نرم افزار بهای تمام شده تولید

چه‌قدر از بهای تمام شده «واقعی» تولیدتان مطلعید؟

نرم افزار بهای تمام شده تولید یکی از ابزارهای مهم برای مدیران مالی فعال در بازار ناپایدار امروز است. بازاری با تغییرات آنی قیمت‌ ارز، مواد اولیه، لجستیک، ماشین‌آلات، نگهداری و تعمیرات و سایر عوامل مختلف تاثیرگذار بر هزینه‌های سربار مستقیم و غیرمستقیم. «بها»، نرم افزار حسابداری تولید، با ساده‌سازی فرایندهای پیچیده حسابداری صنعتی، شما را قادر می‌کند با چند کلیک، بهای تمام شده و بهای تمام شده شرکت تولیدی خود را برای تمام محصولات محاسبه کنید. بها یکی از اصلی‌ترین ابزارهای سیستم کنترل تولید کسب‌وکار شما است. این نرم افزار به شما امکان می‌دهد سنجه‌ها، شاخص‌ها و ضرایب منحصربه‌فرد سازمان‌تان را برای بهای تمام شده کالای فروش رفته مشاهده و در سیاست‌های مالی و مدیریت سرمایه کسب‌وکار دخیل کنید.

ویژگی‌های کلیدی نرم‌ افزار بهای تمام شده تولیدی و صنعتی بها

مزایای نرم افزار بهای تمام شده تولیدی و صنعتی بها

زیرسیستم‌های نرم افزار بهای تمام شده تولید‌ی و صنعتی بها

فرایندها‌، سیستم‌ها و زیرسیستم‌ها و عملیات خودکار نرم افزار بهای تمام شده تولید و صنعتی بها

فرایندها

در نرم افزار بهای تمام شده تولید بها، اجرای مراحل به ترتیب بخش‌های قیمت تمام شده پیش می‌رود:

• بخش مواد مستقیم (اطلاعاتی در ارتباط با مواد مصرف شده ارائه می‌دهد)
• بخش دستمزد مستقیم (اطلاعاتی را در ارتباط هزینه حقوق کارگران خط تولید ارائه می‌دهد)
• بخش هزینه‌های سربار تولید (اطلاعاتی را در ارتباط با سایر هزینه‌های تولید ارائه می‌دهد)

تخصیص و تسهیم هزینه‌های سربار در بها

• در نرم افزار بهای تمام شده تولید، امکان ردیابی و شناسایی هزینه‌های سربار به تفکیک دوایر خدماتی و تولیدی و ثبت و بدهکار کردن آن در مرکز هزینه مربوطه (تسهیم اولیه) دارید
• انتقال هزینه‌های سربار انباشته شده دوایر خدماتی به دوایر تولیدی کارخانه بر مبنای مشخص (تسهیم ثانویه)

جذب

• گزارش هزینه‌های تولید
• نمایش جدول مقدار تولید
• خلاصه کردن جمع هزینه‌های قابل تخصیص 
• محاسبه قیمت تمام شده یک واحد
• محاسبه قیمت تمام شده کالاهای ساخته شده ‌و در جریان ساخت در پایان هر دوره

نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار؛ هوشمند و دقیق

نرم افزار بهای تمام شده تولید، بها، با تمام سیستم‌های سازمانی یکپارچه است. این موضوع به این معناست که این سیستم با تمام زیرسیستم‌ها و فرایندهای موجود در واحدهای سازمان در ارتباط است و از آن‌ها داده می‌گیرد، از سیستم‌هایی که با نرم افزار کنترل کیفیت سروکار دارند تا سیستم‌هایی که به بخش‌های مالی و سرمایه‌های انسانی در ارتباط هستند. البته یکپارچگی بها با نرم‌ افزار ERP تیمیار باعث می‌شود تا این ارتباط و دریافت داده از واحدهای مختلف سازمان با سرعت و انعطاف‌پذیری بالاتری انجام شود.

یکی از ماژول‌های ERP تیمیار که بها ارتباط متقابلی با آن دارد، ماژول گزارش‌ها و BI است. سیستم گزارش‌ساز تیمیار به مدیران و تصمیم‌سازان امکان می‌دهد تا گزارش‌های مورد نیازشان را از دو طریق در اختیار داشته باشند؛ گزارش‌های پیش‌فرض موجود و گزارش‌های اختصاصی. نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار به مدیران امکان می‌دهد در صورتی که نیاز به گزارش خاصی داشتند که در گروه گزارش‌های پیش‌فرض وجود نداشت، آن را بسازند.

یکی از ماژول‌های اختصاصی و منحصربه‌فرد تیمیار ماژولی به نام «گِیت‌وی» است. این ماژول به کسب‌وکارها امکان می‌دهد هر داده‌ای که نیاز دارند را از هر نرم افزاری در ERP تیمیار ببیند. در اختیار داشتن این ماژول خیال مدیران را از در دسترس بودن همیشگی اطلاعاتی که به آن نیاز دارند راحت می‌کند. استفاده از این ماژول باعث می‌شود بها به راحتی داده‌های مورد نیاز مدیران را به آن‌ها نشان دهد تا برای تصمیم‌گیری دیگر نیازی به سوئیچ کردن بین چند نرم افزار نداشته باشند.

انعطاف‌پذیری بالای ERP تیمیار و نرم افزار بهای تمام شده تولید آن فقط در بخش ساخت گزارش‌های اختصاصی نیست. این نرم افزار هوشمند به مدیران مالی و تولید و ارشد سازمان امکان می‌دهد برای گرفتن و خواندن داده‌ها از سایر نرم افزارهای سازمانیِ غیرتیمیاری نیز استفاده کنند. دیگر امکانی که مدیران با استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار دارند این است که آن‌ها می‌توانند از گزارش‌های هوش تجاری و پیش‌بینی روند‌های آتی سازمان هم استفاده کنند.

BI یا Business Intelligence یکی از ابزارهای نوین، هوشمند و کاربردی است که به مدیران سازمان امکان می‌دهد در چند دقیقه از وضعیت فعلی خود و بازاری که در آن فعالیت دارند باخبر شوند و با استفاده از پیشنهادهایی که این ابزار پس از تحلیل داده‌های موجود می‌کند، برای آینده تصمیم بگیرند. یکپارچگی هوش تجاری تیمیار با نرم افزار بها به مدیران اجازه می‌دهد بدون محدودیت، نیازهای سازمان را در آینده تشخیص دهند و برای مسیر آتی سازمان تصمیم‌گیری کنند.

نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار به‌صورت ابری و اختصاصی قابل ارایه است. در ارایه اختصاصی، این نرم افزار در سرورها و زیرساخت‌های کسب‌وکار پیاده‌سازی می‌شود و مدیران می‌توانند از امکانات آن بهره ببرند. در ارایه ابری اما این زیرساخت‌ها از سوی تیمیار ارایه و نرم افزار به نوعی به کسب‌وکار اجاره داده می‌شود. ارایه ابری این نرم افزار با امکانت کاملش به مدیران امکان مدیریت و نظارت از هرجا و در هر زمانی را می‌دهد. استفاده از خدمات ابری در سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین جریان‌های نرم‌ افزاری و فناورانه بوده است. جریانی که هم‌زمان با رشد آن، تیمیار نیز از آن بهره برده و آن را در اختیار کاربران و مشتریانش قرار داده‌ است.

بنویسید «بها»، بخوانید سازمان

بها تنها یک نرم‌ افزار حسابداری تولید یا نرم افزار بهای تمام شده تولید نیست؛ این نرم‌افزار به پشتوانه بیش از یک دهه فعالیت مستمر متخصصان تیمیار در زمینه طراحی و تولید نرم‌افزارهای سازمانی، در تمام گام‌های مسیر توسعه مدیریت مالی، واحد حسابداری، و مجتمع تولیدی شما پشتیبان و همراه‌تان خواهد بود. در هر لحظه و بسته به نیازتان می‌توانید با کم‌ترین هزینه‌ زمانی و اقتصادی، علاوه بر داشتن یک نرم افزار حسابداری صنعتی، سیستم‌های مختلف حسابداری و خزانه‌داری، مدیریت تولید، مدیریت انبار و کنترل موجودی، مدیریت فروش، بازرگانی، مدیریت بازاریابی، مدیریت منابع انسانی و… این نرم‌افزار جامع و قدرتمند را فعال و از مزایای گسترده یک نرم‌افزار ERP یکپارچه و تحت وب استفاده کنید. از آن‌جایی که بها، نرم افزار بهای تمام شده تولید را می‌توان در قالب سرویس‌های ابری نیز پیاده‌سازی کرد، این نرم افزار به‌راحتی می‌تواند با نرم افزار تولید ابری ثمر نیز یکپارچه شود. یکپارچگی‌ای که به شما امکان می‌دهد تمام سازمان را از بخش مالی تا تولید یکپارچه کنید.

نرم افزار بهای تمام شده تولید دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟

اگر بخواهیم پاسخ سوال بالا را خیلی ساده بدهیم: دیجیتالی کردن فرایندهای محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته بر عهده نرم افزار بهای تمام شده تولید است. اما واقعا این پاسخ کوتاه و تقریبا یک‌خطی نمی‌تواند به درستی عظمت محاسبات و فرمول‌های به‌کار رفته در این نرم افزار را مشخص کند. به‌خصوص درباره نرم افزار بهای تیمیار که خودش به تنهایی یک نرم افزار جامع سازمانی است که می‌تواند تمام حوزه‌های مدیریتی و فرایندی سازمان را سروسامان دهد.

نرم افزار بهای تمام شده تولید، محصولی از تیمیار است که در دل نرم افزار بزرگ‌تر، جامع‌تر و هوشمندتری به نام ERP توسعه یافته است. این نرم افزار با یکپارچه کردن تمام فرایندهای سازمان به مدیران تولید و تصمیم‌گیران کسب‌وکار امکان می‌دهد تمام آن‌چه که نیاز دارند را در یک بسته کامل نرم افزاری داشته باشند. این نرم افزار در بستری توسعه یافته است که امکان سفارشی‌سازی بسیار گسترده‌ای را به کاربرانش می‌دهد.

