تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی

تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی در حوزه‌ای است که هرکدام بر آن تمرکز دارند. حسابداری مدیریت مفهومی گسترده‌تر و عمیق‌تر است که مناسب مدیران ارشد و تصمیم‌گیران سازمان است. حسابداری صنعتی از سوی دیگر بر جزئیات تمرکز دارد و حساب تک‌تک هزینه‌ها و تاثیر هرکدام آن‌ها بر سازمان را می‌سنجد. حسابداری صنعتی حتی کارشناسان را هم درگیر گزارش‌های خود می‌کند. چراکه گزارش‌های حسابداری صنعتی جزئی‌تر، ملموس‌تر و مرتبط با گذشته هستند، یعنی اتفاق افتاده‌اند و حال می‌توان برای ایجاد تغییر در آن‌ها تصمیم‌های اجرایی گرفت. گزارش‌های حسابداری مدیریت از سوی دیگر آینده‌نگر و کلی‌نگر هستند و راهنمای مدیران ارشد برای تصمیم‌گیری. 

البته نباید فراموش کرد که حسابداری صنعتی خود جزئی‌ از حسابداری مدیریت است و گزارش‌های آن در خلاصه گزارش‌های مدیریتی ذکر می‌شوند. در این مقاله از تیمیار به بررسی این دو حوزه و مفهوم می‌پرادزیم و شما را خیلی مختصر و البته کاربردی با تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی آشنا می‌کنیم. 

توضیح دقیق‌تر تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی

حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی بر اساس هدف، گزارش‌دهی، ترکیب اطلاعات، زمینه اطلاعات و زمان‌بندی گزارش‌دهی تفاوت‌های مشخصی دارند. حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا تصمیم‌های بهتری اتخاذ کنند، در حالی که حسابداری صنعتی بیشتر بر ارائه تصویر مالی کلان سازمان متمرکز است. برای آشنایی بیشتر با تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی ابتدا نیاز داریم تا با هرکدام جداگانه آشنا شویم و سپس به بررسی تفاوت‌ها برویم. 

حسابداری مدیریت چیست؟

حسابداری مدیریت یکی از شاخه‌های حسابداری است که به ارائه اطلاعات به مدیران سازمان به منظور کمک به تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و کنترل عملیات می‌پردازد. این شاخه از حسابداری تاکید زیادی بر ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و تاکتیکی دارد. تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی دقیقا در همین‌جا آغاز می‌شود. حسابداری صنعتی یکی از زیرمجموعه‌های مفهومی کلی‌تر به نام حسابداری مدیریت است. 

همچنین بخوانید: نرم افزار حسابداری مدیریت

تاریخچه

رشد و توسعه اصلی حسابداری مدیریت در اواسط قرن بیستم اتفاق افتاد. در دوره‌ای که نیاز به اطلاعات شفاف و دقیق نیاز به نیاز اصلی مدیران بدل شده بود و گزارش‌های آینده‌نگر اصلی‌ترین ابزار مدیران برای تصمیم‌گیری بود. هرچه از اواسط قرن بیستم به سال‌های اخیر می‌رسیم. حسابداری مدیریت هم اهمیت بیشتری پیدا کرده است و هم به ابزارهای بهینه‌ترین مجهز شده است. نقش امروزه حسابداری مدیریت در سازمان‌ها نقشی اساسی است که گونه‌ای که تقریبا تمام شاخه‌های حسابداری به ارائه گزارش‌های مدیریتی مشغو‌ل‌اند. 

کاربردهای اصلی

برنامه‌ریزی بودجه: حسابداری مدیریت به مدیران کمک می‌کند تا بودجه‌های مالی برای دوره‌های آتی تدوین کنند. این شامل تعیین منابع مالی مورد نیاز و هزینه‌های پیش‌بینی شده است. اصلی‌ترین تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی در همین بخش است. بخش مدیریت بر برنامه‌ریزی تاکید دارد و بخش حسابدرای بر اجرا.

