راهکار تولید پروژه ای یک از ابزارهایی است که شرکتها و سازمانهای تولیدی از برای اهداف خاصی استفاده میکنند. این نوع تولید ویژگیهایی دارد که آن را از سایر روشهای تولید متمایز میکند. چنین تمایزهایی باعث شدهاند که بخش مهمی از نرم افزار تولید به راهکار تولید پروژه ای اختصاص یابد. استفاده کردن از چنین نرمافزاری به تولیدکنندگان امکان میدهد تا فرایندهای تولید را بهصورت بهینه و منظم پیش ببرند. در ادامه این مطلب راهکار تولید پروژه ای را بررسی و صفر تا صد آن را مرور میکنیم. همچنین به خدماتی میپردازیم که نرمافزار تولید میتواند در زمینه این نوع تولید به سازندگان کالا یا ارائهدهندگان خدمات کمک کند. لذا با ما همراه باشید تا شرایط و خدمات خاص مربوط به راهکار تولید پروژه ای را بشناسید. با مرور کردن این مطلب انتظار میرود:
تولید پروژه ای را باید تولیدی یکتا بدانیم. یعنی روش تولیدی که در طی آن، صرفاً یک نوع کالا را در یک زمان تولید میکنند. این روش تولید غالباً برای پروژههای بسیار بزرگ یا مشتریان خاص کاربرد دارد. تولیدکنندگان با راهکار تولید پروژه ای، محصول سفارشی یکتایی را برای یک مشتری میسازند یا سازمانهای خدماتی خدمتی ویژه را به یک مشتری ارائه میدهند. بنابراین، بسته به نیاز مشتری از راهکار تولید پروژه ای برای تولید و عرضه یک محصول از ابتدا تا انتهای فرایند تولید استفاده میکنند. با توجه به اینکه تولید یک کالا یا ارائه یک خدمت خاص به مشتری وابستگی زیادی به تخصص و مهارت در برخی مشاغل درگیر در فرایندهای تولید دارد، از راهکار تولید پروژه ای به تولید مبتنی بر شغل تعبیر میکنند
شاتل فضایی، ناوهای هواپیمابر، زیردریاییها، هواپیماهای مسافربری و جنگی و خانههای پیشساخته نمونههایی از بزرگترین محصولات ساخته شده با تولید پروژه ای هستند. تولید پروژه ای در ساخت طیف گستردهای از محصولات کاربرد دارد، از طلا و جواهر گرفته تا محصولات بزرگ مثل کشتی و تخصصی مثل کالاهای پزشکی. اصلیترین مشخصه آن انعطافپذیری فوقالعاده بالایش است. در تولید پروژه ای، محصولاتِ هر دوره (پروژه) با دورههای قبل و بعد از خود، از نظر قیمت، حجم و میزان شخصیسازی تفاوتهای بسیاری دارند. همچنین زمان ساخت در تولید پروژه ای میتواند بهشدت متغیر باشد و گاهی یک پروژه چند سال طول بکشد. تولید پروژه ای فرایندیست که طراحیشده تا محصولات مشابهی را تولید کند که هرکدام ویژگیهای خاصی دارد. این روش در کنار داشتن مزیت روشهای رایج تولید، به تولیدکنندگان امکان میدهد منحصربهفردبودن را به محصولات خود اضافه کنند. راهکار مدیریت تولید در نسخههای زیادی برای مدیریت تولید پروژه ای ساخته شده اند، مثل راهکار تولید پروژه ای ثمر، محصولی از تیمیار.
اما راهکار تولید پروژه ای چیست و چه امکاناتی به کسبوکارها میدهد؟ این راهکار با ایجاد یکپارچگی در تمام سطوح کسبوکار امکان مدیریت دقیق و چابک فرایندهای تولید را به مدیران میدهد. این راهکار همچنین کسبوکارهای تولیدی را قادر میکند تا برنامهریزیهای تولید را با توجه به نیازهای خاص هر دوره انجام دهند. شفاف شدن فرایندها، شناسایی و حذف فرایندهای ناقص، از بین بردن گلوگاهها و مدیریت کارآمد منابع تولید از دیگر مزایای استفاده از راهکار تولید در صنایع است.
