا تجربه‌ای را ارائه ‌می‌دهد که در جای دیگری نمی‌توانید به دست آورید؟

همچنین از پرسیدن سوال نترسید. اگر مطمئن نیستید که بهای تمام شده خدمات چرا به اندازه آن هزینه دارد، از ارائه دهنده خدمات بپرسید. آنها باید بتوانند هزینه‌ها را به تفکیک ارائه دهند و ارزش ارائه شده را توضیح دهند.

در نهایت، همیشه به یاد داشته باشید که شما قدرت انتخاب دارید. اگر خدماتی ارزش مورد نظر شما را با قیمتی که مایل به پرداخت آن هستید ارائه ن‌می‌کند، به جای دیگری نگاه کنید. در دریای خدمات ماهی فراوان است!

در نتیجه، بهای تمام شده خدمات موضوع پیچیده ای است که تحت تأثیر عوامل بسیاری از جمله هزینه‌های نیروی کار، هزینه‌های سربار، حاشیه سود، شرایط بازار و ارزش درک شده قرار دارد. درک این عوامل بسیار مهم است تا بتوانید تصمیمات آگاهانه ای در مورد اینکه از کدام خدمات استفاده کنید و چقدر برای آنها پرداخت کنید، بگیرید.

به یاد داشته باشید که بالاترین قیمت همیشه بهترین خدمات را تضمین نمی‌کند و ارزان‌‌ترین گزینه لزوماً بدترین نیست. همه چیز در مورد یافتن تعادل بین هزینه و ارزش است که بهترین کار را برای شما دارد.

همچنین بخوانید: بهای تمام شده شرکت تولیدی

بهای تمام شده انتسابی

هنگام تصمیم‌گیری در مورد پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مختلف، آیا تا به‌حال به این فکر کرده‌اید که هزینه‌هایی وجود دارد که در دفاتر حسابداری شما ثبت نشده و نمی‌شود؟ این هزینه‌ها را بهای تمام شده انتسابی یا هزینه‌های ضمنی می‌نامیم و هرچند که اغلب در تحلیل‌های حسابداری نادیده گرفته می‌شوند، اما در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و مدیریتی بسیار مهم هستند.

تعریف بهای تمام شده انتسابی

بهای تمام شده انتسابی به هزینه‌هایی اشاره دارد که یک سازمان یا فرد از منابع خود برای یک پروژه خاص استفاده می‌کند، درحالی‌که می‌تواند آن منابع را به جای دیگری تخصیص دهد و از آن درآمد کسب کند. این هزینه‌ها مستقیماً پول نمی‌برند و در دفاتر حسابداری مالی ثبت نمی‌شوند، اما در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی یا اقتصادی مد نظر قرار می‌گیرند.

چند مثال از بهای تمام شده انتسابی

استفاده از منابع شخصی

فرض کنید صاحب یک کسب و کار از بخشی از منزل خود به عنوان دفتر کار استفاده می‌کند. او اجاره‌ای برای این فضای کار نمی‌پردازد، اما هزینه‌ای برای استفاده از این فضا به عنوان دفتر کار وجود دارد. این هزینه انتسابی مربوط به هزینه فرصت استفاده از این فضا برای کسب و کار به جای استفاده‌های بالقوه دیگر، مانند اجاره دادن آن است.

کارآفرینی

بیایید فرض کنیم شما یک کارآفرین هستید که تصمیم گرفته‌اید تمام زمان خود را به راه‌اندازی یک کسب و کار جدید اختصاص دهید. قبل از این که شما کسب و کار خود را راه‌اندازی کنید، در یک شرکت با حقوق ماهیانه ۱۰،۰۰۰ دلار مشغول به کار بودید. حقوقی که شما برای کار در شرکت دیگر دریافت می‌کردید، بهای تمام شده انتسابی است. اگرچه شما پولی برای آن پرداخت نمی‌کنید، اما این یک هزینه است که برای راه‌اندازی کسب و کار خود متحمل شده‌اید.

سرمایه‌گذاری در دارایی‌های فیزیکی

فرض کنید شما یک کامیون دارید که برای کسب و کار خود استفاده می‌کنید. اگر شما این کامیون را اجاره ندهید، بهای تمام شده انتسابی از دست دادن درآمد اجاره کامیون وجود دارد. این هزینه، حتی اگر در دفاتر حسابداری شما ثبت نشود، یک عنصر مهم در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی شما است.

همچنین بخوانید: نرم افزار حسابداری خدماتی

اهمیت بهای تمام شده انتسابی

در نظر گرفتن بهای تمام شده انتسابی برای درک جامع از سوددهی اقتصادی، که متفاوت از سوددهی حسابداری است، مهم است. سوددهی اقتصادی هر دو نوع هزینه را در نظر می‌گیرد: هزینه‌های صریح (که شامل پرداخت مستقیم پول هستند) و هزینه‌های ضمنی یا انتسابی. همچنین، درک بهای تمام شده انتسابی می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید بهتر تصمیم بگیرید که آیا یک پروژه یا کسب و کار واقعاً ارزش سرمایه‌گذاری را دارد یا خیر. به عبارتی دیگر، این می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیمات کسب و کار بهتری بگیرید.