تفاوتی ندارد در چه صنعتی مشغول به کار هستید، خودروسازی، قطعات کامپیوتری، غذا و نوشیدنی یا قطعات الکترونیکی. همچنین روش تولید شما هم برای نرم افزار بهای تیمیار تفاوتی ندارد، تولید انبوه، تولید به روش ETO، تولید سفارشی، تولید کارگاهی و...، این نرم افزار قادر است تمام فرایندهای محاسباتی شما را خودکارسازی کند و خیالتان را از بابت دقیق و کامل بودن آن‌ها راحت کند.

نرم افزار بهای تمام شده تولید، یا آن‌طورکه در تیمیار می‌شناسیمش، بها، می‌‌تواند مهم‌ترین فرایندهای مدیریت مالی و حسابداری تولید سازمان شما را با بالاترین دقت و سرعت ممکن انجام دهد. این سرعت و دقت بالا نیز مدیون نرم افزار ERP تیمیار است که با یکپارچگی و توسعه همیشگی‌اش، سعی بر آن دارد تا به کسب‌وکارهای کشور، نرم افزاری بومی ارایه کند که کاملا منطبق با نیازها و خواسته‌هایشان است.

مزیت مهم نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار ارایه آن به‌صورت ابری است. ارایه ابری این نرم افزار به مدیران و تصمیم‌سازان مجموعه‌ها به آن‌ها امکان می‌دهد بر فرایندهای مالی مجموعه‌ تحت مدیریتشان همواره و از همه‌جا نظارت داشته باشند. درواقع با استفاده از این نرم افزار دیگر تفاوتی ندارد که از چه دستگاهی، در چه مکانی و در چه زمانی نیاز به استفاده از داده‌های مهم سازمان‌تان دارید. همیشه و همه‌جا می‌توانید با یک دستگاه هوشمند متصل به اینترنت فرایندهای مهم و حیاتی سازمان را ببینید و بر آن‌ها نظارت داشته باشید.

محاسبه بهای تمام شده تولید همواره یکی از مسائل دشوار، حساس و البته زمان‌بر برای متخصصان این حوزه بوده است. استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار به شما امکان می‌دهد فرایندهای تکراری در این جریان کاری را خودکار کنید و هزینه کم‌تری، چه زمانی و چه مالی برای این مهم پرداخت کنید. در نرم افزار بها با یکبار تعریف منابع هزینه، درآمد و نحوه محاسبه آن (اگر شکل منحصربه‌فردی دارید)‌ زمان زیادی از کارمندان‌تان آزاد کرده و می‌توانید از آن برای بهتر کردن سایر فرایندهای مالی و حتی تولید سازمان‌تان بهره برید.

نرم افزار بهای تمام شده تولید، بها، به شما امکان می‌دهد در هرلحظه به گزارش‌های مهم سازمان‌تان دسترسی داشته باشید. گزارش‌هایی که در نرم افزار بها ارایه می‌شوند دو ماهیت دارند: گذشته‌نگر و آینده‌نگر. گزارش‌های معمول این نرم افزار به شما درک کاملی از آن‌چه بر سازمان در یک دوره تاریخی رفته بدانید و با اطلاعات کامل‌تری برای آینده تصمیم‌گیری کنید. اینجاست که گزارش‌های آینده‌نگر این نرم افزار به کمک شما می‌آیند. ارتباط مستقیم نرم افزار بها با گزارش‌های هوش تجاری (BI) به شما امکان می‌دهد با تحلیل داده‌های تاریخی قبلی، یک تصویر کلی از آینده بازار و سمت‌‌وسویی که به‌ آن می‌رود پیدا کنید. این گزارش‌های جامع اصلی‌ترین نیاز و ابزار مدیران برای حرکت بر مدار سودآوری است.

منعطف در دریافت ورودی، حتی از اکسل!

بسیاری بر این باورند که وجود Excel به‌عنوان نرم افزار بهای تمام ‌شده تولید در سازمانشان لازم و کافی است. درحالی‌که نه لازم است و نه کافی. وجود اکسل در سازمان شاید در مرحله‌های ابتدایی یک نرم افزار حسابداری تولیدی خوب برای محاسبه فرمول‌های سبک و ساده باشد، اما در ادامه و با رشد کسب‌وکار و بالا رفتن سرعت و حجم فرمول‌ها و عددها، این نرم‌افزار نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای کسب‌وکارها، به‌خصوص سازمان‌های ایرانی، باشد. اول این‌که شکل برخی محاسبات در ایران با چارچوب‌ها و استانداردهای جهانی متفاوت است و دوم این‌که نرم‌افزارهای خارجی در ایران پشتیبانی ندارند و در صورت بروز مشکل برای آن‌ها کسی نیست تا پاسخگوی کسب‌وکارها باشد.

«بها»، نرم افزار حسابداری تولید تیمیار از بین بردن این دغدغه کارفرمایان و مدیران را نشانه گرفته است. اگر تا امروز مشغول انجام محاسبات بهای تمام ‌شده سازمانتان با ریسک بالا در نرم افزار بهای تمام شده تولید غیراستانداردی مانند اکسل بوده‌اید می‌توانید بدون نگرانیِ از دست رفتن داده‌‌های حیاتی کسب‌وکارتان، نرم افزار بها را پیاده‌سازی و تمام داده‌های موجود در اکسل سازمانتان را، بدون محدودیت، به‌طور مستقیم وارد آن کنید.

همچنین قادرید گزارش‌های موردنیازتان را در قالب اکسل از آن دریافت کنید. یکپارچگی با ERP تیمیار این قابلیت را به بها می‌دهد تا ارتباط مستقیمی با واحدهای حسابداری، تولید، انبار، سرمایه‌های انسانی، خرید و بازاریابی داشته باشد. انعطاف‌پذیری و چابکی بها به همین‌جا ختم نمی‌شود. شما در بها، نرم افزار حسابداری تولید قادرید در کنار دریافت گزارش‌های متنوع مالی و حسابداری، شکل محاسبه بهای تمام ‌شده خود را در آن به شکل‌های استاندارد یا منحصربه‌فرد خودتان انجام دهید. روش‌هایی مثل LIFO، FIFO، بهای میانگین و روش‌های انحصاری خودتان.

گزارش‌های متنوع «بها»، نرم افزار بهای تمام ‌شده تولید

بها گزارش‌های متنوع، دقیق و به‌روزی در اختیار مدیران و تصمیم‌گیران سازمان می‌گذارد. تنوع این گزارش‌ها از گزارش‌های خط مقدم تولید تا گزارش‌های انبار، مالی، پرسنلی، خرید، تدارکات، فروش و... را شامل می‌شود. سیستم گزارش ساز نرم افزار حسابداری تولید بها به شما امکان می‌دهد هر گزارشی که کسب‌وکار شما به شکل انحصاری به آن نیاز دارد یا خودتان آن را برای بهبود فرایندهای کسب‌وکارتان طراحی کرده‌اید را ایجاد کنید و در قالب‌های مختلف، حتی اکسل، از آن خروجی بگیرید. بخشی از گزار‌ش‌های نرم افزار بها شامل:

• مواد اولیه مصرفی به ‌تفکیک مرکز‌های هزینه، پیمانکار و محصول؛
• گزارش‌های جذب سربار در گروه‌های محصول و مرکز؛
• گزارش سربار به ‌تفکیک مرکز و عامل‌های هزینه؛
• گزارش بهای محصول در مرکز‌ها؛
• گزارش بهای تمام شده محصول به ‌تفکیک مرکز هزینه و محصول نهایی با لحاظ کردن دوباره‌کاری؛
• گزارش مغایرت جذب و دستمزد و سربار به ‌تفکیک مرکز هزینه؛
• گزارش عملکرد بهای تمام شده کالای فروش رفته و کنترل با حساب‌های مالی؛
• گزارش انحراف از استاندارد بهای تمام شده به ‌تفکیک مواد اولیه، دستمزد و سربار؛
• گزارش انحراف بهای تمام شده تولید و کالای فروش رفته؛
• تهیه گزارش از تولید به شکل تعدادی و ریالی؛
• گزارش‌گیری از ضایعات به شکل تعدادی و ریالی؛
• گزارش انحراف کلی مواد و ضایعات از استانداردها؛
• گزارش تسهیم هزینه مرکزهای خدماتی به سایر دوایر خدماتی و تولیدی؛
• گزارش نرخ جذب بر اساس کارکرد واقعی؛
• گزارش انحراف به تفکیک زمان تولید؛

سطوح تسهیم در «بها»، نرم افزار بهای تمام شده تولید

به‌طورکلی تسهیم به چهار شکل انجام می‌شود: تسهیم مستقیم، تسهیم ABC، تسهیم اولیه و تسهیم ثانویه که خود شامل تسهیم یک‌طرفه و دوطرفه است؛ بیش‌تر نرم افزارهای حسابداری تولید این روش‌ها را ارایه می‌دهند. بها، نرم افزار بهای تمام شده تولید اما محدود به چند روش خاص تسهیم هزینه نیست، در کنار روش‌های مرسوم و شناخته‌شده تسهیم، در بها می‌توانید تعداد نامحدودی نوع تسهیم بر اساس علمکرد سازمانتان تعریف کنید.

نرم افزار بها شما را قادر می‌کند تا تسهیم‌های مبنایی، محرکی و عاملی داشته باشید. مثل سیستم گزارش‌های بها، سطوح تسهیم هم در این نرم‌ افزار بهای تمام شده تولید کاملاً قابل شخصی‌سازی‌ است. برخی از مبنای تسهیم‌ها که در بها تعریف‌شده‌اند از این‌ قرارند:

• دستمزد مستقیم؛
• تعداد کارگران؛
• ارزش ساختمان، تأسیسات و ماشین‌آلات؛
• مساحت زیربنا؛
• ساعت کار ماشین؛
• تعداد تولید؛
• مواد مصرفی؛
• و... .

تعیین نوع حساب‌های سربار در «بها»، نرم افزار بهای تمام شده تولید

در نرم افزار بهای تمام شده تولید، بها، امکان تخصیص هر حساب هزینه به هر نوع سربار موردنظرتان را دارید. در بها سه نوع سربار استاندارد وجود دارد:

• دستمزد مستقیم؛
• سربار مستقیم؛
• سربار غیرمستقیم؛

علاوه‌بر این حساب‌ها، در نرم افزار حسابداری تولید بها، مدیران مالی قادرند هر تعداد حساب سربار با هر ویژگی خاصی که مدنظر دارند تعریف کنند.