تولید یک محصول روشهای مختلفی دارد، برخی از این روشها برای تولید بیشتر کالاها مناسبند و برخی دیگر فقط منحصر به تولید چند کالای خاص هستند. انواع اصلی سیستمهای تولید شامل این روشها است: تولید پروژه ای، تولید دسته ای، تولید پیوسته، تولید سفارشی، تولید کارگاهی و تولید انبوه. در این مقاله میخواهیم با تولید پروژه ای و راهکار تولید پروژه ای بیشتر آشنا شویم.
تولید پروژه ای فعالیتی موقتیست برای توسعه یک خدمت، تولید یک محصول یا رسیدن به یک نتیجه خاص. منظورمان از موقتی در این تعریف، وجود یک چارچوب زمانی با شروع و پایان مشخص است. در یک پروژه، «پایان» تعریف متفاوتی دارد: 1. زمانیکه تمام هدفها برآوردهشده باشد یا 2. پروژه به هر دلیلی متوقف شود. در هر پروژه فرایندهای تکراری وجود دارد، اما خروجی آن بدون شک محصولی خاص و منحصربهفرد است. بهترین مثال تولید پروژه ای، ساخت ساختمان است. برای ساخت یک واحد مسکونی یکسری فرایندهای تکراری و مشخص وجود دارد، بتنریزی، دیوارکشی و...، اما هر ساختمان ویژگیهای منحصربهفردی دارد که آن را از واحد کناری، قبلی و بعدی خود متمایز میکند. بهکارگیری راهکار تولید پروژه ای توسط کسبوکارها دلایل مختلفی دارد. از ورود به بازارهای جدید و تولید محصول و خدمات جدید گرفته تا ایجاد مزیت رقابتی و پاسخ به نیازهای بازار.
با «ثمر»، راهکار تولید پروژه ای تیمیار آشنا شوید
متفاوت، منعطف، دقیق و کاربردی با انواع گزارشهای تخصصیِ راهکار تولید پروژه ای.
سربلند در آزمون مجموعههای تولیدی و صنعتی کشور.
رایجترین نمونههای حاصل از راهکار تولید پروژه ای کدامند؟
از این روش تولید عمدتاً در زمینههایی نظیر ساخت قایق و کشتی، لوکوموتیو، هواپیما، جادهها و ساختمانها و خدماتی نظیر پیرایش کردن مو استفاده میکنند. در زیر به برخی از نمونههای رایج تولید محصول یا ارائه خدمت بهصورت سفارشی و بهکارگیری راهکار تولید پروژه ای اشاره میکنیم.
چاپ کردن سفارشی
یک چاپخانه ممکن است پروژههای مختلفی نظیر خبرنامه، بروشور، کاتالوگ و گزارش را انجام دهد. هر کار چاپی از نظر مقدار، نوع فرایند چاپ، صحافی، رنگ جوهر و نوع کاغذ متفاوت است. بنابراین، شرکت تولیدی در پاسخ به سفارشهای متنوع و شخصی مشتریان از راهکار تولید پروژه ای برای تولید استفاده میکند. این محصولات لوگو، فونت و تصاویر سفارشی دارند.
خدمات پزشکی
خدمات پزشکی از جمله خدماتی است که بهصورت کاملاً شخصیسازی شده ارائه میشوند؛ مثلاً پزشکان باید قبل از تعیین کردن یک برنامه درمانی سفارشی، بیماریها و شرایط هر بیمار را بهطور جداگانه در نظر بگیرند.
خدمات مشاوران املاک
مشاوران املاک طبق نوع خانهای که شخص میفروشد یا میخواهد بخرد، برای هر مشتری طرح خدمات سفارشی تدوین میکنند. لذا شرایط هر خدمت با خدمت دیگر کاملاً متفاوت خواهد بود.