• تصمیم‌گیری استراتژیک: بهای تمام شده انتسابی نقش حیاتی در تصمیم‌گیری استراتژیک سازمان‌ها دارد. این به مدیران کمک می‌کند تا درک بهتری از سوددهی واقعی پروژه‌ها و فعالیت‌ها داشته باشند و تصمیمات بهینه‌تری اتخاذ کنند.
• ارزیابی عملکرد: این هزینه‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای ارزیابی عملکرد سازمانی استفاده شوند. با مقایسه هزینه‌های انتسابی با سود حاصل از فعالیت‌ها، مدیران می‌توانند عملکرد واقعی فعالیت‌های خود را ارزیابی کنند.
• تصمیمات سرمایه‌گذاری: در مواردی که سازمان‌ها برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید یا توسعه فعالیت‌های موجود تصمیم می‌گیرند، در نظر گرفتن بهای تمام شده انتسابی می‌تواند به ارزیابی دقیق‌تر بازده انتظاری کمک کند. این می‌تواند منجر به تصمیمات سرمایه‌گذاری بهتر شود.
• تجزیه و تحلیل سود: بررسی هزینه‌های انتسابی یک ابزار کلیدی برای تجزیه و تحلیل سود واقعی است. این اجازه می‌دهد تا شرکت‌ها تفاوت بین سود ناخالص و سود خالص را بهتر درک کنند، و این می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا راه‌های افزایش سود خود را شناسایی کنند.
• تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع: درک بهای تمام شده انتسابی می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا بهتر تصمیم بگیرند که چگونه منابع خود را بین فعالیت‌های مختلف تخصیص دهند. این می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا بتوانند استراتژی‌های خود را بهینه کنند و باعث افزایش کارایی و سوددهی شوند

در نهایت، بهای تمام شده انتسابی یک عنصر کلیدی در تصمیم‌گیری اقتصادی و مدیریتی است. با درک و مدیریت بهای تمام شده انتسابی، سازمان‌ها می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند و به استراتژی‌های سودآورتر برسند.

بهای تمام شده تاریخی

بهای تمام شده تاریخی به ارزش پولی اولیه یک دارایی اشاره دارد که هنگام خرید یا تحصیل در ترازنامه ثبت می‌شود. این مفهوم که اساس روش‌های حسابداری مختلف است، اساساً هزینه اولیه را بدون تعدیل تورم یا تغییرات بازار در طول زمان توصیف می‌کند.

برای مثال، فرض کنید یک شرکت ده سال پیش یک قطعه تجهیزات را به قیمت 20000 دلار خریداری کرده است. صرف نظر از ارزش بازار فعلی، این دارایی همچنان 20000 دلار در ترازنامه گزارش می‌شود. این رویکرد، ردیابی دارایی را ساده می‌کند اما لزوماً ارزش اقتصادی واقعی یک دارایی را نشان نمی‌دهد. از این رو، یکی از روش‌های بسیار مورد استفاده در گزارشگری مالی است که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

بهای تمام شده تاریخی بر دو اصل کلیدی استوار است: عینیت و قابل اطمینان بودن است. این مفهوم عینی است زیرا هزینه معاملاتی را که واقعاً رخ داده است، ثبت می‌کند، نه یک ارزش سوداگرانه یا تخمینی. قابل اعتماد است زیرا می‌توان آن را به طور مستقل با اسنادی مانند فاکتورها یا قراردادهای خرید تأیید کرد.

اگرچه این روش معمولاً در حسابداری استفاده می‌شود، اما خالی از انتقاد نیست. منتقدان استدلال می‌کنند که ارزش واقعی یک دارایی را به طور دقیق نشان نمی‌دهد، به خصوص در زمان تورم بالا یا شرایط نوسان بازار.

کاربرد بهای تمام شده تاریخی

در حسابداری مالی، بهای تمام شده تاریخی برای انواع مختلف دارایی‌ها و بدهی‌ها اعمال می‌شود. اینها شامل دارایی‌های مشهود مانند دارایی، ماشین آلات و تجهیزات می‌شود. دارایی‌های نامشهود مانند اختراعات و علائم تجاری؛ و دارایی‌های مالی مانند اوراق قرضه و سهام. علاوه بر این، در مورد بدهی‌هایی مانند وام‌ها و حساب‌های پرداختنی اعمال می‌شود.

هنگامی‌که یک شرکت دارایی را خریداری می‌کند، به بهای تمام شده اصلی در ترازنامه ثبت می‌شود. از آنجایی که شرکت در طول زمان از دارایی استفاده می‌کند، ممکن است تصمیم بگیرد که ارزش دارایی را کاهش دهد. این استهلاک نشان دهنده فرسودگی یا منسوخ شدن دارایی است که ارزش آن را به تدریج در طول عمر مفید آن کاهش می‌دهد. با این حال، استهلاک همچنان بر اساس بهای تمام شده اصلی دارایی است، نه ارزش بازار فعلی آن.