قدم‌به‌قدمِ پیاده‌سازی «بها»، نرم افزار بهای تمام شده تولید

1. ابتدا یک ماژول خام نرم افزار بهای تمام شده تولید که امکان درون‌ریزی فایل اکسل در آن وجود دارد به کاربر تحویل داده می‌شود.
2. اگر در این بخش نیاز به تغییر خاصی از سوی کاربر نباشد و اطلاعات و نحوه نمایش آن‌ها مورد تائید باشد، تحویل نرم افزار بها ظرف مدت یک ‌هفته انجام می‌شود.
3. اگر کاربر نیاز به تغییر اطلاعات و نوع نمایش آن‌ها داشته باشد. این تغییرات حداکثر طی ۶۰ روز انجام و تحویل می‌شود.
4. بعد از تائید نهایی کاربر و شروع‌ به ‌کار نرم افزار بهای تمام شده تولید، بها، قابلیت استفاده از این مزایا را در سازمان خواهید داشت:

• امکان تعریف انواع محرک‌ها؛
• امکان تعریف نامحدود محرک؛
• امکان استفاده از محرک‌ها و تسهیم‌های متفاوت برای محاسبه بهای تمام ‌شده یک دوره؛
• محاسبه بهای تمام ‌شده به تفکیک مرکز هزینه، مرحله‌های تولید و محصولات؛
• محاسبه بهای تمام ‌شده در سطح دستگاه؛
• امکان تخصیص حساب هزینه به سربار بر اساس نیاز خاص کسب‌وکار؛
• تعیین نوع سربار برای هر مرکز هزینه به تشخیص مدیران و تصمیم‌گیران؛
• محاسبه بهای تمام ‌شده برای هر دوره‌ای که کاربر نیاز دارد (ماهانه، فصلی، نیم‌فصل، سالانه و...)؛
• امکان تعریف شعبه‌های متعدد با دوره‌های بهای تمام ‌شده متفاوت؛
• امکان محاسبه بهای تمام ‌شده به ازای هر شعبه از هر دوره؛
• امکان محاسبه بهای تمام ‌شده واقعی، استاندارد و برآوردی؛
• امکان مشاهده گزارش انحرافات؛
• امکان مشاهده گزارش پیش‌بینی تولید؛
• امکان مشادهد گزارش شکست؛
• امکان گرفتن خروجی اکسل از محاسبات و نتایج‌ بها؛
• سرعت پردازش و محاسبات به‌مراتب بالاتر نسبت به اکسل؛

5. کارِ نرم افزار حسابداری تولید بها فقط محدود به محاسبه بهای تمام ‌شده به‌طور جداگانه از بقیه واحد‌ها و بخش‌های سازمان نیست، این ابزار قدرتمند با ماژول‌های حسابداری، تولید، مدیریت سرمایه‌های انسانی، انبار، گزارش‌ها و... در ارتباط مستقیم و یکپارچه است.

گارانتی رضایت

برای پیاده‌سازی «بها»، نرم افزار بهای تمام شده تولید، نیازی به طی مرحله‌های پیچیده و طولانی ندارید. متخصصان استقرار تیمیار با برگزاری جلسه‌های مختلف و تهیه گزارش‌های شناخت از روندها و فرایندهای کاری شما، تمام داده‌های موردنیاز‌تان را در جدول‌ها و دیتابیس‌های بها پیاده می‌کنند.

تیم‌ چابک بها ظرف مدت حداکثر ۶۰ روز از زمان تهیه گزارش‌ها، تمام بخش‌های نرم افزار بهای تمام شده تولید، بها، را در ERP تیمیار سازمانتان پیاده‌سازی می‌کند. این اما پایان راه نیست. کار تیم‌ استقرار بها زمانی تمام می‌شود که شما، متخصصانتان و مدیران مالی‌تان عملکرد صحیح تمام بخش‌های بها را بسنجید و از آن مطمئن شوید. درواقع با تائید شماست که استقرار بها تمام می‌شود.

حسابداری بهای تمام شده چیست؟

در کنار آشنایی با نرم افزار بهای تمام شده تولید، حال خوب است کمی هم با خود حسابداری صنعتی و بهای تمام شده آشنا شویم. حسابداری بهای تمام شده فرایند تولید، جزئیات، هزینه‌ها و ریزه‌کاری‌های فراوانی دارد. گاهی یک عامل بسیار کوچک هزینه که در فرایندهای تولید نادیده گرفته‌ شده است می‌تواند باعث بروز ضررهای مالی جبران‌ناپذیری در سازمان شود. ازاین‌رو نیاز است تا کسب‌وکارها، به‌خصوص نوع تولیدی‌شان، این هزینه‌ها را به‌دقت ردگیری و مدیریت کنند. بهترین ابزار برای انجام این مهم استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید است. 

ابزاری که برای شناسایی و مدیریت این هزینه‌ها در اختیار سازمان‌هاست، حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام‌ شده است. این ابزارها در کنار ابزار مکملشان یعنی نرم افزار حسابداری تولید، به محاسبه هزینه‌های جانبی کسب‌وکارها، هزینه‌های مستقیم، غیرمستقیم و تمام عوامل تأثیرگذار بر قیمت نهایی محصول می‌پردازند، موضوعی که به‌طور عام برعهده‌ی حسابداری بهای تمام شده است. با این‌که این نوع حسابداری با نام حسابداری صنعتی شناخته می‌شود اما باید گفت این رشته در اصل شاخه‌ای از حسابداری مدیریت است و ارایه‌ی گزارش‌های دقیق و جزئی برای رفع مشکلات و چالش‌های قیمت‌گذاری هدف آن است؛ حال بخواهد قیمت محصول باشد یا خدمت.

طبقه‌بندی هزینه‌ها در نرم افزار بهای تمام شده تولید و نرم افزار حسابداری تولید

در نرم افزار بهای تمام شده تولید و حسابداری صنعتی، تقسیم‌بندی هزینه‌ها در دودسته اصلی انجام می‌شود: مستقیم و غیرمستقیم.

• هزینه‌های مستقیم؛ این هزینه‌ها آن‌طور که از نامشان پیداست به‌طور مستقیم در تولید نقش دارند، هزینه‌های مستقیم شامل موارد زیر هستند:
  • مواد مستقیم؛ مواد اولیه‌ای که در تولید استفاده می‌شوند.
  • دستمزد مستقیم؛ نیروی انسانی ضلع اصلی منابع تولید است، پرداختی‌هایی که تحت عنوان دستمزد مستقیم  انجام می‌شوند در این گروه جای می‌گیرند.
  • سایر؛ در هر کارگاهی علاوه بر هزینه‌های بالا برخی هزینه‌های دیگر هم وجود دارد. مثلاً هزینه بسته‌بندی، ماشین‌آلات و...، این هزینه‌ها در این گروه قرار می‌گیرند.
• هزینه‌های غیرمستقیم یا سربار؛ در حسابداری صنعتی این هزینه‌ها به‌طور مستقیم در تولید نقش ندارند، اما در هزینه‌های نهایی و بهای نهایی محصول اثرگذارند، از این رو مدیریت دقیق آن‌ها در نرم افزار بهای تمام شده تولید حیاتی است. این هزینه‌ها شامل موارد زیر است:
  • مواد غیرمستقیم؛ در یک کارگاه فرضیِ تولید مبل و کمد؛ چوب، چسب و پارچه مواد اصلی تولیدند، یعنی بدون وجود آن‌ها اصلاً محصولی تولید نمی‌شود. اما برخی مواد دیگر هم هستند که مصرف آن‌ها شاید به چشم نیاید اما بدون وجود آن‌ها فرایند تولید مختل می‌شود. مثل میخ. کالاهایی که در این دسته هستند مواد غیرمستقیم تولید هستند.
  • دستمزد غیرمستقیم؛ تمام هزینه‌هایی که غیرمستقیم بر تولید کالا و قیمت نهایی محصول تأثیرگذارند. مثلاً هزینه بازاریابی برای محصول با این‌که در تولید اثر ندارد اما در هزینه‌های کلی سازمان اثرگذار است.

طبقه‌بندی هزینه‌ها بر اساس رفتار

تفاوتی ندارد در نرم افزار بهای تمام شده تولید و نرم افزار حسابداری تولید کار کنیم یا به‌صورت دستی و سنتی. رفتار هزینه یعنی هر هزینه در مقابل تغییرات تولید چه رفتاری از خود نشان می‌دهد. این هزینه‌ها شامل دو مورد است:

• هزینه‌های ثابت: هزینه‌هایی که بدون تغییر در حجم و دامنه تولید، ثابت‌اند. هزینه‌هایی مثل اجاره، بیمه، عوارض و... .
• هزینه‌های متغیر: این هزینه‌ها با تغییر در حجم و دامنه تولید تغییر می‌کنند. مثلاً هزینه خرید مواد اولیه.

دیگر انواع هزینه‌ها:

• هزینه‌ی کل: جمع تمام هزینه‌های ثابت و متغیر.
• هزینه‌ی عملیاتی: هزینه‌های مربوط به عملیات و فرایندهای روزمره و جاری و کسب‌وکار.
• هزینه‌ی افزایشی: هزینه‌های اضافی مرتبط با تولید. این هزینه بیان می‌کند برای ساخت یک واحد اضافه‌تر از محصول باید چقدر هزینه بدهیم.
• هزینه‌ی فرصت: هزینه‌ای که با انتخاب یک گزینه از بین چند گزینه از خودمان می‌گیریم. مثلاً برای تولید در خط ۲ کارخانه، بین تولید کالای «الف»، «ب» و «ت» نیاز به تصمیم‌گیری داریم. وقتی تولید «الف» را شروع می‌کنیم، فرصت درآمدزایی از دو کالای دیگر را از خودمان گرفته‌ایم.
• هزینه‌ی هدر رفته: هزینه‌های انجام‌شده‌ای که برگشت‌پذیر نیستند.

شناسایی هزینه‌ها براساس رفتار و طبقه‌بندی آن‌ها اهمیت زیای دارد. اهمیتی که گاه می‌تواند تمام سازمان را تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از نرم افزار می‌تواند راهگشای سازمان‌ها برای رسیدن به این مهم باشد.