ویژگیهای تولید پروژه ای
تولید پروژه محور برای کسبوکارهای تولیدیای که بهدنبال محیطی پویا و رقباتی هستند شرایطی را فراهم میکند تا خواستههای مشتریان را بهدقیقترین و جزئیترین شکل ممکن پیادهسازی کنند. تولید در این شرایط نیازمند داشتن تصویری شفاف و دقیق از فرایندها و آنچه در دل آنها میگذرد دارد. نظارت دقیق بر فرایندها و مدیریت اثربخش آنها حیاتیترین بخش ایجاد یک فرایند تولید پروژه ای سودده برای کسبوکارهاست. اما ویژگیهای اصلی تولید پروژه ای چیست؟ در راهکار تولید پروژه ای با این موضوعها روبهرو هستیم:
درکنار این موارد، تولید پروژه ای و راهکار تولید پروژه ای ویژگیهای خاص دیگری هم دارد که در ادامه آنها را بررسی میکنیم:
بیشتر وقتها تولیدکنندگان سفارشی با چالشهای مشابهی دستوپنجه نرم میکنند، چالشهای رایجتری که اشاره کردیم، مثل پروژههای پیچیده و زمانهای طولانی ساخت. اما برخی از این چالشها مهمتر و شاید خاصتر باشند، چالشهایی مثل نیاز به برآورد دقیق مواد و محصول مورد نیاز، تفاوت در هزینههای واقعی و پیشبینیشده و ناتوانی در انجام خدمات پسازفروش اختصاصی به مشتریها. مشکلاتی که استفاده از راهکار تولید پروژه ای میتواند بهخوبی از پس آنها برآید. این راهکار مشکلات مختلف را دستهبندی کرده و با استفاده از هوش مصنوعی به ارایه روشهای مختلف حل مسئله میپردازد. از این رو حل مشکلاتی که در ادامه آنها را بیشتر توضیح میدهیم آسانتر میشود.
چالشهای مهم در تولید پروژه ای
در تولید پروژه ای، هر محصولی ویژگیهای منحصربهفرد خود را دارد. تولیدکنندگانی که از این روش استفاده میکنند معمولا بر سر اینکه نباید خط تولید ثابتی داشته باشند یا استفاده از چارچوبهای تولید ناب بهنفعشان نیست شکایت دارند. تولیدکنندگان در مسیر تولید پروژه ای و استفاده از راهکار تولید پروژه ای معمولا با این چالش دستوپنجه نرم میکنند:
1. طولانیشدن بیشازحد پروژهها
فرایند تولید پروژه ای شامل چندین مرحله است که هرکدام بهتنهایی میتواند چند هفته یا چند ماه طول بکشد. مثلا بعد از پیروزی در مرحله مناقصه، تولیدکننده شروع به طراحی اولیه محصول میکند، بعد از طراحی اولیه، مهندسان و ناظران تولید ایرادهای احتمالی را برطرف میکنند و لیست مواد مورد نیاز (BOM) را صادر میکنند. بعد از این مرحله نوبت به خرید مواد و قطعات میرسد و مراحل تا انتها به همین شکل، یعنی نوبتی و بخشبخش، پیش میرود. ایراد بزرگ این روش در این است که پروژه چندتکه میشود و هیچ تیمی نمیتواند بگوید پروژه، الان، دقیقا زیرنظر کدام بخش جلو میرود. برای غلبه بر این چالش، مهمترین ابزار، مدیریت اثربخش پروژههاست. استفاده از نرمافزارهای مدیریت پروژه و شکست کار (WBS) میتواند سرعت انجام کار را بالا ببرد و هماهنگی بین تیمها را افزایش دهد. مدیریت این فرایندها بهصورت جزیرهای کاری بسیار سخت با درصد خطای بالا است. راهکار تولید پروژه ای به کسبوکارها امکان میدهد در کنار پایین آوردن خطاهای رایج در مدیریت پروژه، سرعت انجام کارهای ستادی را نیز بالا برند.