تحلیل هزینه-سود: این تحلیل به مدیران کمک می‌کند تا بفهمند چگونه تغییرات در هزینه‌ها و حجم فروش به سود و زیان سازمان تاثیر می‌گذارد.

کنترل هزینه‌ها: با استفاده از اطلاعات حسابداری مدیریت، مدیران می‌توانند هزینه‌ها را بررسی و کنترل کنند تا اطمینان حاصل کنند که در محدوده بودجه قرار دارند.

ارزیابی عملکرد: حسابداری مدیریت اطلاعاتی ارائه می‌دهد که مدیران می‌توانند برای ارزیابی عملکرد فردی و گروهی استفاده کنند.

تصمیم‌گیری قیمت‌گذاری: با در نظر گرفتن تمام هزینه‌های مرتبط، حسابداری مدیریت می‌تواند به تصمیم‌گیری در مورد قیمت‌گذاری محصولات یا خدمات کمک کند.

نقش حسابداری مدیریت در کسب‌وکارها

تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی در مرحله بعد این است که حسابداری مدیریت به تدریج با پیشرفت‌های تکنولوژیک و تغییرات در ساختارهای سازمانی توسعه یافته است. امروزه، سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری به بهبود عملکرد حسابداری مدیریت و افزایش کارایی مدیریتی کمک کرده‌اند. در نتیجه، حسابداری مدیریت به عنوان یک ابزار کلیدی برای مدیریت استراتژیک و تاکتیکی در سازمان‌های مختلف شناخته می‌شود. بیشتر حوزه‌های حسابداری صنعتی از سال‌های دور تاکنون بدون تغییر باقی مانده‌اند مگر در برخی جزئیات. برای مثال روش فایفو و لایفو دو روش قدیمی در حسابداری صنعتی هستند که هنوز هم به همان شکل اولیه درحال استفاده‌اند. 

مخاطبان حسابداری مدیریت

دیگر تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی در مخاطبان هرکدام است. مخاطبان اصلی حسابداری مدیریت مدیران سطوح مختلف سازمان هستند که به اطلاعات محوری برای تصمیم‌گیری‌های روزمره نیاز دارند. درواقع می‌توان گفت طیف اصلی مخاطبان حسابداری مدیریت مدیران ارشدی هستند که تصمیمات مهم و تاثیرگذار سازمان را می‌گیرند. حسابداری مدیریت از حوزه کارشناسی آغاز می‌شود و پس از مشخص شدن چارچوب‌های اصلی به سمت مدیران بالادستی حرکت می‌کند. هر اصلاح و تغییری که نیاز باشد در این مسیر انجام شود توسط مدیران و برای مدیران شکل می‌گیرد و در نهایت در قالب یک گزارش جامع به دست مدیران ارشد می‌رسد. 

حسابداری صنعتی چیست؟

تا این جا با حسابداری مدیریت و جنبه‌های مختلف آن آشنا شدیم. حالا در ادامه بررسی تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی به توضیح حسابداری صنعتی می‌رسیم؛ حسابداری صنعتی شاخه‌ای از حسابداری است که به مدیریت مالی و اطلاعات مرتبط با هزینه‌ها در سازمان‌های تولیدی (حسابداری صنعتی تولیدی)و صنعتی می‌پردازد. این نوع حسابداری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا درک بهتری از هزینه‌های تولید و قیمت‌گذاری محصولات داشته باشند. حسابداری صنعتی جنبه‌های عملیاتی و اجرایی بیشتری دارد و عمده تاکید آن بر شناسایی، ثبت و مدیریت هزینه‌ها است. البته باید در نظر گرفت که در یک تصویر کلی تمام شاخه‌های حسابداری در نهایت شاخه‌ای از حسابداری مدیریت هستند. چراکه خروجی آن‌ها در آخر در گزارش‌های حسابداری مدیریت استفاده می‌شود. 