انواع هزینه‌یابی

هزینه‌یابی در نرم افزار بهای تمام شده تولید با توجه به ورودی‌های سازمان و سیاست‌های کسب‌وکار تعیین می‌شود. این روش‌ها می‌تواند مجموعه‌ای از رویه‌ها و استانداردهای موجود و پذیرفته‌شده باشد یا روش‌های خاص و منحصربه‌فرد سازمان. در هر صورت استفاده از روش‌های زیر در نرم افزار حسابداری تولید بین کسب‌وکارها رایج‌تر است:

۱. هزینه‌یابی استاندارد: در این روش هزینه‌یابی، هزینه‌های استاندارد به‌جای هزینه‌های واقعی به قیمت تمام شده کالاهای فروخته شده (COGS) اختصاص می‌یابد. هزینه‌های استاندارد یعنی استفاده کارآمد از نیروی کار و مواد برای تولید کالا یا خدمات در شرایط استاندارد عملیاتی. این هزینه‌ها درواقع مقدار بودجه در اختیار سازمان است. البته باید توجه داشت که حتی اگر هزینه‌های استاندارد برای محاسبه کالاها استفاده‌شده باشد، سازمان باید هزینه‌های واقعی را پرداخت کند. تحلیل تفاوت بین هزینه استاندارد و هزینه واقعی را تحلیل واریانس می‌نامند. اگر با تحلیل واریانس مشخص کند که هزینه‌های واقعی بالاتر از حد انتظار است، واریانس نامطلوب است. اگر عکس این موضوع اتفاق بیفتد، واریانس مطلوب است. موضوعی که محاسبه آن در نرم افزار حسابداری تولید بسیار سریع است.

دو عامل در ایجاد واریانس مطلوب یا نامطلوب نقش دارد:

• هزینه‌ی ورودی؛ مثل هزینه کار و مواد، در این بخش، واریانس، نرخ در نظر گرفته می‌شود.
• بازده یا کمیت ورودی؛ در اینجا واریانس، حجم در نظر گرفته می‌شود.

به‌عنوان‌مثال، شرکت XYZ انتظار دارد 400 محصول در یک دوره تولید کند. اما، در پایان دوره موفق به تولید 500 محصول می‌شود، با توجه به مقدار کل تولید شده، هزینه مواد بالاتر خواهد بود. یکی از مزیت‌های استفاده از «بها»، نرم افزار بهای تمام شده تولید، استفاده از گزارش‌ها و سیستم هوش تجاری (BI) آن است. این سیستم قدرتمند به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند نه تنها اشراف کاملی به وضعیت فعلی خود پیدا کنند، بلکه از روند آینده هم با بیش‌بینی‌های دقیقِ تحلیلی و آماری مطلع شوند. برای داشتن گزارش‌های دقیق و تحلیل‌های کاربردی استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید ابزاری مناسب برای کسب‌وکارها است.

2. هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت (ABC): هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت (ABC) هزینه‌های سربار هر بخش را مشخص می‌کند و به کالاها یا خدمات هزینه‌ای اختصاص می‌دهد. سیستم ABC، حسابداری هزینه بر اساس فعالیت‌هایی است که انجام می‌شود. این فعالیت‌ها هم محرک‌های هزینه‌اند و هم معیارهایی برای تخصیص هزینه‌های سربار. به‌طور سنتی، هزینه‌های سربار بر اساس یک معیار عمومی، مانند ساعت کار ماشین تعیین می‌شود. نرم افزار بهای تمام شده تولید با قابلیت محاسبه دقیق هزینه‌ها و بهای تمام شده می‌تواند به خوبی از پس این مهم برآید.

تجزیه‌وتحلیل فعالیت درجایی انجام می‌شود که اقدامات مناسب به‌عنوان محرک‌های هزینه مشخص شوند. درنتیجه، وقتی صحبت از مدیرانی است که هزینه و سودآوری خدمات یا محصولات خاص شرکت‌ خود را بررسی می‌کنند، ABC بسیار دقیق‌تر و مفیدتر عمل می‌کند. به‌عنوان‌ مثال، حسابداران هزینه‌ای که از ABC استفاده می‌کنند ممکن است یک نظرسنجی را برای کارمندان خط تولید انجام دهند که پس‌از آن، میزان زمانی را که برای انجام کارهای مختلف صرف می‌کنند، حساب می‌کنند. این هزینه‌یابی دقیق با استفاده از نرم افزار ممکن می‌شود.

هزینه‌های این فعالیت‌های خاص فقط به کالاها یا خدماتی اختصاص می‌یابد که از این فعالیت استفاده کرده‌اند. این هزینه‌یابی به مدیریت کمک می‌کند، تا دریابد دقیقاً کجا زمان و پول صرف می‌شود. برای نشان دادن این موضوع، فرض کنید یک شرکت، هم خرده‌ریز (مواد اولیه) و هم ابزار تولید می‌کند. خرده‌ریزها بسیار کار و زمان‌بر هستند و کارکنان تولید نیاز به تلاش عملی دارند. استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید که بتوان تمام روش‌های هزینه‌یابی را در آن تعریف و به‌دقت مدیریت کرد، اصلی‌ترین نیاز کسب‌وکارهاست.

برای مثال، در نرم افزار بها، درکنار ارایه گزارش‌های دقیق و جزئی می‌توانید به تعریف و پیاده‌سازی نظرسنجی‌ها در سطوح مختلف مدیران بپردازید. انعطاف‌پذیری و یکپارچگی‌ای که در هیچ نرم افزار دیگری نمی‌بینید.

3. هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت زمان‌گرا (TDABC): هزینه‌های بالای پردازش و استفاده از روش ABC باعث شده تا استفاده از این‌ روش بین کسب‌وکارها محبوبیت بیش‌تری داشته باشد. روش TDABC برای تخصیص هزینه‌ منابع به فعالیت‌ها، نیازی به مصاحبه و سنجش کارکنان ندارد و هزینه‌های منابع را مستقیماً به موضوعات هزینه تخصیص می‌دهد. موضوعی که کاملا در نرم افزار حسابداری تولید هم وجود دارد و آن را چابک‌تر انجام‌ می‌دهد.

این مدل ابتدا هزینه تدارک و تأمین منابع را محاسبه می‌کند. سپس، ظرفیت موردنظر هر موضوع هزینه (معمولاً برحسب زمان) را برآورد کرده و از نرخ هزینه ظرفیت برای تخصیص هزینه‌ها به موضوعات هزینه استفاده می‌کند. تعریف این مدل در نرم افزار باعث می‌شود سرعت انجام کارهای مربوطه بسیار بالا رود. 

4. هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت عمل‌گرا (PFABC): این روش در اصل یک سیستم ABC یکپارچه است که بهای تمام شده محصولات را به عملکرد سازمان وصل می‌کند. این سیستم، علاوه بر این‌که در نرم افزار کاملا قابل پیاده‌سازی است، یک سیستم کنترل عملیات نیز محسوب می‌شود. انحرافات مهم و انحرافات بهره‌وری سازمان را مشخص می‌کند و برای تجزیه‌وتحلیل و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی از قبیل بهای مواد اولیه مصرفی، استاندارد منابع مصرف‌شده و کارایی عملیات تولید به نحو مؤثرتری به‌کاربرده می‌شود.

باید توجه داشت که این سیستم عموماً برای سازه‌های پیچیده در تولید و خدمات با به‌کارگیری معادلات زمانی به کار می‌رود و هزینه بالایی دارد. موضوعی که استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌تواند چالش‌های آن را کم‌تر کند. 

روش‌های بالا، روش‌های عمومی‌تر و قالب در بیش‌تر صنایع و کسب‌وکارهاست، در ادامه فهرستی از سایر انواع هزینه‌یابی آورده شده است:

• هزینه‌یابی حاشیه‌ای؛
• هزینه‌یابی واحد؛
• هزینه‌یابی سفارش کار؛
• هزینه‌یابی دسته‌ای؛
• هزینه‌یابی فرایند؛
• هزینه‌یابی خدمات یا عملیات؛
• هزینه‌یابی مرکب؛
• هزینه‌یابی محصول؛

در «بها»، نرم افزار بهای تمام شده تولید تیمیار قادر هستید تمام این روش‌ها را به‌علاوه روش‌های انحصاری کسب‌وکارتان را به‌سادگی پیاده‌سازی کنید.

روش‌های محاسبه بهای تمام شده تولید

چه از نرم افزار بهای تمام شده تولید استفاده کنیم چه از روش‌های دستی، به‌طورکلی دو سیستم اصلی و چند روش برای محاسبه بهای تمام شده وجود دارد: دایمی و ادواری دو سیستم آن و روش‌های لایفو، فایفو، میانگین موزون، شناسایی ویژه و موجودی پایه روش‌های محاسبه آن است.

1. سیستم دایمی

در سیستم دایمی، تمام سابقه‌ها، مدرک‌ها و سندهای خریدوفروش کالا به ترتیب تاریخ و برای همیشه ثبت و نگهداری می‌شوند. برای ثبت حسابداری با این سیستم محاسباتی به شکل زیر عمل می‌کنیم:

• برای کالای خریداری‌شده در زمان خرید:
  • موجودی کالا بدهکار
    • بانک/ حساب پرداختنی بستانکار

در زمان فروش هم ثبت را به این شکل انجام می‌دهیم، دقت کنید که در زمان فروش، به دو ثبت نیاز داریم:

• ثبت اول:
  • بانک/ حساب دریافتنی بدهکار
    • درآمد فروش بستانکار
• ثبت دوم:
  • بهای تمام شده کالای فروش رفته بدهکار
    • موجودی کالا به ارزش بهای تمام شده بستانکار

مزیت‌های روش دایمی

سیستم دایمی نرم افزار بهای تمام شده تولید به مدیران و سرپرستان امکان می‌دهد تا هرلحظه بتوانند:

• به شکلی پویا مدیریت و کنترل موجودی را انجام دهند؛
• مانده‌گیری موجودی کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته به‌طور خودکار انجام می‌شود؛

سیستم دایمی، کاغذ و فرایندهای دستی محاسبه موجودی را از بین می‌برد. این سیستم ورودی و خروجی انبار را با دقت بالاتری کنترل می‌کند و در زمان کوتاه‌تری گزارش موجودی کالا را تهیه می‌کند و در صورت‌های مالی درج می‌کند. همچنین استفاده از این روش در نرم افزار حسابداری باعث می‌شود تا دقت و سرعت حسابداران افزایش چشمگیری پیدا کند. 