2. نبود استاندارد و شروع از صفر برای هر پروژه
محصولات تولیدشده با روش پروژه ای یکبارساختاند. این موضوع اما باعث نمیشود که فرایندهای تولید آنها نیز یکبار مصرف باشند. معمولا مهندسان در این روش آزادی عمل زیادی دارند و میتوانند محصول را تا درجه زیادی منحصربهفرد کنند. اما برای هر دوره تولید جدید باید مواد و قطعات منحصربهفردی تهیه شود، فرایندهای جدیدی تعریف شوند که هرکدام میتواند زمان زیادی به خودش اختصاص دهد. برای کاهش اثر این چالش بر فرایندهای تولید بهتر است مواد اولیه از مجموعهای از عرضهکنندگان تهیه شود و روشهای تولید بهینه برای ساخت محصولات مشابه پیادهسازی شود. استفاده از راهکار تولید پروژه ای میتواند ابزاری مناسب برای این مهم باشد. ثبت دادههای مرتبط با تامینکنندگان و ذخیره دادههای مربوط به هر پروژه در تاریخ خودش به کسبوکار کمک میکند تا سرعت ابتدایی برای برنامهریزی و انجام کارهای پایهای پروژه را بالا برند.
3. کمبود مواد اولیه
این موضوع مختص تولید پروژه ای نیست و همهی روشهای تولید با این چالش روبهرو هستند. اما تفاوت کمبود مواد در تولید پروژه ای با سایر روشها در سرعت بخشیدن به استفاده از منابع است. گاهی تولیدکننده، دراثر فشار زیاد مشتری یا نیاز مالی، استفاده از برخی منابع را بدون وجود جایگزینی برای آنها بیشتر میکند، همین موضوع باعث میشود منابع در بخشهای دیگر تولید دچار کمبود شوند و فرایند تولید تحت تاثیر قرار گیرد. بهترین روش برای نیفتادن در دام این چالش استفاده از روش برنامهریزی دقیق و شفاف است تا نیازهای هر بخش دقیق مشخص شود و همه فرایند طبق برنامه پیش رود. مدیرت مصرف مواد اولیه و ترکیب منابع تولید دیگر مزیت استفاده از راهکار تولید پروژه ای است.
4. ارایه دادههای ناقص و غیردقیق از سوی مشتری
محصولات تولیدی در تولید پروژه محور پیچیده و سنگین هستند. از اینرو مهندسان و طراحان محصول باید بهدقت بدانند با چهچیزی طرف هستند. داشتن اطلاعات ناقص نهتنها زمان زیادی از شما میگیرد بلکه منابع محدود و ارزشمندتان را نیز هدر میدهد. اینجا یک وسوسه جدی وجود دارد و آن «فقط شروعش کن» است. دوری از این وسوسه میتواند تا حد بالایی جلوی این چالش را بگیرد. البته باید توجه داشت که اگر اطلاعات خواستهشده از سمت مشتری دیر به شما برسد، این حق برای شما ایجاد میشود که تاریخ تحویل محصول نهایی را هم تغییر دهید. ثبت هر دادهای در تولید پروژه ای مهم است. راهکار تولید پروژه ای به شما امکان میدهد این دادهها را بهدقت ثبت و ضبط کنید و به این ترتیب به اطلاعات دقیق، جامع و کاملی از پروژه دسترسی داشته باشید.
5. اطلاعات ناقص تولید محصول
گاهی پیش میآید که اطلاعات از سمت مشتری درست و کامل به شما میرسد اما در بخشهای درونسازمانی با مشکلاتی روبهرو شوید. مثلا در بخش طراحی محصول اندازهها دقیق نباشد یا مواد مصرفی بهدرستی مشخص نشده باشد. ریشه این چالش داخل سازمان است. قویکردن ارتباطات بینواحدی و استفاده از یک زبان طراحی و ارتباطی واحد در کسبوکار میتواند ریشه این چالش را خشک کند. مدیریت دانش یکی از مزایای راهکار تولید پروژه ای. در این راهکار دادههای پیشین و اطلاعات کاربردی دستهبندی شده و در اختیار کاربران قرار میگیرند. با استفاده از این گنجینه احتمال بروز خطا و اشتباه بسیار کم و تولید با دقت بالاتری دنبال میشود.
