فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت تولیدی

در دنیای تجارت و حسابداری، مفهوم بهای تمام شده کالای فروش رفته یا به اختصار COGS (Cost of Goods Sold) یکی از مفاهیم اساسی است که در صورت‌های مالی کسب و کار تأثیر زیادی دارد. COGS به معنای هزینه‌های مرتبط با تولید یا تهیه محصولاتی است که شما در طی دوره مالی برای تولید و فروش آنها صرف می‌کنید. انتخاب درست روش محاسبه COGS می‌تواند تأثیر مستقیمی بر تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد مالی کسب و کار داشته باشد.

در این مقاله، به معرفی و توضیح انواع مختلف فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته  برای حسابداری بهای تمام شده می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

۱. روش FIFO (First-In, First-Out)

در دنیای پویای تجارت و حسابداری، روش FIFO یکی از مفاهیم بسیار مهم و پرکاربرد است که در محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS)  در نرم افزار حسابداری به کار می‌رود. این روش با توجه به زمان ورود کالاها به انبار، تعیین می‌کند کدام کالاها اولین بار فروخته می‌شوند و به تبع آن، هزینه مربوط به این کالاها را به عنوان COGS در دوره مالی معین محاسبه می‌کند.

مبانی اصلی روش FIFO

در روش FIFO، تضمین می‌شود که کالاهایی که قدیمی‌ترین هستند اولین بار فروخته می‌شوند. این روش بر مبنای اصل اجتناب از قدیمی‌ترین موجودی‌ها برای کاهش مخارج مرتبط با موجودی نگه‌داری مبتنی است. بنابراین، فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته با توجه به قیمت واحدهای قدیمی‌ترین موجودی‌ها محاسبه می‌شود.

مثال عملی فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته به روش FIFO

برای درک بهتر روش FIFO، یک مثال عملی را در نظر بگیرید. فرض کنید شما یک فروشگاه الکترونیک دارید و به تازگی دستگاه‌های موبایل را به موجودی خود اضافه کرده‌اید. زمان ورود دستگاه‌ها به انبار به ترتیب به صورت زیر بوده است:

1. ۱۰ دستگاه موبایل از مدل A در تاریخ ۱ بهمن وارد شده‌اند با هزینه 500 دلار به ازای هر دستگاه.
2. ۱۵ دستگاه موبایل از مدل B در تاریخ ۱۵ بهمن وارد شده‌اند با هزینه 600 دلار به ازای هر دستگاه.
3. ۲۰ دستگاه موبایل از مدل C در تاریخ ۱ اسفند وارد شده‌اند با هزینه 550 دلار به ازای هر دستگاه.

حال فرض کنید در تاریخ ۱۰ اسفند، شما ۲۵ دستگاه موبایل را به مشتریان فروخته‌اید. بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) با استفاده از روش FIFO را محاسبه می‌کنیم:

1. ابتدا، ۱۰ دستگاه موبایل از مدل A که در تاریخ ۱ بهمن وارد شده‌اند، اولین بار فروخته می‌شوند. بنابراین:
   COGS = (۱۰ دستگاه * 500 دلار) = 5,000 دلار

2. سپس، ۱۵ دستگاه موبایل از مدل B که در تاریخ ۱۵ بهمن وارد شده‌اند، فروخته می‌شوند. بنابراین:
   COGS = (۱۰ دستگاه * 500 دلار) + (۱۵ دستگاه 600 دلار) = 5,000 دلار + 9,000 دلار = 14,000 دلار

3. در نهایت، ۵ دستگاه موبایل از مدل C که در تاریخ ۱ اسفند وارد شده‌اند، فروخته می‌شوند. بنابراین:
   COGS = (۱۰ دستگاه * 500 دلار) + (۱۵ دستگاه 600 دلار) + (۵ دستگاه 550 دلار) = 5,000 دلار + 9,000 دلار + 2,750 دلار = 16,750 دلار

بنابراین، بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) با استفاده از روش FIFO برابر با 16,750 دلار است.