2. سیستم ادواری

سیستم ادواری انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت‌ به دایمی دارد. چراکه روش‌های محاسبه آن متنوع‌تر و دقیق‌تر است. روش‌های فایفو، لایفو، میانگین موزون، شناسایی ویژه و موجودی پایه در سیستم ادواری قرار دارند. در نرم افزار بهای تمام شده تولید تعریف این روش‌ها اهمیت زیادی دارد. چراکه در محاسبات حسابداری سازمان نقش مهمی دارند. البته نرم افزاری که تهیه می‌کنید نیز باید قابلیت تعریف این روش‌ها را داشته باشد. این روش‌ها از این‌ قرارند:

• FIFO یا اولین صادره از اولین وارده
  • فایفو تعریف ساده‌ای دارد: هر کالایی اول وارد انبار شده است باید اول خارج شود. بهترین مثال برای فایفو کارخانه و کارگاه‌های تولید محصولات لبنی هستند. در این صنایع اولین محصولاتی که تولید می‌شوند باید زودتر به فروش برسند، چون تاریخ فاسد‌شدن آن‌ها ممکن است سر برسد. در دوره‌های تَوَرمی اگر از روش فایفو استفاده کنیم درآمد خالص را افزایش می‌دهیم. چراکه این روش، بهای تمام شده کالا را کاهش می‌دهد. 
• LIFO یا اولین صادره از آخرین وارده
  • دقیقا برخلاف فایفو، در لایفو هر کالایی که آخر به انبار میاید، اول از آن خارج می‌شود. زمانی از لایفو استفاده می‌شود که فروش آخرین کالاهای خریداری‌شده برای ما سودآوری بیش‌تری داشته باشد. فروشنده‌های کالاهای مد روز ازاین‌روش برای مدیریت انبارهای‌شان استفاده می‌کنند. چراکه باید کالایی را به دست مشتری برسانند که مطابق با مد روز است. البته می‌توان برای برخی محصولات که وزن زیادی دارند و جابه‌جایی آن‌ها سخت است نیز ازاین‌روش استفاده کرد. مثلاً انبارهای آهن‌آلات و فولاد به خاطر این‌که دسترسی به محصولات قدیمی‌تر سخت است، محصولات تازه‌وارد به انبار را از روی اجبار زودتر از آن خارج می‌کنند. در زمان تورم استفاده از روش لایفو باعث سود ناخالص کم‌تر و درنتیجه مالیات پرداختی کم‌تر می‌شود.
• میانگین موزون
  • درروش میانگین کالاهای موجود در انبار فسادپذیر نیستند و معمولاً عمر بالایی دارند. به همین خاطر زمان ماندگاری آن‌ها در انبار طولانی می‌شود و ازاین‌رو برای فروش آن‌ها باید از روش میانگین قیمت خرید استفاده کنیم. برای محاسبه آن باید مجموع بهای تمام شده را به تعداد کالاها تقسیم کنیم.
• شناسایی ویژه
  • برای فروش و مدیریت انبار کالاهای لوکس و گران‌قیمت ازاین‌روش استفاده می‌شود. از آن‌جایی که این کالاها معمولاً قیمت بالایی دارند، در زمان ورود به انبار قیمت دقیق آن‌ها ثبت و در زمان فروش، دقیقا به همان قیمت از آن خارج می‌شود. روش شناسایی ویژه بسیار دقیق و سخت است. چراکه نیاز دارد تا قیمت کالا و فرایندهای تولید دقیقا مشخص باشد، چیزی که به‌راحتی قابل‌دسترس نیست. این روش برای اقلام زیاد و فرایندهای غیرقابل‌تفکیک مناسب نیست.
• موجودی پایه
  • در این روش یک سطح مشخص از موجودی کالا تعیین می‌شود. این موجودی‌ها ارزش واحد و مشخصی دارند. حال اگر زمانی برسد که موجودی کالاها از پیش‌بینی کمتر باشد، ارزش ثابت بر تمام کالاها اعمال می‌شود. به‌طورکلی روش موجودی پایه در کنار این‌که روش‌های محاسبه پیچیده‌ای دارد، چندان به کار سازمان‌هایی که با سرعت بالای گردش کالا و وجوه نقد سروکار دارند نمی‌آید.

هردو سیستم دایمی و ادواری در نرم افزار بهای تمام شده تولید تعریف شده اند تا کسب‌وکارها بنا به نیازشان بتوانند از هرکدام از روش‌ها استفاده کنند. لوح خام «بها» نیز به مدیران مالی امکان می‌دهد بدون مشکل به‌سراغ تعریف روش‌های مختلف و حتی انحصاری محاسبه بهای تمام شده تولیدشان بروند. بها به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که هیچ محدودیتی برای مدیران و دست‌اندرکاران تولید و حسابداری ایجاد نمی‌کند.

نرم افزار بهای تمام شده تولید؛ کمی عمیق‌تر

نرم افزار بهای تمام شده تولید یکی از ابزارهای اصلی مدیران ارشد در سازمان‌ها، به‌خصوص سازمان‌های تولیدی است. مدیران این سازمان‌ها با استفاده از امکانات بسیار کاربردی بهای تمام شده درک صحیحی از وضعیت هزینه‌ها و سودآوری تولید محصولات یا ارائه خدمات پیدا می‌کنند. اما شرط اصلی برخورداری از چنین قابلیت‌هایی انتخاب اصولی این سیستم است. این نرم‌افزارها به‌نوعی کسب و کارتان را با تحولات پرشتاب بازار و تقاضای مشتریان هماهنگ می‌کنند. سیستم بهای تمام شده چه مزایایی برای سازمان دارد و هدفش چیست؟ برای آن‌که چنین سیستمی به بهترین شکل به کار تصمیم‌سازی مدیران بیاید، چه مقدماتی در سازمان لازم داریم؟ این مطلب تخصصی تیمیار را برای پی بردن به زیر و بم حسابداری بهای تمام شده و نرم‌افزار آن از دست ندهید. در ادامه مطلب، موضوعات زیر را در این خصوص بررسی خواهیم کرد:

• سیر تکوین، اصول و دامنه روش حسابداری بهای تمام شده
• وجوه تمایز بهای تمام شده نسبت به سیستم‌های حسابداری مالی
• مزایا، اهداف و اهمیت سیستم بهای تمام شده برای کسب و کارها
• نقش این سیستم در زمینه اندازه‌گیری معیارهای مدیریتی و بهبود ساختار هزینه‌های تولید

حسابداری بهای تمام شده چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

در حال حاضر، حسابداری بهای تمام شده در اکثر صنایع و شرکت‌ها به‌ویژه با اندازه متوسط و بزرگ به موضوعی عادی تبدیل شده است. این نوع حسابداری روشی تجاری است که طی آن هزینه‌های سازمان را که برای هر فرآیند، خدمت، محصول یا هر چیز دیگری در سازمان صرف می‌شوند، ثبت، بررسی، خلاصه و تحلیل می‌کنیم. این کار در چارچوب نرم افزار بهای تمام شده تولید به مدیران سازمان در زمینه کنترل کردن هزینه و تصمیم‌گیری راهبردی برای بهبود کارایی آن کمک می‌کند. سیستم مذکور صورت‌های مالی و دفتری اطلاعات بهای تمام شده کسب و کار را به آن‌ها نشان می‌دهد. مدیران با داشتن چنین اطلاعاتی، می‌فهمند که کجا باید هزینه‌ها را کنترل کنند و درکجا بیشتر خرج کنند تا به ایجاد چشم‌اندازی روشن و تحقق برنامه آینده کمک کنند. ویژگی‌های این نوع حسابداری عبارتند از:

• حسابداری بهای تمام شده زیر شاخه‌ای از حسابداری است و در واقع، فرآیند حسابداری هزینه‌ها است.
• در قالب سیستم‌هایی نظیر بهای تمام شده تیمیار، داده‌هایی را برای تصمیم‌گیری و بودجه‌ریزی آتی سازمان در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
• به تعیین کردن هزینه‌ها و بودجه‌های استاندارد و مشخص کمک می‌کند.
• داده‌های هزینه‌ای را فراهم می‌کند که باعث تثبیت قیمت کالاها و خدمات می‌شوند.
• ابزاری عالی برای تشخیص دادن کارایی یک واحد یا فرآیند تولید است.
• می‌تواند اتلاف وقت و منابع کسب و کار را فاش کند.

درباره خاستگاه و تکامل حسابداری بهای تمام شده چه می‌دانیم؟

این نوع حسابداری مفهوم جدیدی نیست و سالیان متمادی به کار برده شده است. حسابداری بهای تمام شده بهترین روش برای پیگیری فعالیت‌ها و هزینه‌های مشاغل و سازمان‌ها است که می‌تواند مکمل حسابداری مالی سابق باشد. در ادامه می‌توانید به اختصار تاریخچه‌ای را درباره پیدایش و تکامل آن مرور کنید.