تاریخچه حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی با افزایش تولید صنعتی و پیچیدگی ساختارهای تجاری پیشرفت کرد. این شاخه از حسابداری به تبع پیشرفت‌های صنعتی در قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی شکل گرفت و با گسترش صنایع تولیدی، نیاز به این نوع از حسابداری بیشتر شد. امروزه یکی از پایه‌های اصلی هر سازمان تولیدی و صنعتی حسابداری صنعتی است. درواقع باید گفت که بدون حسابداری صنعتی امکان برآورد هزینه، قیمت‌گذاری، کشف نقطه بهینه قیمت و شناسایی هزینه‌های بالادستی کاری دشوار است. 

کاربردهای اصلی

1. تعیین هزینه محصولات: حسابداری صنعتی به تعیین هزینه‌های واحد محصول و سرویس کمک می‌کند که در قیمت‌گذاری محصولات کلیدی است.
  
2. تحلیل مالی: این شاخه از حسابداری به تحلیل اطلاعات مالی و عملکرد مالی سازمان می‌پردازد.

3. گزارش به سهامداران و ذی‌نفعان: حسابداری صنعتی گزارش‌های مالی استاندارد را تهیه می‌کند که به سهامداران و ذی‌نفعان گزارش می‌شود. تهیه گزارش‌های جزئی و دقیق دیگر تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی است. 

4. بررسی و کنترل هزینه‌ها: بررسی هزینه‌های تولید و پیشنهاد راه‌حل‌ها برای کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی.

بخوانید: نرم افزار حسابداری صنعتی

مخاطبان اصلی حسابداری صنعتی

تا این‌جا به‌طور کلی با تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی آشنا شدیم. از این‌جا به بعد این تفاوت‌ها را عمیق‌تر بررسی خواهیم کرد. حسابداری صنعتی جنبه‌هایی حیاتی از اطلاعات مالی یک سازمان را ارائه می‌دهد که برای گروه‌های مختلفی از افراد سودمند است. این اطلاعات به مدیران، سهامداران، تامین‌کنندگان، مشتریان و حتی کارمندان کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند. در زیر برخی از مخاطبان اصلی حسابداری صنعتی آورده شده‌اند:

1. مدیران: 
   - مدیران به اطلاعات حسابداری صنعتی نیاز دارند تا تصمیمات مالی روزانه و بلندمدت بگیرند. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیماتی در مورد تولید، قیمت‌گذاری، و کنترل هزینه‌ها اتخاذ کنند.

2. سهامداران:
   - سهامداران به اطلاعات مالی برای تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری‌های خود نیاز دارند. حسابداری صنعتی به آن‌ها اطمینان می‌دهد که سازمان به خوبی اداره می‌شود و سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها ارزش دارد.

3. مقامات قانونی:
   - مقامات قانونی نیاز به گزارش‌های مالی دقیق و به‌روز دارند تا اطمینان حاصل کنند که سازمان‌ها اصول مالیاتی و قوانین مالی دیگر را رعایت می‌کنند.

4. تامین‌کنندگان:
   - تامین کنندگان به اطلاعات حسابداری صنعتی نیاز دارند تا اطمینان حاصل کنند که سازمان قادر به پرداخت بدهی‌ها است.

5. مشتریان:
   - مشتریان به اطلاعات مالی سازمان توجه ویژه دارند تا اطمینان حاصل کنند که سازمان قوی و پایدار است و می‌تواند به تعهدات خود عمل کند.

6. کارمندان:
   - کارمندان به اطلاعات حسابداری صنعتی توجه می‌کنند تا دریابند سازمان در کجای مسیر مالی قرار دارد و چقدر از آن‌ها ارزش قائل است.

هر یک از این گروه‌ها از مخاطبان به دلایل و نیازهای مختلف به اطلاعات حسابداری صنعتی وابسته‌اند و این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات بهتر و اطلاع‌رسانی دقیق‌تری داشته باشند. حسابداری صنعتی با ارائه اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد، نقش حیاتی در پشتیبانی از تصمیم‌گیری و افزایش شفافیت مالی در سطح سازمان ایفا می‌کند.