به همین ترتیب، بدهی‌ها به ارزش اسمی‌یا مبلغی که شرکت بدهکار است، همانطور که در قرارداد ذکر شده است، ثبت می‌شود. با گذشت زمان، شرکت با پرداخت‌های خود نسبت به آن، بدهی را کاهش می‌دهد. اما ارزش اصلی ثبت شده تغییر نمی‌کند مگر اینکه شرایط توافق مورد مذاکره مجدد قرار گیرد.

مزایا و معایب بهای تمام شده تاریخی

اصل بهای تمام شده تاریخی چندین مزیت را ارائه می‌دهد. در درجه اول، روشی واضح و ثابت برای ثبت تراکنش‌ها ارائه می‌کند. فضای کمی‌برای دستکاری وجود دارد زیرا ارزش‌ها بر اساس پیش بینی‌های آینده یا نوسانات بازار نیستند. این وضوح فرآیندهای حسابرسی را ساده می‌کند و تأیید صحت سوابق مالی را آسان تر می‌کند.

علاوه بر این، حسابداری بهای تمام شده تاریخی به جلوگیری از ارزش گذاری بیش از حد دارایی‌های شرکت‌ها کمک می‌کند. با حفظ هزینه‌های اصلی، شرکت‌ها احتمال کمتری دارند که وضعیت مالی متورمی‌را ارائه دهند که می‌تواند سرمایه گذاران یا اعتباردهندگان را گمراه کند.

با وجود این مزایا، اصل دارای معایب قابل توجهی نیز می‌باشد. تغییرات در ارزش بازار یا قدرت خرید در طول زمان را در نظر نمی‌گیرد. بنابراین، در دوره‌های تورم، بهای تمام شده تاریخی می‌تواند ارزش یک دارایی را به میزان قابل‌توجهی کمتر نشان دهد، که منجر به ترازنامه کمتر از ارزش‌گذاری شده می‌شود. این عدم ارتباط ارزش فعلی می‌تواند به سرمایه گذاران در مورد وضعیت مالی واقعی یک شرکت اطلاعات غلط بدهد.

بهای تمام شده تاریخی در مقابل حسابداری ارزش منصفانه

حسابداری ارزش منصفانه جایگزین رایجی برای اصل بهای تمام شده تاریخی است. این رویکرد دارایی‌ها و بدهی‌ها را بر اساس قیمت فعلی بازار یا قیمتی که با آن می‌توان فروخت یا تسویه کرد، ارزش‌گذاری می‌کند.

برخلاف حسابداری بهای تمام شده تاریخی، حسابداری ارزش منصفانه تلاش می‌کند تصویر واقعی تری از وضعیت مالی یک شرکت ارائه دهد. به عنوان مثال، اگر ارزش بازار ملک از زمان خرید آن به طور قابل توجهی افزایش یابد، حسابداری ارزش منصفانه آن را منعکس می‌کند و تصویر دقیق تری از ثروت شرکت ارائه می‌دهد.

با این حال، حسابداری ارزش منصفانه بدون چالش نیست. تعیین ارزش منصفانه می‌تواند پیچیده باشد، به ویژه برای دارایی‌های منحصر به فرد یا به ندرت معامله می‌شود. 

نتیجه‌گیری

حسابداری بهای تمام شده تاریخی به دلیل سادگی، یکنواختی و قابلیت اطمینان، روشی به طور گسترده پذیرفته شده است. در حالی که نوسانات ارزش بازار را ثبت نمی‌کند، استفاده از آن گزارشگری مالی عینی و قابل تأیید را تضمین می‌کند و آن را در بسیاری از سناریوهای تجاری بسیار مهم می‌کند.

با این حال، برای درک کامل وضعیت مالی یک شرکت، سرمایه‌گذاران و سایر سهامداران باید اندازه‌گیری‌های دیگری را در ارتباط با بهای تمام شده تاریخی، مانند ارزش‌های بازار، هزینه‌های جایگزینی، یا خالص ارزش‌های فروش در نظر بگیرند. از این گذشته، گزارشگری مالی فقط رعایت اصول یا قوانین نیست، بلکه ارائه تصویری منصفانه و کامل از سرمایه یک شرکت است.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم سه‌تا از مفاهیمی که در اصول حسابداری و بهای تمام شده کمتر به آن‌ها پرداخته شده بود را توضیح دهیم. باید در نظر داشت که استفاده از نرم افزار حسابداری یا نرم افزارهای جامع مثل نرم افزار ERP می‌تواند طیف وسیعی از نیازهای سازمان را برطرف کند. مزیت این نرم افزارها این است که می‌تواند برای کسب‌وکار شما و فرایندهای آن سفارشی‌سازی شود و در زمان و هزینه‌های شما صرفه‌جویی زیادی کند.