مزایا و معایب روش FIFO

مزایا:

• معقولیت و شفافیت: روش FIFO به معنای طبیعی‌ترین ترتیب فروش کالاها عمل می‌کند و از میانگین‌گیری ساده استفاده می‌کند.
• مناسب برای کسب و کارهایی که کالاهایشان در طول زمان ارزش متفاوتی دارند.

معایب:

• ممکن است در شرایطی که قیمت‌های واحدها به شدت تغییر کند، به مشکل بخورد.
• در برخی موارد، ممکن است COGS با دقت واقعی هزینه‌های تولید را نشان ندهد.

روش FIFO یکی از روش‌های مهم و پرکاربرد در فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) است. با توجه به اصول این روش، می‌توانید به صورت شفاف و دقیق هزینه‌های مرتبط با تولید و فروش محصولات خود را محاسبه کنید. در نهایت، انتخاب روش مناسب برای کسب و کار شما وابسته به ویژگی‌های موجودی کالاها و استراتژی مالی شما است

فرمول FIFO:

COGS = (هزینه خرید اولیه تعداد * کالاهای فروخته شده) + (هزینه خرید ثانویه تعداد * کالاهای فروخته شده) + ...

در اینجا، هزینه خرید اولیه به معنای هزینه‌ای است که برای خرید اولین دسته کالاها پرداخت شده است، و هزینه خرید ثانویه به معنای هزینه‌ای است که برای خرید دسته دوم کالاها پرداخت شده است و الی آخر.

روش LIFO یا (Last in - First Out)

در دنیای پیچیده حسابداری و مدیریت مالی، روش LIFO (Last-In, First-Out) یکی از روش‌های اساسی برای فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) است. این روش بر مبنای یک اصل عمل می‌کند: آخرین کالاهایی که به انبار افزوده شده‌اند، اولین کالاهایی هستند که از آن خارج می‌شوند. در این بخش، به بررسی جزئیات و مزایا و معایب روش LIFO پرداخته و نحوه عملکرد آن را توضیح می‌دهیم.

مبانی اصلی روش LIFO

• آخرین ورود، اولین خروج: این اصل به معنای آن است که آخرین کالاهایی که به انبار افزوده می‌شوند، ابتدا فروخته می‌شوند. به عبارت دیگر، کالاهای جدیدتر به عنوان اولین کالاها در فروش در نظر گرفته می‌شوند.
• کاهش ارزش موجودی: در روش LIFO، ارزش موجودی انبار در دوره‌های مختلف کمتر از واقعیت است. این به این دلیل است که هزینه‌های کالاهای جدیدتر بالاتر از کالاهای قدیمی‌تر است.
• تأثیر معکوس در گزارشات مالی: استفاده از روش LIFO ممکن است باعث ایجاد تأثیر معکوس در گزارشات مالی کسب و کار شود، به عبارت دیگر، سود گزارشی (سود در گزارش‌های مالی) در دوره‌های با ارزشی ممکن است کاهش یابد.

مثال عملی فرمول بهای تمام شده به روش LIFO

برای درک بهتر روش LIFO، یک مثال عملی را در نظر بگیرید:

فرض کنید شما یک فروشگاه پوشاک دارید. وضعیت موجودی انبار و هزینه‌های خرید پوشاک به صورت زیر است:

- در تاریخ ۱ مرداد، ۱۰۰ عدد پیراهن با هزینه 20 دلار به انبار افزوده شدند.
- در تاریخ ۱۵ مرداد، ۲۰۰ عدد شلوار با هزینه 30 دلار به انبار افزوده شدند.
- در تاریخ ۱ شهریور، ۱۵۰ عدد کت با هزینه 25 دلار به انبار افزوده شدند.

حال فرض کنید در تاریخ ۱۵ شهریور، شما ۲۵۰ عدد پیراهن را فروخته‌اید. با استفاده از روش LIFO، بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) به این صورت محاسبه می‌شود:

1. آخرین کالاهایی که به انبار افزوده شده‌اند، پیراهن‌ها هستند. بنابراین، هزینه‌ی این پیراهن‌ها به عنوان COGS محاسبه می‌شود:
   COGS = (۲۵۰ عدد * 20 دلار) = 5,000 دلار

2. حالا به ترتیب، ۱۵۰ عدد کت از تاریخ ۱ شهریور و سپس ۱۰۰ عدد شلوار از تاریخ ۱۵ مرداد به عنوان COGS محاسبه می‌شوند.

مزایا و معایب روش LIFO

مزایا:

• مناسب برای شرایط افزایش قیمت‌ها: روش LIFO مناسب برای کسب و کارهایی است که قیمت‌ها در طی دوره مالی افزایش می‌یابد؛ چرا که با استفاده از این روش می‌توان هزینه‌های تولید را افزایش داد و به صورت معقولی فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته را محاسبه کرد.
• کاهش سود مالی: استفاده از روش LIFO معمولاً باعث کاهش سود مالی در گزارشات مالی می‌شود که ممکن است منجر به کاهش مالیات‌ها شود.

معایب:

• پیچیدگی محاسباتی: محاسبه COGS با استفاده از روش LIFO معمولاً پیچیده‌تر از روش‌های دیگر است، زیرا نیاز به پیگیری دقیق و تعیین کالاهایی دارد که به انبار افزوده شده‌اند.
• تأثیر معکوس در گزارشات مالی: استفاده از روش LIFO ممکن است باعث تأثیر معکوس در سود گزارشی شود، چرا که هزینه‌های کالاهای جدیدتر به عنوان COGS در نظر گرفته می‌شوند و این می‌تواند ابهام‌زا باشد.

روش LIFO یکی از روش‌های مهم و پرکاربرد در فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) است. با توجه به مزایا و معایب این روش، انتخاب آن وابسته به ویژگی‌های موجودی کالاها و نیازهای مالی کسب و کار شما است. در هر صورت، درک عمیق از این روش اهمیت دقت و شفافیت در حسابداری را نشان می‌دهد و به بهبود مدیریت مالی کمک می‌کند.

فرمول LIFO:

COGS = (هزینه پرداختی برای آخرین خرید تعداد کالاهای فروخته شده) + (هزینه خرید قبل از آخرین خرید تعداد واحدهای فروخته) + ...

در اینجا،هزینه پرداختی برای آخرین خرید به معنای هزینه‌ای است که برای خرید آخرین دسته کالاها پرداخت شده است، و هزینه خرید قبل از آخرین خرید به معنای هزینه‌ای است که برای خرید دسته قبل از آخرین کالاها پرداخت شده است.

فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) به روش میانگین موزون

روش Weighted Average (یا به معنای فارسی: میانگین موزون) یکی از روش‌های مهم و مورد استفاده در حسابداری و مدیریت مالی برای محاسبه فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته (COGS) است. این روش به صورت میانگین موزون هزینه واحدها به عنوان COGS استفاده می‌شود. در این بخش، به توضیح دقیق و گسترده‌ای از روش Weighted Average می‌پردازیم و نحوه عملکرد آن را در محاسبات حسابداری مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مبانی اصلی روش Weighted Average

- میانگین موزون: روش Weighted Average بر اساس میانگین وزن‌دار هزینه واحدها عمل می‌کند. این به این معناست که هر کالا با توجه به مقدار واحدها و هزینه‌های آن، وزن دار می‌شود. به عبارت دیگر، کالاهای با هزینه بالاتر در محاسبه COGS وزن بیشتری دارند.

- دقت و شفافیت: روش Weighted Average به تمام کالاهای موجود در انبار توجه می‌کند و همچنین به تغییرات هزینه‌ها در طول زمان حساس است. این به دقت و شفافیت در حسابداری کمک می‌کند.

- مناسبی برای موجودی‌های مختلف: این روش برای کسب و کارهایی که موجودی کالاهایشان معمولاً متفاوت و با هزینه‌های متنوعی دارند، مناسب است.

محاسبه COGS با روش Weighted Average

برای محاسبه COGS با استفاده از روش Weighted Average، مراحل زیر را دنبال می‌کنیم:

1. محاسبه مجموع واحدها: ابتدا باید مجموع تعداد واحدهای کالاها را محاسبه کنید. این تعداد شامل تمام واحدهای موجود در انبار در دوره مالی مورد نظر است.