6. وجودنداشتن «جریان» تولید
تولیدکنندگان پروژه محور اغلب باور دارند که فرایند تولید آنها یک جریان نیست. تولید در این کسبوکار با نام «تولید ایستا» شناخته میشود. کارگران خط معمولا براساس موجود بودن مواد و قطعات اولیه، اولویتها و در برخی اوقات علاقه خودشان روی تولید محصولات مختلف کار میکنند. اگر این رویکرد در خط تولیدتان وجود داشته باشد با پدیده فضاخواری دستگاهها و ابزارها و طولانی و غیرقابل پیشبینیشدن زمان تولید روبهرو میشوید. به زبان ساده وجود این چالش در محیط تولید یعنی از تمام ابزارها و دستگاهها برای تولید تمام پروژهها در یک لحظه استفاده کنیم. مدیریت پروژه در اینجا برای شما راهگشاست. راهکار تولید پروژه ای به خوبی از پس مدیریت پروژههای مختلف برمیآید و میتواند جلوی به اصطلاح خواب پروژه را بگیرد.
در راهکار تولید پروژه ای ثمر میتوانید:
عوامل دخیل در فرایندهای مختلف راهکار تولید پروژه ای کدامند؟
در بخش راهکار تولید پروژه ای نرمافزار تولید تمامی شرایط خاص این نوع تولید در نظر گرفته شده است. در ادامه به مهمترین عوامل تعیینکننده در این نوع تولید اشاره میکنیم.
مزایای بهکارگیری راهکار تولید پروژه ای در سازمانهای تولیدی و خدماتی کدامند؟
راهکار تولید پروژه ای با چه معایبی همراه است و نرمافزار تولید برای کم کردن آنها چه نقشی میتواند داشته باشد؟
راهکار تولید پروژه ای معمولاً کارکنان زیادی را با تخصصهای مختلف درگیر میکند. لذا کمک گرفتن مدیران سازمان از نرمافزار تولید ضروری است تا بتواند در هماهنگی کامل با سیستم برنامهریزی منابع سازمانی (ERP) توازن لازم را در فرایندها به وجود آورد.
نرمافزار تولید چه خدماتی را در خصوص راهکار تولید پروژه ای میتواند ارائه دهد؟
چرا تولید پروژه ای مهم است؟
1. به منابع ثابت و همیشگی نیاز ندارد؛ هر پروژه بنا به نیازش به منابع و ابزارهای خاصی نیاز دارد. تولیدکنندگان پروژه ای حتما نباید همهی منابع مورد نیاز همهی پروژهها را داشته باشند. یا میتوانند آنها را با هزینهای پایینتر اجاره کنند. یا از ابزاری که در یک پروژه استفاده کردند در سایر پروژهها هم بهره ببرند. همچنین نیاز به منابع در این روش غیریکنواخت است. مثلا ممکن است در بخشی از پروژه نیاز به منابع تولید بالا رود و در مرحله بعد به حداقل برسد. این ویژگی باعث شده تا تولید پروژه ای هم منعطف باشد و هم در برخی مواد ارزانترین راهکار بین راههای موجود. مدیریت هزینهها با راهکار تولید پروژه ای بسیار آسان است. از آنجایی که هزینهها و مراکز آنها شفاف و روشن است میتوانید در کنار ثبت و ضبط دقیق داراییها، هزینهها را نیز ردگیری کنید و آنهایی که قابل حذف یا اصلاحاند را تغییر دهید.
2. همافزایی بین بخشها را بالا میبرد؛ روش تولید پروژه ای معمولا شامل چندین وظیفه مختلف است. هرکدام از این وظایف ویژگیهای خاص خود را دارد که برای اجرا نیاز به بخشهای مختلفی دارد. همچنین برخی از این وظایف ممکن است بهصورت پیشنیاز باشند و تمام شدن بخشی از آنها مساوی باشد با شروع بخشی دیگر. این موضوع همافزایی بین واحدی را افزایش میدهد و همکاری در سازمان را تقویت میکند. موضوعی که با راهکار تولید پروژه ای بهتر و دقیق پیش میرود. باز هم مدیریت پروژه در این راهکارها است که مهم جلوه میکند.
3. زمانبندی و کنترل؛ مهمترین بخش هر پروژه، مدیریت و زمانبندی آن است. با وجود وظیفههای زیاد، نیاز به همکاری بین بخشی و محدود بودن منابع، مهمترین کار در تولید پروژه ای زمانبندی و کنترل است. البته نگران نباشید، برای این مهم میتواند از راهکار تولید پروژه ای تیمیار بهره ببرید: