نرم افزار خط تولید چیست و چرا مهم است؟

نرم افزار خط تولید در سازمان‌ها برای آسان‌تر کردن مدیریت تولید به‌کار می‌رود. مدیریت فرایندها، عملیات، هزینه‌ها، برنامه ریزی مواد مورد نیاز و منابع تولید همگی از حوزه‌هایی هستند که این نرم افزار بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد.اما کارکرد واقعی چنین سیستمی چیست؟ به چه فرآیندهایی مربوط می‌شود و چرا به ضرورتی برای سازمان‌های تولیدی تبدیل شده است؟ در ادامه این مطلب قصد داریم به چند و چون سیستمی بپردازیم که بازوی نرم‌افزاری خط تولید به حساب می‌آید. برخی امکانات این سیستم در طی زمان تغییر کرده‌اند و برخی متناسب با نیازهای جدید کسب و کارها تعریف شده‌اند. در نتیجه عرضه‌کنندگان امکانات فناورانه سیستم خط تولید، بیش از فروش آن در پی تطبیق هر چه بیشترش با نیازمندی‌های سازمان‌ها هستند. این مطلب می‌خواهیم درباره نرم افزار خط تولید توضیحاتی بدهیم تا به ابعاد نقش مهم آن در سازمان‌های تولیدی بیشتر پی ببرید. در ادامه قرار است:

• سیستم خط تولید را به بیانی ساده شرح دهیم و چگونگی به‌کارگیری آن را در انواع فرآیندها بررسی کنیم
• مزایای اصلی استفاده کردن از نرم‌افزار برای مدیریت امور تولید را بشناسیم
• به مهم‌ترین وظایف این سیستم در بخش‌های مختلف خط تولید بپردازیم 
• به ارتباط اجزای خط تولید با ورودی‌ها، عملیات پردازش و خروجی سیستم پی ببریم.

منظور از خط تولید و مدیریت آن با نرم افزار خط تولید چیست؟

اگر بخواهیم ساده بگوییم، خط تولید، ردیفی است از کارکنان، ماشین‌آلات یا تجهیزات کارخانه یا تأسیسات تولیدی که کار را از یک ایستگاه کاری به ایستگاه بعدی منتقل می‌کنند؛ تا این‌که ساخت محصول کامل شود. حال اگر بخواهیم این چیدمان را با سیستم نرم‌افزاری خط تولید مدیریت کنیم، به نرم افزار خط تولید نیاز خواهیم داشت. البته برخی «خط تولید» را با «خط مونتاژ» یکی می‌دانند؛ اما آن‌ها با وجود شباهت‌های بسیار زیادشان، تفاوت‌هایی جزئی با یکدیگر دارند. یکی از حوزه‌های دیگری که خط تولید با آن در ارتباط مستقیم است، مدیریت زنجیره تامین است. مدیریت زنجیره تامین بهینه باعث می‌شود تا خط تولید همواره در شرایط مناسب تولید باقی بماند. 

تفاوت خط تولید و خط مونتاژ چیست و نرم افزار تولید چه نقشی در آن‌ها دارد؟

خط تولید در واقع، نوعی پیکربندی است که مجموعه مراحل پردازش را در بر می‌گیرد. در هر مرحله، متصدی کار، عملیات یا وظیفه‌ای را انجام می‌دهد که آن مرحله محصول را به محصول نهایی نزدیک‌تر می‌کند. تخصیص‌دهی منابع و عملیات کنترلی لازم را می‌توانیم با نرم افزار خط تولید انجام دهیم. بنابراین، «خط تولید» اصطلاح گسترده‌تری از خط مونتاژ است که می‌تواند فرآیندهای تولیدی را در بر گیرد نه قطعات؛ مثلاً اپراتور کارخانه می‌تواند از یک خط تولید برای فرآوری و بسته‌بندی مواد غذایی استفاده کند.

خط مونتاژ کمی خاص‌تر است و در اصل، نوعی خط تولید است که مجموعه‌ای از قطعات یا اجزا را ایجاد می‌کند. متصدی در هر مرحله فرآیند، قطعات نیمه‌آماده‌ای را به محصولی ناتمام می‌افزاید. با جابجا شدن محصول در خط مونتاژ، این عملیات تکمیل می‌شوند. نقش نرم افزار مدیریت تولید در خط مونتاژ، مدیریت مراحل کار همراه با تهیه کردن گزارش‌هایی دقیق درباره آن است.