• عصر انقلاب صنعتی منجر به شکل‌گیری سازمان‌های بزرگ شد که پیچیده‌تر و پویاتر بودند. این شرایط باعث پیدایش چیزی شد که امروزه با عنوان فرآیند و نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌شناسیم. در واقع، در آن زمان روشی لازم بود تا به صاحبان کسب و کارها کمک شود تا مخارجشان را ثبت و پیگیری کنند. قبل از عصر طلایی صنعتی شدن، بیشتر هزینه‌های مشاغل همان چیزی بود که به‌عنوان هزینه‌های متغیر می‌شناسیم؛ مثل هزینه‌های نیروی کار و مواد.
• سازمان‌های مذکور پس از انقلاب صنعتی، «هزینه‌های ثابت» بیشتری داشتند؛ یعنی هزینه‌هایی که ارتباط مستقیمی با تولید کالا یا خدمات ندارند؛ مثل اجاره، استهلاک و هزینه‌های ذخیره‌سازی. با توسعه یافتن راه‌آهن، صنعت فولاد و سایر صنایع بزرگ، آگاهی از هزینه‌های ثابت اهمیت پیدا کرد. اهمیت تخصیص‌دهی آن‌ها برای مدیران و مالکان کسب و کارها کمک به تصمیم‌گیری، قیمت‌گذاری و توسعه محصول بود و آن را می‌توانیم خاستگاه حسابداری بهای تمام شده امروزی بدانیم.
• محیط کسب و کارها در عصر حاضر بسیار پیچیده و پویا است. آن‌ها باید عوامل بسیار پیچیده‌ای مانند رقابت، تازه‌واردها، ریسک‌ها، عدم اطمینان و غیره را کنترل و اطلاعاتشان را با سیستم‌هایی نظیر بهای تمام شده تحلیل کنند. این عوامل مدیریت و توسعه کسب و کارها را بسیار پیچیده‌تر و دشوارتر می‌کنند. قبل از صنعتی شدن، چنین شرایطی وجود نداشت؛ زیرا مشاغل کوچک‌تر بودند و در محیطی نسبتاً ساده‌تر فعالیت می‌کردند.
• در شرایط فعلی، مدیریت کردن موفقیت‌آمیز کسب و کارها در گرو ورودی‌ها و فرآیندهایی دقیق و به‌روز است. در نتیجه، این الزامات با گذشت زمان، تکامل یافتن شاخه‌ای از حسابداری مالی را باعث شدند که با عنوان حسابداری بهای تمام شده شناخته شد. در چند دهه اخیر، به‌کارگیری نرم افزار بهای تمام شده تولید تکامل و رشد کسب و کارها در دنیای تجارت را سرعت داد و رویه‌ها و تکنیک‌های جدیدی را برای تصحیح فرآیند حسابداری فراهم کرد.
• هدف اولیه کاربرد روش حسابداری بهای تمام شده، رفع محدودیت‌های سیستم حسابداری سنتی بود. لذا از این روش برای کنترل کردن هزینه‌ها و بیشینه‌سازی کارایی سازمان استفاده می‌کنند.
• با گذشت زمان، روش‌های علمی منجر به شکل‌گیری استانداردهای این کار شده‌اند. هدف این استانداردها در حسابداری بهای تمام شده، یکسان‌سازی روش‌ها در بنگاه‌های ذیل یک صنعت یا اقتصاد است. امروزه نرم افزار بهای تمام شده تولید را با توجه به استانداردهای مذکور طراحی و عرضه می‌کنند.

استفاده کردن از نرم افزار بهای تمام شده تولید چه مزایایی برای سازمان‌ها دارد؟

• ارزیابی و بهبود کارایی

سیستم بهای تمام شده داده‌هایی را فراهم می‌کند که سازمان با استفاده از آن‌ها می‌تواند کارایی را بسنجد. دست‌اندرکاران کسب و کارها با بهره‌گیری از چنین قابلیتی می‌توانند کارایی را با توجه به هزینه، زمان، نیروی کار و ... ارزیابی کنند. آن‌ها در ادامه کار می‌توانند از هزینه‌یابی استاندارد برای مقایسه کردن اعداد واقعی با استانداردهای صنعت یا اقتصاد استفاده کنند تا تغییر کارایی را نشان دهند.

• شناسایی کردن فعالیت‌های فاقد سودآوری

سودآور بودن کل کسب و کار به این معنی نیست که همه فعالیت‌هایش سودآور هستند. نرم افزار بهای تمام شده تولید کمک می‌کند تا فعالیت‌های سودآور و دارای ضرر شرکت را شناسایی کنیم. در این صورت می‌توانیم فعالیت‌هایی را که باعث زیان شرکت می‌شوند، سودآور یا متوقف کنیم. شناسایی کردن این شرایط ابا استفاده از گزارش تفصیلی هزینه واحدهای تولید در سیستم بهای تمام شده امکان‌پذیر می‌شود.

• تثبیت قیمت‌ها

بسیاری از کسب و کارها محصولاتشان را بر اساس هزینه تولید آن‌ها قیمت‌گذاری می‌کنند. برای انجام دادن این کار، ابتدا باید هزینه واقعی تولید این محصولات را محاسبه کنیم. در نرم افزار بهای تمام شده تولید، هزینه‌های ثابت و متغیر تفکیک می‌شوند؛ در نتیجه، کسب و کارها می‌توانند قیمت‌ها را در سناریوهای مختلف اقتصادی ثابت نگه دارند. قیمت‌گذاری محصولات بدون کمک گرفتن از نرم‌افزار مذکور، می‌تواند به اختلاف خیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت اصولی و صحیح منجر شود که هر دو حالت باعث زیان کسب و کار می‌شوند.

• کاهش قیمت

گاهی در شرایط سخت اقتصادی مانند رکود، قیمت‌ها باید شکسته شوند. در پاره‌ای موارد، این قیمت‌ها ناگزیر به زیر قیمت تمام شده محصول کاهش می‌یابند. این کار برای کمک کردن به بقای شرکت در دوران سخت است. مدیران سازمان‌ها چنین تصمیماتی را با کمک نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌گیرند و هدایت می‌کنند.

• کنترل کردن اصولی موجودی مواد

سیستم بهای تمام شده در زمینه ذخیره‌سازی مجدد و کنترل کردن مواد به مدیران مربوطه کمک می‌کند. این روش حسابداری کمک می‌کند تا بتوانیم ایده‌آل‌ترین و اقتصادی‌ترین مقادیر سفارش مجدد را محاسبه کنیم. در نتیجه، این اطمینان ایجاد می‌شود که سازمان هرگز با مازاد یا کمبود موجودی مواجه نخواهد شد. همچنین، به ارزیابی کردن مواد خام، کار در حال انجام (WIP: Work In Progress) و ... نیز کمک می‌کند.

• ارزیابی کردن دلایل زیان

هر شرکتی با دوره‌های سود و زیان سر و کار دارد. اما مهم است که همواره دلایل زیان‌های وارده را ارزیابی کند. این کار با به‌کارگیری ابزارهای ضروری پیش‌بینی شده در نرم افزار بهای تمام شده تولید امکان‌پذیر است. بنابراین، حتی اگر نتوانید علت زیان را از بین ببرید، دست‌کم می‌توانید آن را کمینه کنید.

• کمک کردن به برنامه‌ریزی آتی سازمان

برای هر طرح تولید یا فروش، لازم است اطلاعات دقیقی درباره ماشین‌آلات، ظرفیت نیروی کار، میزان خروجی، وضعیت کارایی هر فرآیند و نظایر آن‌ها داشته باشید. مثلاً چنانچه بخواهید میزان تولید را برای تطبیق با فروش، بیشتر کنید، با امکانات نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌توانید مشخص کنید آیا ماشین‌های فعلی می‌توانند از عهده این میزان تولید بر بیایند یا خیر.

نرم افزار بهای تمام شده تولید چه اهمیتی برای سازمان‌ها دارد؟

حسابداری بهای تمام شده شاخه‌ای تخصصی از علم حسابداری است که به طبقه‌بندی، ثبت و تخصیص هزینه‌های جاری و آتی سازمان می‌پردازد. این عملیات در شرایط پیچیده امروز با کمک نرم افزار بهای تمام شده تولید، به یکی از تکنیک‌های مهم کسب و کارها تبدیل شده‌اند. از نرم‌افزاری نظیر تیمیار، مدیران، سرمایه‌گذاران، کارکنان، دولت و حتی مصرف‌کنندگان می‌توانند استفاده کنند. در ادامه ابعاد اهمیت این سیستم را برای سازمان‌ها بیشتر بررسی می‌کنیم.

• طبقه‌بندی هزینه‌ها

هزینه اصطلاحی بسیار عمومی است؛ اما برای تحلیل کردن دقیق‌تر باید طبقه‌بندی شود. در حسابداری بهای تمام شده، انواع مختلف هزینه‌های سازمان ثبت و طبقه‌بندی می‌شوند. برخی از این هزینه‌ها در نرم افزار بهای تمام شده تولید عبارتند از: هزینه اولیه، مستقیم، کارخانه و فروش. این دسته‌بندی باعث می‌شود تا مدیران بتوانند هزینه‌ها را کنترل و سودآوری هر فرآیند و فعالیت را مشخص کنند. از طرفی به محاسبه کردن بازدهی نیز کمک می‌کند.

• کنترل کردن هزینه‌ها

کسب و کار کارآمد بر کنترل کردن هزینه موجودی، نیروی کار و هزینه‌های سربار مختلف دیگر تمرکز می‌کند. امکانات سیستم بهای تمام شده انجام دادن این کار را برای سازمان آسان می‌کند. به‌عنوان مثال، برای دستیابی به حداکثر کارایی در زمینه مدیریت موجودی، می‌توانید از تکنیک مقدار اقتصادی سفارش (EOQ: Economic Order Quantity) استفاده کنید که یک تکنیک هزینه‌یابی است. به همین ترتیب، با تحلیل کردن هزینه‌های نیروی کار و ظرفیت ماشین‌آلات می‌توانید کارایی آن‌ها را نیز بهبود بخشید. همچنین به‌منظور فراهم‌سازی الزامات کنترل هزینه، در نرم افزار بهای تمام شده تولید سربارها به ثابت، متغیر یا قابل کنترل و غیرقابل کنترل طبقه‌بندی می‌شوند.

• قیمت‌گذاری

حسابداری بهای تمام شده بین هزینه‌های ثابت و متغیر تمایز قائل می‌شود. مدیران از چنین تفکیکی برای قیمت‌گذاری محصولات با توجه به هزینه‌هایشان استفاده می‌کنند. این ویژگی به مدیران کمک می‌کند تا ایده‌آل‌ترین قیمت را برای محصول یا خدمات سازمان تعیین کنند؛ یعنی نه خیلی زیاد و نه خیلی کم. مثلاً چنانچه شرایط رکود اقتصادی را در نظر بگیریم، سازمان برای امکان تداوم فعالیت در این شرایط، مجبور است قیمت محصولاتش را کاهش دهد. در این حالت به کمک نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌تواند با کنترل کردن هزینه‌های متغیر تولید، چنین هدفی را با حداقل زیان محقق کند.

• استانداردسازی

سازمان‌ها از استانداردها برای تخمین‌ها و پیش‌بینی کردن بودجه‌های آتی استفاده می‌کنند. این استانداردها به‌عنوان مبنایی برای ارزیابی کارایی واقعی فرآیندها یا بخش‌ها به کار می‌روند. در سیستم بهای تمام شده بخش مفصّلی به هزینه‌یابی استاندارد اختصاص داده شده است.

اهمیت نرم افزار بهای تمام شده تولید برای ذینفعان سازمان چیست؟

• کارکنان: روش حسابداری بهای تمام شده کمک می‌کند تا کارایی کارکنان را محاسبه کنیم. مدیران کسب و کارها با انجام دادن این کار می‌توانند طرحی تشویقی برای کارکنانی در نظر بگیرند که کارایی بیشتری در کارشان دارند. همچنین، این شرایط انگیزه افرادی را بیشتر می‌کند که کارایی کمتری دارند.
• دولت: هزینه‌یابی با استفاده از نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌تواند در زمینه ارزیابی مالیات بر درآمد یا سایر بدهی‌های دولتی به دولت کمک کند. همچنین، تنظیم استانداردهای صنعت، تثبیت قیمت، تدوین برنامه‌های تعرفه‌ای، کنترل کردن هزینه‌ها و ... را نیز آسان‌تر می‌کند.
• مشتریان: اهداف اصلی این نوع حسابداری کنترل کردن هزینه و بهبود کارایی است. این اهداف در وهله نخست برای کسب و کارها مفید هستند و سرانجام مزایایشان به مشتریان محصولات یا خدمات منتقل می‌شوند. البته کنترل کردن هزینه تولید به معنای کاستن از کیفیت محصولات یا خدمات نیست.

نرم افزار بهای تمام شده تولید چه تفاوتی با سیستم‌های حسابداری مالی دارد؟

هر سه شاخه اصلی حسابداری یعنی حسابداری مالی، حسابداری بهای تمام شده و حسابداری مدیریت با ثبت و ارائه اطلاعات مالی سر و کار دارند؛ اما اهدافشان متفاوت است. در ادامه، نگاهی دقیق‌تر به سیستم حسابداری مالی و بهای تمام شده می‌اندازیم.

• سیستم حسابداری مالی: در حسابداری مالی کلیه معاملات پولی سازمان ثبت می‌شوند. این داده‌های مالی را در قالب‌هایی خاص ثبت و گزارش می‌کنند و این کار در سراسر صنعت یا اقتصاد به‌صورت یکدست انجام می‌شود. مثلاً سیستم حسابداری مالی، حساب‌های نهایی اعم از سود و زیان، ترازنامه و ... را صرفاً در قالب تعیین شده گزارش می‌کند. هدف این است که وضعیت مالی شرکت در تاریخی معین و سودآوری آن در دوره‌ای معین گزارش شود. استفاده‌کنندگان از این صورت‌های مالی ذینفعان شرکت اعم از داخلی و خارجی هستند؛ از جمله مدیران، صاحبان کسب و کارها، سرمایه‌گذاران، طلبکاران و دولت.
• نرم افزار بهای تمام شده تولید: این سیستم، فرآیندی را در بر می‌گیرد که طی آن اطلاعات بهای تمام شده یک سازمان ثبت، خلاصه و گزارش می‌شود. وظیفه اصلی حسابداری بهای تمام شده تعیین هزینه‌های شرکت و انجام دادن وظایف مربوط به کنترل هزینه است. در این سیستم هزینه‌های هر واحد تولید را از ورودی مواد اولیه تا خروجی تولید شده ردیابی می‌کنند. سیستم بهای تمام شده به مدیران در زمینه‌ تصمیم‌گیری‌های مهمی نظیر تثبیت قیمت فروش، کنترل هزینه‌ها، اندازه‌گیری و بهبود کارایی، پیش‌بینی برنامه‌ها، تهیه بودجه و ... کمک می‌کند. از طرفی، با با فراهم‌سازی اطلاعات هزینه، اثربخشی حسابداری مالی را ارتقا می‌دهد.
• تفاوت‌ها:
• سیستم حسابداری مالی داده‌های مالی سازمان را ثبت می‌کند؛ بنابراین، به داده‌های پولی مربوط می‌شود. اما در بهای تمام شده، اطلاعات و داده‌های هزینه‌ای خلاصه می‌شوند که درباره نیروی کار، مواد و سربارهای مختلف فرآیند تولید هستند.
• حسابداری مالی صرفاً به هزینه‌های قبلی می‌پردازد؛ یعنی ارقام هزینه‌های واقعی؛ اما حسابداری بهای تمام شده از هزینه‌های قبلی و پیش‌بینی شده استفاده می‌کند.
• اطلاعات سیستم حسابداری مالی به درد کاربران داخل سازمان و خارج از آن می‌خورند؛ در حالی‌که اطلاعات فراهم شده توسط نرم افزار بهای تمام شده تولید عمدتاً برای افراد درون سازمان کاربرد دارند؛ مانند مدیران، کارکنان و ....
• انجام دادن عملیات حسابداری مالی برای همه شرکت‌ها اجباری است؛ چرا که هر سازمانی باید برخی سوابق تراکنش‌های مالی‌اش را نگه دارد. اما حسابداری بهای تمام شده غالباً به‌وسیله شرکت‌های تولیدی استفاده می‌شود و عمدتاً الزامی برای راه‌اندازی آن نیست.
• در سیستم حسابداری مالی عمدتاً بر ثبت کردن تراکنش‌ها یا داده‌ها و ارائه آن‌ها در قالب تعیین شده تأکید می‌کنند. اما نرم افزار بهای تمام شده تولید به غیر از ثبت کردن داده‌ها، سیستم کنترل هزینه‌های کار، مواد و سربار را نیز فراهم می‌کند.
• سیستم حسابداری مالی کاملاً به کسب و کار مربوط است؛ لذا سود و زیان کل سازمان را گزارش می‌کند؛ در حالی‌که به کمک نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌توانید سود یا زیان را برای محصولات، فرآیندها، شغل و ... به دست آورید.
• نرم‌افزارهای حسابداری مالی جنبه پیش‌بینی ندارند. چنین امکانی در سیستم بهای تمام شده با استفاده از برخی تکنیک‌های بودجه‌ریزی امکان‌پذیر است.
• حسابداری مالی کاملاً علمی است و به دلیل الزامات قانونی، فرآیندهای سخت‌گیرانه‌ای دارد؛ در حالی‌که حسابداری بهای تمام شده هم علمی و هم هنجاری است.

هدف از به‌کارگیری نرم افزار بهای تمام شده تولید چیست؟

این سیستم به طبقه‌بندی، ثبت و تخصیص مناسب هزینه‌ها به‌منظور تعیین کردن بهای تمام شده محصولات یا خدمات مربوط است. از طرفی به فراهم‌سازی داده‌های نظام‌مندی جهت اهداف کنترلی و راهنمایی مدیران در این خصوص کمک می‌کند. نرم افزار بهای تمام شده تولید با هزینه‌های تولید، فروش و توزیع سر و کار دارد که عبارت است از تعیین کردن هزینه هر شغل، سفارش، محصول، فرآیند یا خدمات. در نتیجه، هدف از این سیستم تعیین کردن روش‌هایی برای ثبت، طبقه‌بندی و تخصیص‌دهی هزینه‌های مواد، دستمزدها و سربار است. با چنین توصیفی می‌توانیم اهداف این سیستم را در موارد زیر خلاصه کنیم.

• تعیین کردن هزینه هر واحد محصولات مختلف
• تحلیل کردن صحیح هزینه‌های فرآیند و عملیات
• افشای منابع اتلاف مواد، زمان، هزینه‌ها یا به‌کارگیری تجهیزات و تهیه کردن گزارش‌هایی که ممکن است برای کنترل این اتلاف ضروری باشند.
• فراهم‌سازی داده‌های لازم و کمک کردن به تثبیت قیمت محصولات تولید شده یا خدمات ارائه شده
• تعیین میزان سودآوری هر یک از محصولات و کمک کردن به مدیریت برای حداکثرسازی سودآوری
• اعمال کردن کنترلی مؤثر بر ذخایر مواد اولیه، کار در حال انجام، انبارهای مصرفی و کالاهای نهایی به کمک ابزارهای تخصصی نرم افزار بهای تمام شده تولید به‌گونه‌ای که رسوب سرمایه در آن‌ها به حداقل برسد.
• فراهم‌سازی و تفسیر داده‌ها جهت برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و کنترل مدیریتی
• کمک به تهیه و کنترل کردن بودجه
• کمک کردن به تدوین و اجرای طرح‌های پاداش تشویقی بر اساس وضعیت بهره‌وری کارکنان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها
• سازماندهی کردن برنامه‌های کاهش هزینه به کمک مدیران بخش‌های مختلف سازمان
• ارائه خدمات تخصصی حسابرسی هزینه به‌منظور جلوگیری از خطا و تقلب که یکی از ابزارهای نظارتی نرم افزار بهای تمام شده تولید است.
• ساده‌سازی تدارک اطلاعاتی سریع و مطمئن برای تصمیم‌گیران کسب و کار
• تعیین کردن سود یا زیان بهای تمام شده با پیوند دادن درآمدها به هزینه‌های محصولات یا خدمات از طریق بررسی وضعیت درآمد حاصل از فروش.

نرم افزار بهای تمام شده تولید مناسب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

هر سازمان تولیدی برای پیگیری و کنترل کردن هزینه‌هایش به سیستم بهای تمام شده نیاز دارد. اما لازم است که سازگارترین نرم‌افزار را با ساختار و عملکردش به کار بگیرد. در چنین حالتی، سیستمی مناسب خواهد بود که حداکثر مزیت را برای سازمان ایجاد کند. در زیر، فهرستی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی را آورده‌ایم که برای انتخاب نرم افزار بهای تمام شده تولید مناسب و ایده‌آل باید در نظر بگیرید.

• متناسب بودن با شرایط کسب و کار

برخی نکاتی که برای این منظور باید در نظر بگیرید، عبارتند از: اندازه سازمان، ماهیت کسب و کار و شرایط اقتصادی. سیستم بهای تمام شده ایده آل باید اطلاعاتی را فراهم کند که برای تصمیم‌گیری مدیران لازم هستند.