توسعه و تاثیرات

با پیشرفت‌های تکنولوژیک و تغییرات در محیط تجاری، حسابداری صنعتی نیز توسعه یافته و ابزارهای جدیدی مانند سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری (AIS) و نرم‌افزارهای ERP را با خود ادغام کرده است. این تغییرات به سازمان‌های صنعتی کمک کرده‌اند تا با دقت بیشتری هزینه‌های تولید را ارزیابی کنند و تصمیمات مالی بهتری بگیرند.

حسابداری صنعتی به سازمان‌های تولیدی کمک می‌کند تا تصمیمات مبتنی بر داده‌های مالی دقیق بگیرند و از این طریق به بهبود عملکرد مالی و افزایش سوددهی دست یابند. این شاخه از حسابداری همچنین نقش مهمی در ارتقاء شفافیت مالی و اطمینان به سهامداران و سایر ذی‌نفعان خارجی ایفا می‌کند.

تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی؛ اصلی‌ترین تفاوت‌ها

حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی با تفاوت‌های مشخص در هدف، گزارش‌دهی، ترکیب اطلاعات، زمینه اطلاعات و زمان‌بندی گزارش‌دهی از هم جدا می‌شوند. این تفاوت‌ها سبب می‌شوند که هر کدام از این دو شاخه، نقش متفاوتی در سازمان‌ها ایفا کنند و به مخاطبان خاص خود پاسخ دهند. در ادامه بیشتر به بررسی تفاوت حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی می‌پردازیم:

این جدول مقایسه‌ای اجمالی از تفاوت‌های کلان بین حسابداری مدیریت و حسابداری صنعتی ارائه می‌دهد. در حالی که حسابداری مدیریت بیشتر به تصمیم‌گیری داخلی و برنامه‌ریزی می‌پردازد، حسابداری صنعتی بر اندازه‌گیری و گزارش هزینه‌ها و درآمدها تمرکز دارد. این تفاوت‌ها تاثیر گذار بر نحوه تدوین و ارائه اطلاعات، تصمیم‌گیری و ارتباط با ذینفعان خارجی است.

تیمیارERP؛ ابزاری برای مدیریت مالی و فراتر از آن

نرم‌افزار ERP تیمیار یک نرم‌افزار مدیریت منابع سازمانی و ابزاری قدرتمند برای مدیریت حسابداری است که به مدیران امکان مدیریت جامع فرایندهای مالی و حسابداری را می‌دهد. با استفاده از این نرم‌افزار، مدیران می‌توانند اطلاعات مالی خود را به راحتی مدیریت کرده و گزارش‌های دقیقی تهیه کنند.

یکی از ویژگی‌های برجسته ERP تیمیار امکان ادغام با هر نوع سیستم حسابداری است. این ویژگی امکان‌پذیری ادغام داده‌ها و اطلاعات بین سیستم‌های مختلف را فراهم می‌کند، که این امر به بهبود جریان کار و افزایش کارایی منجر می‌شود.

همچنین، ERP تیمیار امکان پیاده‌سازی به صورت ابری و اختصاصی را ارائه می‌دهد. این امکان به سازمان‌ها این انتخاب را می‌دهد که نرم‌افزار را بر روی سرورهای خود نصب کنند یا از نسخه ابری آن استفاده کنند، که هر دو با مزیت‌های منحصر به فردی همراه هستند.

ERP تیمیار نیز امکان مدیریت انواع فرایندهای مالی و حسابداری را فراهم می‌کند. از جمله برنامه‌ریزی بودجه، پیگیری هزینه‌ها، تحلیل مالی و گزارش‌دهی. با این امکانات، مدیران می‌توانند تصمیم‌گیری‌های بهتر و دقیق‌تری داشته باشند و عملکرد سازمانی را بهبود بخشند.

نرم‌افزار ERP تیمیار یک ابزار ارزشمند برای هر سازمانی است که به دنبال بهینه‌سازی فرایندهای حسابداری و مدیریت مالی خود است.