خط تولید چه اهمیتی برای یک کسب و کار تولیدی دارد؟

ابداع خط تولید تأثیر عمیقی بر کسب و کارهای تولیدی صنعتی داشته است. خط تولید ورود کسب و کارها به عرصه تولید را با صرفه‌جویی در وقت و هزینه همراه می‌کند. البته امروزه این وظیفه را عمدتاً به سیستم‌هایی نظیر نرم افزار خط تولید محوّل می‌کنند. خط تولید عملیات تولید محصولات را در قالب‌هایی تکراری و بخش‌هایی کوچک توزیع می‌کند و با این کار سرعت عملیات بسیار زیاد می‌شود. بسیاری از نظریه‌پردازان انقلاب صنعتی اروپا خطوط تولید و مونتاژ را برای کارکنان مفید می‌دانستند؛ زیرا با آن‌ها میزان خمش افراد، بلند کردن وسایل سنگین و البته آموزش دادن تخصصی به آن‌ها  کم می‌شد.

همچنین بخوانید: خرید نرم افزار ERP ویژه تولید

خط تولید چگونه کار می کند؟

سازنده، مسیر تولید محصولات را با ابزاری نظیر نرم افزار خط تولید طوری سازماندهی می‌کند که محصولات به طور متوالی در امتداد آن حرکت کنند. آن‌ها سپس در ایستگاه‌های کاری یا مراکزی که کار روی محصول انجام می‌دهند، متوقف می‌شوند. برای انجام دادن این کار، ممکن است از نوار نقاله یا لیفتراک استفاده کنند یا آن‌ها را به‌صورت دستی به ایستگاه بعدی منتقل کنند. موقعیت‌های ماشین‌آلات و افراد به الزامات و مشخصات فنی محصول بستگی دارد. هر محصول باید هر مرحله از فرآیند را در زمان مشخصی طی کند و همه کارکنان باید اقداماتی را انجام دهند که موقعیتشان در این فرآیند ایجاب می‌کند. این فعالیت‌ها چرخه تولید را شکل می‌دهند و نرم افزار خط تولید در تعریف و کنترل کردن زمان‌بندی و ارزیابی آن بسیار کارساز است. نتیجه نهایی خط تولید در واقع همان نتیجه پردازش، جابجایی، بسته‌بندی، حمل و نقل و موارد دیگر است.

 سیستم تولید چیست؟

سیستم تولید به هر ترکیب اقدامات و فرآیندهای مورد استفاده برای تولید محصول اطلاق می‌شود. با به‌کارگیری سیستم‌ها و فرآیندهای مختلف در طی زمان، سیستم تولید به جزئی فرآیندی مرتبط با آن‌ها تبدیل می‌شود و می‌تواند با آن‌ها اطلاعات رد و بدل کند. بنابراین استفاده کردن از سیستم تولید مناسب، رسانه‌ای فراهم می‌کند که از طریق آن می‌توانیم دستورات لازم را به ماشین‌ها منتقل و سفارش‌ها را بین کارکنان توزیع کنیم. کارکرد این سیستم شاخص مهمی برای کنترل کیفیت است.

در طراحی و راه‌اندازی نرم افزار خط تولید به چه اجزای فرایندی توجه می‌کنند؟

سیستم تولید سه جزء اصلی دارد: ورودی‌ها، فرآیند تبدیل و خروجی. بنابراین، ساز و کار سیستم خط تولید نیز باید با توجه به الزامات و شرایط این عناصر تنظیم شود:

• عمده‌ترین ورودی‌ها عبارتند از: مواد خام، ماشین‌آلات، ساعت کار، اجزا یا قطعات، نقشه کار، دستورالعمل‌ها و سایر امور اداری.
• فرآیند، تبدیل عملیات یا عملیات واقعی تولید محصول را در بر می‌گیرد. این عملیات ممکن است به‌صورت دستی، مکانیکی یا شیمیایی انجام شوند. در سیستم تولید، عملیات، ورودی‌ها را به خروجی تبدیل می‌کند. همچنین، به فرآیند تبدیل، باید فعالیت‌های پشتیبانی را نیز بیفزایید که به آن کمک می‌کنند. این فعالیت‌ها عبارتند از: برنامه‌ریزی و کنترل تولید، خرید مواد اولیه، دریافت، نگهداری و صدور مواد، بازرسی قطعات و کارهای در دست اجرا، تست محصولات، کنترل کیفیت، انبارداری محصولات نهایی و .... برای این کارکردها نیز در نرم افزار خط تولید بخش‌هایی در نظر گرفته شده است.
• خروجی شامل محصولات یا قطعات نهایی یا خدمات است.