• ساده بودن

نرم افزار بهای تمام شده تولید مناسب باید ساده و بدون پیچیدگی باشد. همه افرادی که در سازمان کار می‌کنند حسابداران بهای تمام شده واجد شرایط یا باتجربه نیستند. تمامی افراد سازمان باید بتوانند این سیستم را به راحتی درک و با آن کار کنند. از سوی دیگر، اطلاعات و داده‌های فراهم شده به‌وسیله این سیستم نیز باید ساده و واضح باشند. در این حالت، می‌توانید به آسانی اطلاعات مذکور را رمزگشایی کنید و برای اهداف مدیریتی به کار ببرید.

• انعطاف‌پذیری

کسب و کارها در محیطی بسیار پویا فعالیت می‌کنند؛ لذا باید بتوانند متناسب با تغییرات محیط تغییراتی در فرآیندهایشان ایجاد کنند؛ یعنی این‌که نرم افزار بهای تمام شده تولید مورد استفاده سازمان نیز باید انعطاف‌پذیر باشد تا بتواند با تمام این تحولات سازگار شود. در نتیجه، سیستم مذکور باید بتواند با سرعت معقولی با این دنیای تجاری پرشتاب سازگار شود و به عبارتی، باید ظرفیت مناسبی برای توسعه و انقباض سریع داشته باشد.

• به‌صرفه بودن

هدف نهایی نرم افزار بهای تمام شده تولید ارائه دادن اطلاعات هزینه‌ای به مدیران است تا آن‌ها بتوانند هزینه‌ها را به درستی کنترل کنند. اگر چنین سیستمی گران باشد، در این‌صورت خودش ناقض اصل کنترل هزینه خواهد بود. در نتیجه منافع حاصل از سیستم بهای تمام شده باید بیش از هزینه اجرا و نگهداری‌اش باشد. تنها با چنین شرایطی می‌توانیم آن را در درازمدت به‌صرفه بدانیم. لذا در هنگام انتخاب کردن این سیستم، باید الزامات مدیریت و کسب و کار را در نظر بگیرید و با توجه به توان مالی سازمان، نرم‌افزاری اقتصادی و با کارکردی منطقی بخرید.

• قابلیت قیاس

نرم افزار بهای تمام شده تولید ایده‌آل حقایق و داده‌ها را به‌گونه‌ای در اختیار مدیران سازمان قرار می‌دهد که آن‌ها بتوانند این اطلاعات را با داده‌های سال قبل و البته با داده‌های سایر سازمان‌های همان صنعت مقایسه کنند. چنین مقایسه‌ای به آن‌ها کمک می‌کند تا عملکرد سازمان را ارزیابی کنند.

• به‌هنگام بودن

نرم افزار بهای تمام شده تولید باید بتواند به محض خواست مدیران، اطلاعات دقیقی را در اختیارشان بگذارد. لذا داده‌ها باید به سرعت و به‌موقع ارائه شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند.

• نیاز به تلاش حداقلی

سیستم مناسب را باید بتوانیم با کمترین تلاش و تغییر در ساختار فعلی سازمان راه‌اندازی کنیم. چنانچه فرآیند راه‌اندازی پرزحمت و زمان‌بر باشد، باعث اتلاف وقت و هزینه سازمان خواهد شد. بنابراین، راه‌اندازی سیستم بهای تمام شده نباید در کارکردهای روزانه سازمان اخلال ایجاد کند و باید بتواند به سرعت با آن یکپارچه شود.

نرم افزار بهای تمام شده تولید با چه ساز و کاری این نوع حسابداری را انجام می‌دهد؟

حسابداری بهای تمام شده برای درک کردن ساختار کلی هزینه‌های یک سازمان، بسیار مهم است. می‌توانیم این هزینه‌ها را با فروش مقایسه و میزان سودآوری واقعی سازمان را محاسبه کنیم. این مسئله یکی از اهداف یا کارکردهای اصلی نرم افزار بهای تمام شده تولید است. برای دستیابی به چنین هدفی، عملکردهای واقعی حسابداری بهای تمام شده روزانه تغییر می‌کنند.

حسابداری مدیریت چیست و چه ارتباطی با سیستم بهای تمام شده دارد؟

حسابداری مدیریت عبارت است از فرآیندی که برای فراهم‌سازی منابع اطلاعات مالی به مدیران طراحی شده است تا به آن‌ها در زمینه تصمیم‌گیری‌ها کمک کند. این نوع حسابداری صرفاً به‌وسیله تیم داخلی سازمان به کار می‌رود و این ویژگی تنها عامل متمایزکننده آن از حسابداری مالی است. در طی این فرآیند، اطلاعات و گزارش‌های مالی اعم از صورتحساب‌ها و تراز مالی در اختیار مدیران سازمان قرار می‌گیرند. اما ارتباط نرم افزار بهای تمام شده تولید با این نوع حسابداری را می‌توانیم در موارد زیر بدانیم.

• در برخی منابع از حسابداری بهای تمام شده به حسابداری مدیریت تعبیر کرده‌اند؛ چرا که هر دو سیستم با فراهم‌سازی اطلاعات آنی و واقعی، به‌نوعی در تصمیم‌سازی برای مدیران کسب و کارها دخیل هستند. طبق یکی از تعاریف، حسابداری مدیریت عبارت است از به‌کارگیری مهارت‌ها و دانش حرفه‌ای برای تهیه کردن اطلاعات مالی و حسابداری به‌نحوی که به مدیران سازمان در زمینه تدوین خط‌مشی‌ها، برنامه‌ریزی و کنترل کردن عملیات کمک کنند. این کار یکی از اهداف اصلی سیستم بهای تمام شده نیز محسوب می‌شود.
• حسابداری مالی، هزینه‌یابی و تحلیل تجاری و اقتصادی، برخی ابزارها و تکنیک‌های حسابداری مدیریت هستند. در واقع، این داده‌ها باید در خدمت هدف کسب و کار باشند. نرم افزار بهای تمام شده تولید در زمینه تعیین وضعیت هزینه‌های تولید با این سیستم به تبادل اطلاعات می‌پردازد و از این طریق به تدوین اصولی راهبردهای مالی کسب و کار کمک می‌کند.
• حسابداری بهای تمام شده به اندازه‌گیری و شناسایی هزینه‌ها و تخصیص سربار به هر نوع محصول یا خدمت کمک می‌کند. حسابداری مدیریتی علاوه بر استفاده کردن از این اطلاعات هزینه‌ای واقعی، با محاسبه کردن و تخصیص‌دهی هزینه‌های سربار، به ارزیابی هزینه‌های تولید کمک می‌کند. هزینه‌های سربار را می‌توانیم بر اساس تعداد کالاهای تولید شده، تعداد ساعات کارکرد، تعداد ساعت کار ماشین، فضای تأسیسات به مترمربع یا هر محرک دیگر مرتبط با تولید تخصیص دهیم. این نوع حسابداری از هزینه‌های مستقیم برای ارزیابی بهای تمام شده کالا و موجودی استفاده می‌کند.

محدودیت‌های نرم افزار بهای تمام شده تولید کدامند؟

• نگهداری سیستم‌های حسابداری بهای تمام شده معمولاً گران است. چنین سیستم‌هایی به منابعی برای تحلیل، جذب و تخصیص عوامل هزینه‌ای نیاز دارند. همه کسب و کارها شاید نتوانند از عهده هزینه‌های مربوط به حسابداری بهای تمام شده بر بیایند.
• اساس کار نرم افزار بهای تمام شده تولید برآورد وضعیت آتی است؛ در نتیجه ممکن است سازمان‌ها بر اساس برخی برآوردها هزینه‌های مختلفی را به محصولات و فرآیندهایی اختصاص دهند. چنین تخصیصی به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله: در دسترس بودن منابع خام، مقدار تولید، استفاده از مواد، منابع کمیاب و .... از آنجایی‌که پیش‌بینی در روش حسابداری بهای تمام شده نقش مهمی دارد، ممکن است قابلیت اطمینان چنین سیستمی کم باشد.
• سازمان‌های مختلف از روش‌های متفاوتی برای محاسبه کردن بهای تمام شده در این روش حسابداری استفاده می‌کنند و آن‌ها سازگار نیستند. مثلاً برخی شرکت‌ها ممکن است از هزینه‌یابی نهایی استفاده کنند و برخی از هزینه‌یابی استاندارد. این تفاوت‌ها یکنواختی حسابداری بهای تمام شده را در کسب و کارهای مختلف تضعیف می‌کنند.
• نرم افزار بهای تمام شده تولید ممکن است به سایر سیستم‌های حسابداری وابسته باشد. در این‌صورت، تغییر آن‌ها بر چگونگی تعیین و کنترل کردن هزینه‌ها در نرم‌افزار مذکور نیز تأثیر می‌گذارد.
• این نوع حسابداری معمولاً از داده‌های ثانویه سایر منابع مالی استفاده می‌کند. در نتیجه، هرگونه بی‌نظمی در این داده‌های ثانویه یا صورت‌های مالی منجر به اختلال در پارامترهای نرم افزار بهای تمام شده تولید می‌شود.

نتیجه‌گیری

سیستم بهای تمام شده در زمینه شناسایی و تخصیص‌دهی دقیق هزینه‌ها و مستندسازی آن‌ها به مدیران سازمان کمک می‌کند. این سیستم اهداف مختلفی دارد؛ از جمله کمک کردن به تصمیم‌گیری‌ها و پیش‌بینی‌های آتی تولید مبتنی بر واقعیت‌های مالی فعلی و نهایی‌سازی صورت‌های مالی سازمان. از جمله مزایای مهم به‌کارگیری نرم افزار بهای تمام شده تولید‌ای نظیر تیمیار در سازمان، کمک کردن به محاسبه هزینه تولید به ازای هر واحد اقلام مختلف است؛ لذا می‌توانیم با ارزیابی کردن دقیق تمام هزینه‌های محصولات، برآوردهای نسبتاً دقیقی را درباره آینده کسب و کار به دست آوریم. این سیستم یکی از ابزارهای کاربردی برای ارزیابی عملکرد کارکنان و بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری سازمان است.