تولید چه محصولاتی را می‌توانیم در نرم افزار خط تولید تعریف کنیم؟

سیستم خط تولید را می‌توانید برای انواع مختلف محصولات به کار بگیرید. نمونه‌هایی از چنین محصولاتی به شرح زیر هستند:

• کالاهای ملموس: کالاهایی که قابل مشاهده و لمس هستند؛ مثلاً خط تولید کارخانه قند را در نظر بگیرید. در این سیستم ابتدا نیشکر به‌عنوان ورودی استفاده می‌شود، سپس آب نیشکر با فرآیند تبدیل، فرآوری می‌شود تا در نهایت خروجی به نام شکر تصفیه شده به دست آید.
• کالاهای نامشهود: نرم افزار خط تولید باید بتواند فرآیندهای تولید محصولاتی را مدیریت کند که غیرقابل لمس هستند. نمونه این سیستم تولید، ارائه خدمات برنامه‌نویسی و تولید نرم‌افزار در یک صنعت خدماتی است. در اینجا ابتدا کدهای نوشته شده برنامه، ورودی در نظر گرفته می‌شوند. سپس کدها در برخی پایگاه داده‌ها باهم ترکیب می‌شوند و با رابط کاربرپسند به‌عنوان فرآیند تبدیل ارائه می‌شوند. در نهایت، خروجی این فرآیند در قالب نرم‌افزار یا اپلیکیشن قابل اجرا در دسترس قرار می‌گیرد.

همچنین بخوانید: نرم افزار حسابداری تولیدی چیست و چه کاربردی دارد؟

انواع سیستم‌های تولید کدامند؟

نرم افزار خط تولید را عمدتاً بر اساس دو نوع سیستم تولید اصلی طراحی می‌کنند: پیوسته و متناوب

• سیستم تولید پیوسته

در سیستم تولید پیوسته، جریان پیوسته فیزیکی یا تقریباً مداوم مواد برقرار است. سازمان‌هایی که تولیدشان را با این نوع سیستم انجام می‌دهند، از ماشین‌آلات ویژه‌ای استفاده می‌کنند و معمولاً کالاهایی استاندارد را در مقادیر زیاد تولید می‌کنند. فرآیندهای این نوع تولید غالباً کالاها یا خدمات را به‌طور پیوسته در سری عملیات مرتبط و متوالی و بر اساس پیش‌بینی تقاضای مشتری تولید می‌کنند و نه در پاسخ به نیازهای مشتریان. از نمونه‌های صنعتی این نوع سیستم تولید که نرم افزار خط تولید مختص خودشان را دارند، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• • نفت
  • صنایع شیمیایی
  • صنعت فولاد و
  • کارخانجات قند

• سیستم تولید متناوب (گسسته)

در سیستم تولید متناوب عوامل تولید باید به حدی انعطاف‌پذیر باشند تا بتوانند محصولات متفاوتی را تولید کنند. در این حالت، ممکن است شرایط ورودی‌های سیستم تغییر کنند مثل اندازه محصول. در این سیستم تولید، به جای این‌که تولید جریان پیوسته‌ای داشته باشد، عمدتاً بر اساس سفارش مشتری صورت می‌گیرد. در نتیجه، محصول نهایی ناهمگن است اما طبق استانداردهای خاصی مونتاژ شده است. نرم افزار خط تولید این سیستم پیچیدگی بیشتری دارد؛ چرا که باید بتواند ضمن کنترل کردن وضعیت لحاظ شدن ترجیحات مشتریان در فرآیند تولید، نمایی از کل خط تولید را در اختیار مدیران قرار دهد. نمونه‌هایی از صنایع دارای تولید متناوب عبارتند از:

• • صنعت خودرو
  • کالاهای الکتریکی
  • کارخانه‌های تولیدی ماشین چاپ و غیره

انواع تولید پیوسته کدامند و چگونه آن‌ها را در نرم افزار خط تولید مدیریت می‌کنند؟

• سیستم تولید انبوه

پیش‌فرض اصلی تولیدکنندگان در سیستم تولید انبوه این مسئله است که ممکن است تقاضای محصول در طی سال یکنواخت نباشد. در نرم افزار خط تولید این سیستم بر استانداردسازی فرآیندها تأکید ویژه‌ای می‌کنند.

• سیستم تولید فرایندی

این سیستم در واقع، نوع توسعه‌یافته تولید انبوه است. در این سیستم، تولید دائماً با عملیات متوالی از پیش تعیین شده و یکنواخت انجام می‌شود. به‌طور کلی، در این سیستم محصول نهایی یک فرآیند در فرآیند بعدی به عنوان ماده اولیه و به همین صورت تا آخرین فرآیند استفاده می‌شود. صنایع بزرگی مثل پالایش نفت و صنایع شیمیایی سنگین معمولاً از نرم افزار خط تولید این سیستم استفاده می‌کنند. این نوع سیستم تولید ماده خام اصلی را طی مراحل مختلف عملیات به چندین محصول تبدیل می‌کند؛ مثلاً نفت خام به نفت سفید، بنزین و سایر محصولات فرآوری می‌شود.

سیستم تولید متناوب به چند دسته تقسیم می‌شود؟

• تولید سفارشی

در سیستم تولید سفارشی، کالاها طبق سفارش مشتریان تولید می‌شود. تقاضای مستمر برای چنین اقلامی معمولاً وجود ندارد؛ در نتیجه، تولید صرفاً زمانی انجام می‌شود که سفارش‌های ساخت محصول از سوی مشتریان اعلام شوند.

• تولید دسته‌ای

نرم افزار خط تولید در سیستم تولید دسته ای بر اساس تولید محصولات دسته‌ای یا گروهی، طبق سفارش مشتری و معمولاً با انتظار تقاضای مستمر محصول به کار گرفته می‌شود. طبق این سیستم، تولید در مقیاس متوسط صورت می‌گیرد. بهترین نمونه این سیستم تولید، صنایع شیمیایی است که در آن داروهای مختلف به صورت دسته‌ای تولید می‌شوند.

منظور از تولید افزودنی چیست؟

چاپ سه‌بعدی یا فرآیندهای تولید افزودنی از جدیدترین اشکال تولید هستند که از دهه گذشته محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. چاپ سه‌بعدی در مقایسه با روش‌های سنتی تولید، مزایای بسیاری در زمینه‌های سفارشی‌سازی، پیچیدگی، پایداری و نوآوری دارد. در نتیجه، فرآیندهای تولید افزودنی در صنایع بسیاری به کار می‌روند؛ از هوافضا و دفاع گرفته تا تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی.

نرم افزار خط تولید دقیقاً چه کاری در سازمان انجام می‌دهد؟

در دهه گذشته، عرضه‌کنندگان بسیاری نرم‌افزارهایی را با هدف خودکارسازی فرآیندهای تولید روانه بازار کرده‌اند. هدف اصلی از طراحی و عرضه کردن نرم افزار خط تولید ارتقای دقت، صحت و سرعت عملیات تولید و حل و فصل چالش‌هایی است که هر روز در کسب و کارهای تولیدی به وجود می‌آیند. با این‌که بخشی از چنین سیستم‌هایی راهکارهای سازمانی و اجرایی تولید (MES: Manufacturing Execution Systems) سابق هستند، اما نسل جدید نرم‌افزارهای خط تولید بدون کد و مجهز به فناوری اینترنت اشیا در حال ظهورند و درصد زیادی از سهم بازار را به خودشان اختصاص خواهند داد. ما نیز در تیم‌یار چنین گذاری را خیلی دور نمی‌بینیم.

معماری و تجهیزات چگونه با نرم افزار خط تولید تلفیق می‌شوند و چه راهکارهای نرم‌افزاری برای آن پیش‌بینی کرده‌اند؟

خطوط تولید بخش مهمی از تولید هستند. آن‌ها همراه با امکاناتی مثل نرم افزار خط تولید که برای افزایش سرعت و کارایی‌شان طراحی شده‌اند، می‌توانند کالاها را بسیار سریع‌تر از روش‌های سنتی تولید کنند. از آنجایی‌که خط تولید سازمان محصولات را با شرایط، الزامات، سرعت و تکنسین‌های مشابهی تولید می‌کند، احتمال تفاوت کیفیت در محصولات نهایی بسیار جزئی خواهد بود. در ادامه به عناصر معماری و تجهیزات خط تولید و ارتباطشان با سیستم خط تولید می‌پردازیم.

اجزای خط تولید

هنگام برنامه‌ریزی و طراحی کردن خط تولید، باید به پنج جزء اصلی توجه کنید:

• • ایستگاه کاری تکی
  • جابه‌جایی مواد
  • رابط ماشین و اپراتور
  • ابزار
  • نگهداری

در ادامه این اجزا را به تفکیک مرور می‌کنیم.

ایستگاه کاری تکی

ایستگاه کاری نقطه اتصال بین کارگر و محصول است و می‌تواند ثابت، پشت میز کار یا ماشینی تکی و یا بر روی خط متحرک قابل‌انعطاف باشد. در نرم افزار خط تولید باید ارتباط بهینه محصول با شخصی که کار را انجام می‌دهد، تعریف، برنامه‌ریزی و رصد شود. این کار نقطه شروع راه‌اندازی خط تولید است و باید رابط بهینه بین آن‌ها را در هر مرحله فرآیند تولید درک کنید؛ زیرا طراحی کردن بسیاری از تجهیزات مورد نیاز خط تولید به این عامل بستگی دارد. کارگران باید بتوانند خودشان را در موقعیت مولّد کار قرار دهند، محصول را به راحتی ببینند و به آن دسترسی داشته باشند.

جابه‌جایی مواد

کارگران در ایستگاه جداگانه یا خطی متحرک، باید مواد را به ایستگاه‌ها و یا از آن‌ها منتقل کنند. این کار را می‌توانند به روش‌های زیر انجام دهند که لازم است در نرم افزار خط تولید گزارش شود:

• • ماشین‌های مجزایی که لیفتراک‌ها دسته‌های مواد را به آن‌ها حمل می‌کنند یا حمل مواد به‌صورت دستی صورت می‌گیرد.
  • خط واحد و با جریان منقطع که ایستگاه‌های کاری را با ابزاری مثل نوار نقاله یا تسمه کشویی به هم متصل می‌کند.

البته بهتر است در نرم‌افزار مذکور جابجایی مواد را به‌عنوان سیستمی کامل در سراسر تولید در نظر بگیرید. این کار شناسایی کردن مراحل غیرضروری و  رویه‌های نامنطبق را آسان‌تر می‌کند. برای بسیاری از مکان‌ها معمولاً از ماشین‌ها برای جابجایی کردن مواد استفاده می‌کنند، اما در محل‌های قابل پیش‌بینی مثل مرحله نهایی تحویل اقلام به محل استفاده، استثنائاتی وجود خواهند داشت. در شرایط مذکور، جابجایی دستی صورت می‌گیرد و اغلب نیاز به بلند کردن اقلام در ارتفاعی مشخص یا جهت‌دهی مناسبشان برای استفاده خواهد بود. نتایج پیش‌بینی نکردن جابجایی مواد در نرم افزار خط تولید، کارایی کمتر و خطر آسیب‌هایی به کمر و ... هستند.

رابط ماشین و اپراتور

ماشینی که به‌صورت دستی کار می‌کند نوعی ایستگاه کاری است و به توجه ویژه‌ای نیاز دارد؛ زیرا اندازه و عملکردش می‌تواند رابط بین انسان و ماشین را از حالت استاندارد خارج کند. ماشین‌ها معمولاً نقاط عملیاتی خاصی دارند که کارگر باید مواد را در آن قرار دهد. این شرایط می‌تواند هماهنگی کامل ماشین را با خط تولید دشوار کند. همسویی کامل ماشین‌های کوچکتر با خط تولید آسان‌تر است. پیش‌بینی‌های مربوط به ماشین و شرایط ارگونومیک لازم برای استقرار اپراتور و به‌ویژه نکات ایمنی کار با دستگاه را دقیقاً در نرم افزار خط تولید ثبت و نگهداری می‌کنند.

ابزار

باید ابزار مناسب را برای کار مناسب داشته باشید. اما این اطلاعات که کدام ابزار پیچیده‌تر است، موارد خاصی که درباره آن باید در نظر بگیرید، پشتیبان و نگهدارنده ابزارها و نیز نگهداری کردن آن‌ها در محل استفاده، به‌عنوان منبع دانشی در سیستم تولید ثبت می‌شوند.

نگهداری

تولیدکنندگان در هنگام طراحی تجهیزات یا برنامه‌ریزی کردن خطوط تولید، غالباً توجه کافی به تعمیر و نگهداری تجهیزات و ماشین‌آلات نمی‌کنند. تعمیر و نگهداری می‌تواند به اَشکال تعمیر، تنظیم یا تمیز کردن آن‌ها باشد. این اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار خط تولید در اختیار افراد مسئول این کار قرار می‌گیرند. ایده‌آل این است که سازنده ترخیص کالا از گمرک و دسترسی به آن را جهت تعمیر و نگهداری فراهم کند و تجهیزات باید دارای امکاناتی باشند که نگهداری‌شان را تا حد امکان آسان کنند.

برنامه‌ریزی و طراحی خط تولید

فضا و مکان

لازم است که درباره چیدمان تمامی کارگران و ماشین‌آلات یا تجهیزات در فضای تعیین شده بیندیشید. با ابزارهای برخی نرم‌افزارهای خط تولید می‌توانید فرآیند(ها) و ماشین‌آلات را ترسیم کنید و شرایطی را برای کارکنان فراهم کنید تا بدون اختلال‌آفرینی در خطوط تولید یا فرآیندهای موجود، به راحتی در محل کار حرکت کنند. اما غیر از فضا، مکانی مناسب نیز به همان اندازه مهم است؛ چنانچه مشتریانتان از محل تولید دور باشند یا رسیدن به آنجا برایشان دشوار باشد، هزینه‌های حمل و نقل می‌تواند به مسئله‌ای مهم در سازمان تبدیل شوند.

برنامه‌های تولید فعلی

چنانچه قبلاً خط تولیدی را راه‌اندازی کرده‌اید و فرآیندهایش را در نرم افزار خط تولید مدیریت می‌کنید، باید بتوانید خط تولید جدید را در سیستم فعلی بگنجانید. زمان از کار افتادن ماشین‌آلات، در دسترس بودن کارگران و کیفیت محصول، عواملی هستند که خط تولید جدید می‌تواند بر آن‌ها تأثیر بگذارد. با کمک نرم‌افزار می‌توانید برنامه‌ها را ارزیابی کنید و مطمئن شوید که خط جدید اختلالی در خطوط تولیدی ایجاد نمی‌کنند که در حال ارائه خدمات به مشتریان هستند.

انطباق با مقررات

محصولات باید طبق استانداردهای خاصی تولید شوند. این مسئله باید در سیستم خط تولید طبق معیارهایی ارزیابی شود. امکانات این نرم افزار کمک می‌کنند تا ضوابط را رعایت کنید، همچنان کیفیت محصولات را حفظ کنید و در عین حال، هزینه‌های تولید را پایین نگه دارید.

بودجه

در هنگام برنامه‌ریزی کردن سیستم خط تولیدتان، باید درباره هزینه‌های عملیاتی، تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات، مدیریت ضایعات محصول و سایر هزینه‌ها بیندیشید. برخی اطلاعات مالی از جمله شرایط هزینه‌ای و سرمایه‌گذاری خط تولید با تبادل اطلاعات سیستم‌هایی نظیر ERP، مالی و نرم افزار خط تولید قابل رصد، اندازه‌گیری و گزارش‌گیری هستند.

چگونه با استفاده از ابزارهایی نظیر این نوع نرم افزار می‌توانیم کارایی خط تولید سازمان را ارتقا دهیم؟

خط تولیدتان را ارزیابی کنید

نمی‌توانید هیچ تغییر اساسی یا معنی‌داری در خط تولیدتان ایجاد کنید، مگر این‌که از قبل نحوه عملکردش را درک کرده باشید. حتی بهترین تولیدکنندگان نیز با مسائلی در سیستم خط تولید سازمانشان مواجه می‌شوند. برای این منظور سعی کنید به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:

• • کدام حوزه‌ها کارآمد هستند؟
  • حوزه‌های ناکارآمد کدامند؟
  • هر چند وقت یکبار بخش‌های خاصی از خط تولید خراب می‌شوند؟

برای آن‌که خط تولید به درستی کار کند، لازم است هماهنگی زیادی در بین بخش‌های مختلف آن ایجاد شود. نارسایی در هر نقطه خط تولید در سیستم‌های بزرگ، می‌تواند باعث تنگناهایی شود و پیامدهای بیشتری در پی داشته باشد. لذا بهتر است با ابزارهای متنوع نرم افزار خط تولید سیستم تولیدتان را ارزیابی و نقاط ضعفش را برطرف کنید.

زمان تکت (Takt Time) را با دقت اندازه‌گیری کنید

زمان تکت مدتی است که باید کالا تولید کنید یا خدمات ارائه دهید تا خواسته‌های مشتریان را برآورده کنید. اندازه‌گیری کردن دقیق این زمان ضروری است تا بتوانید اهداف تولید و انتظارات مشتریانتان را تأمین کنید. فرمول زمان تکت به شرح زیر است:

•  دقایق در اختیار برای تولید = زمان تکت÷ واحدهای محصول مورد نیاز

با اندازه‌گیری کردن دقیق این مدت در نرم افزار خط تولید می‌توانید آن را به اطلاع همه افراد برسانید. در این‌صورت، همه خواهند دانست که منظور از موفقیت‌آمیز بودن هر واحد محصول چیست. البته چنانچه بتوانند مشکلاتی را شناسایی کنند که تهدیدکننده زمان تکت هستند، زودتر می‌توانند برای حل مشکل اقدام کنند.

گلوگاه‌ها را شناسایی کنید

هر زمان که در خط تولیدتان خرابی رخ می‌دهد یعنی گلوگاهی به وجود آمده است. در این حالت فرض بر این خواهد بود که علت گلوگاه یک یا چند عامل زیر هستند:

• • بروز مشکل در دستگاهی در خط تولید
  • خطای «انسانی»
  • برنامه تعمیر و نگهداری پیشگیرانه‌ای که خوب سازماندهی نشده است
  • تکنسینی که واکنش مناسب و به‌هنگام به حوادث ندارد
  • فرآیندهای اداری
  • عدم استفاده کردن از نرم افزار خط تولید مناسب به‌عنوان منبع دانشی و ارزیابی عملکرد

دستورالعمل‌های کاری تدوین کنید و در دسترس بگذارید

چنانچه در بخشی از خط تولید نیاز به تعامل انسانی یا مونتاژ توسط انسان باشد، تدوین کردن دستورالعمل‌های واضح و چاپ یا انتشارشان در بین کارکنان به‌ویژه با نرم افزار خط تولید، روشی سریع و آسان برای افزایش کارایی خط تولیدتان خواهد بود. کارفرمایان غالباً فراموش می‌کنند که نشانه‌های تصویری را برای افرادی فراهم کنند که در خط کار می‌کنند. دستورالعمل‌ها به افرادی که در طراحی محصول شرکت نداشته‌اند کمک می‌کنند تا در تولید یا مونتاژ آن مشارکت داشته باشند.

کار را استاندارد کنید

استانداردسازی کار در محیط‌های تولیدی بزرگ رایج است. حصول اطمینان از این‌که کارکنانتان را به خوبی آموزش داده‌اید و اصول خط تولید را درک می‌کنند، کارایی آن را زیاد می‌کند. لازم نیست کارکنان خط تولید در زمینه‌هایی آموزش ببینند که مختص متخصصانی بسیار ماهر است؛ اما چنانچه افرادی را در سازمان آموزش دهید که در صورت بروز مشکل بتوانند خط تولید را راه بیندازند، کار مهمی کرده‌اید. استانداردسازی کار به کمک ابزارهای آموزشی و ترویجی نرم افزار خط تولید، سیستم آن را پربار نگه می‌دارد و در هزینه‌هایتان صرفه‌جویی می‌کند.

فناوری‌تان را روزآمد کنید

سرمایه‌گذاری اولیه بر فناوری ممکن است زیاد باشد، اما باید آن را کارآمد نگه دارید تا بتوانید کارکنان و مشتریانتان را حفظ کنید و در عرصه رقابت باقی بمانید. فناوری خوب برای هدفی بیش از کارایی مهم است. مثلاً نرم افزار خط تولیدی روزآمد و متناسب با نوع فرآیندها و اندازه کسب و کارتان می‌تواند روحیه کاری افراد را بیشتر کند و کارکنان را در سازمان نگه دارد. خدمات پشتیبانی سیستم‌های مختلف دخیل در تولید تا حد امکان نباید گران باشند.

کارکنانتان را به خوبی آموزش دهید

ممکن است بر روی تجهیزاتی مطمئن سرمایه‌گذاری کرده باشید، اما آن‌ها در صورتی بر تولید و هدف نهایی آن تأثیر می‌گذارند که افراد نحوه به‌کارگیری آن‌ها را به خوبی یاد گرفته باشند. یادگیری چگونگی کار کردن با بخش‌های مختلف نرم افزار خط تولید نیز مطرح است؛ چرا که خطاهای انسانی در سیستم تولید را به حداقل می‌رساند و بر تثبیت دانش آن‌ها و استفاده کردن از دانش ضمنی در سازمان بسیار کمک می‌کند.

به‌صورت اثربخش خودکار کنید

ماشین‌آلات تولید عمدتاً به نظارت و نگهداری دائمی نیاز ندارند؛ اما باید از آن مطمئن شوید. اتوماسیون باید مؤثر و کارآمد باشد و توانایی استدلال، منطق و تصمیم‌گیری نیروی انسانی را ارتقا دهد. ماشین(ها) باید به کارکنانتان مجال استفاده از ظرفیت‌هایشان را بدهند تا بتوانید بهره‌وری کسب و کارتان را افزایش دهید. البته بخشی از خودکارسازی به قابلیت‌ها و امکانات نرم افزار خط تولید مربوط است. آن را می‌توانیم به فرآیندهایی نظیر به‌روزرسانی اطلاعات محصول و موجودی، کارکنان، هزینه‌ها و داشبوردهای مدیریتی مربوط بدانیم.

به ایمنی تجهیزات خط تولید اهمیت بدهید

عملکرد ایمن در تولید بسیار مهم است. هنگام کار بر روی محصول، باید مطمئن شوید که کارگران می‌توانند وظایفشان را با خیال راحت انجام دهند. برای فراهم‌سازی چنین شرایطی، توصیه می‌کنیم که از برقرار بودن شرایط زیر در کسب و کارتان مطمئن شوید و از امکانات ارتباطی و برنامه‌ریزی امور پشتیبانی تجهیزات در نرم افزار خط تولید برای آن‌ها کمک بگیرید.

• • تجهیزات را به‌طور منظم نگهداری و زمانی را برای سرویس آن‌ها برنامه‌ریزی کنید. همه تجهیزات نیاز به سرویس دارند و عدم سرویس به‌هنگام می‌تواند منجر به حوادث، ضایعات و ناکارآمدی در تولید شود.
  • به شکایات کارکنانتان توجه کنید. آن‌ها را فوراً بررسی کنید و نگذارید اوضاع را برای کارکنان بدتر کنند.
  • تجهیزات را در صورت لزوم تعویض کنید؛ تمامی تجهیزات طول عمر مفید دارند و باید این طول عمر را بشناسید، در بخش مربوطه در نرم افزار خط تولید ثبت کنید و اعلان‌های مربوطه را فعال کنید تا زمان تعویضشان را بدانید. در غیر این‌صورت، ممکن است مشکل‌آفرین شوند.
  • شرایط بهداشتی و ایمنی بخش‌های مختلف تولید را در نرم افزار خط تولید به‌روز نگه دارید.

لازم است خط مشی ایمنی و بهداشت مناسبی داشته باشید و آن را به‌طور منظم به‌روز کنید. مطمئن شوید که این خط‌مشی می‌تواند کارکنانتان را در برابر هرگونه آسیب احتمالی ناشی از عملیات تولید محافظت کند. بهتر است افرادی را مسئول نظارت کردن بر سلامت و ایمنی تعیین کنید. این افراد ممکن است مواردی مانند خیس نبودن زمین یا عدم آوردن غذا و نوشیدنی به محل کار را کنترل کنند.

نرم افزار خط تولید چگونه به متخصصان سازمانی برای راه‌اندازی خط تولید محصول کمک می‌کند؟

مشخصات کلی سیستم تولید، از جمله تعاریف دقیق منابع لازم و انتظارات خروجی در نرم افزار خط تولید ثبت و نگهداری می‌شوند. اما برای ایجاد کردن خط تولیدی جدید لازم است به نکات زیر توجه کنید:

• • در وهله نخست، فناوری مورد استفاده را باید تعیین کنید. تصمیمات مربوط به انتخاب کردن تجهیزات و ابزار، چیدمان فضا و امکانات کارخانه، انتخاب کارگران و رویه‌های کاری و بسیاری از امور طراحی فرآیند در نرم افزار خط تولید ثبت می‌شوند.
  • با توجه به نوع فناوری، ظرفیت سیستم تعیین می‌شود. ظرفیت سیستم تابعی است از میزان سرمایه موجود، پیش‌بینی تقاضا و بسیاری عوامل جزئی دیگر.
  • لازم است تصمیماتی را درباره سازگار بودن حجم تولید بگیرید. ظرفیت اکثر سیستم‌های تولیدی را با استخدام یا اخراج کردن کارگران، برنامه‌ریزی اضافه کاری یا کاهش ساعات کار، افزودن یا حذف کردن ماشین‌آلات یا نگه داشتن میزان تولید در محدوده‌های معقول تنظیم می‌کنند. اثربخشی هر یک از این مکانیسم‌های تعدیل با نرم افزار خط تولید قابل سنجش است؛ اما تا حد زیادی به محدودیت‌های فناورانه فرآیندهای سیستم تولید، اقتصاد صنعت و ماهیت رقابت نیز بستگی دارد.

نتیجه‌گیری

نرم افزار خط تولید تقریباً تمامی بخش‌های تولید سازمان را با امکانات نظارتی، گزارش‌گیری و اتوماسیونی کنترل می‌کند. تحلیل کردن اصولی گزارش‌های این سیستم می‌تواند به مدیران کسب و کارها کمک کند تا بدانند آیا در نهایت انتظارات خروجی خط تولید برآورده خواهند شد یا خیر. یکی از اثرات مهم به‌کارگیری سیستم خط تولید کارآمد در سازمان، شناسایی ناراسایی‌های عملیات مختلف و تخصیص و مدیریت بهینه مواد و عوامل انسانی و به‌طور کلی برنامه ریزی منابع سازمانی است. تحویل به‌هنگام سفارش‌ها، هزینه‌کرد اصولی و مبتنی بر واقعیت‌های فرآیندهای کاری و مناسب بودن اسناد و مواد پشتیبان همگی می‌توانند با سیستمی نظیر تیم‌یار به بهترین حالت مدیریت شوند. انتخاب کردن صحیح نرم‌افزار و سازگاری‌اش با خط تولید باعث می‌شود تا بتوانید از قابلیت‌ها و امکانات آن بهتر استفاده کنید.