2. محاسبه مجموع هزینه‌ها: سپس باید مجموع هزینه‌های تمام کالاها را محاسبه کنید. این مجموع به معنای مجموع هزینه‌های تمام واحدها است.

3. محاسبه میانگین موزون: برای محاسبه میانگین وزن‌دار هزینه واحدها، مجموع هزینه‌ها را بر تعداد واحدها تقسیم می‌کنید. این مقدار به عنوان هزینه واحد میانگین برای COGS استفاده می‌شود.

4. محاسبه COGS: در نهایت، COGS را با ضرب هزینه واحد میانگین در تعداد واحدهای فروخته شده در دوره محاسبه می‌کنید.

مثال عملی برای محاسبه فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته به روش میانگین موزون

برای درک بهتر روش Weighted Average، یک مثال عملی را در نظر بگیرید:

- در تاریخ ۱ آذر، ۱۰۰ عدد محصول A با هزینه 10 دلار به انبار افزوده شدند.
- در تاریخ ۱۵ آذر، ۱۵۰ عدد محصول B با هزینه 15 دلار به انبار افزوده شدند.
- در تاریخ ۱ دی، ۲۰۰ عدد محصول C با هزینه 20 دلار به انبار افزوده شدند.

حال فرض کنید در تاریخ ۱۵ دی، شما ۲۵۰ عدد محصول را به مشتریان فروخته‌اید. به کمک روش Weighted Average، بهای تمام شده کالای فروش رفته را محاسبه می‌کنیم:

1. مجموع تعداد کالاها: (100 عدد + 150 عدد + 250 عدد = 500 عدد)

2. مجموع هزینه‌ها: ((100 عدد * 10 دلار) + (150 عدد * 15 دلار) + (200 عدد * 20 دلار) = 10,000 دلار + 2,250 دلار + 4,000 دلار = 16,250 دلار)

3. میانگین موزون هزینه کالاها: (16,250 دلار/500 عدد = 32.5 دلار برای هر واحد)

4. COGS: (250 عدد * 32.5 دلار = 8,125 دلار)

بنابراین، بهای تمام شده با استفاده از روش Weighted Average برابر با 8,125 دلار است.

مزایا و معایب روش Weighted Average

مزایا:

• دقت و شفافیت: روش Weighted Average به صورت دقیق به تمام واحدها و هزینه‌های آنها توجه می‌کند و از ابهام در گزارشات مالی جلوگیری می‌کند.
• مناسبی برای موجودی‌های مختلف: این روش به خوبی برای کسب و کارهایی مناسب است که موجودی کالاهایشان معمولاً متفاوت و با هزینه‌های متنوعی دارند.

معایب:

• عدم تطابق با واقعیت: در برخی مواقع، COGS ممکن است با تغییرات هزینه‌های واحدها در طول زمان به تطابق نیافته باشد و به هزینه‌های واقعی تولید نزدیک نباشد.
• ممکن است به سود دوراندازی منجر شود: اگر هزینه‌های کالاها به طور ناعادلانه و بدون توجه به ارزش واقعی آنها تخصیص یابد، ممکن است به سود دوراندازی منجر شود.

روش Weighted Average یکی از روش‌های مهم و مورد استفاده در حسابداری و مدیریت مالی برای محاسبه COGS است. با توجه به دقت و شفافیت این روش و مناسبی آن برای موجودی‌های متفاوت، این روش در حسابداری کسب و کارهای مختلف بسیار کارآمد است. انتخاب روش مناسب برای COGS وابسته به ویژگی‌های موجودی کالاها و نیازهای مالی شماست، و درک عمیق از روش Weighted Average به بهبود مدیریت مالی و اتخاذ تصمیمات بهینه کمک می‌کند.

فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته به روش میانگین موزون

[COGS = (میانگین موزون هزینه کالاها / تعداد واحدهای فروخته)]

میانگین مووزن هزینه کالاها برابر با مجموع هزینه‌های کالاهای موجود در انبار تقسیم بر تعداد کل کالاهای موجود در انبار است.

نتیجه‌گیری

انتخاب روش مناسب برای محاسبه COGS بستگی به نوع کسب و کار، موجودی کالاها و استراتژی مالی دارد. باید توجه داشت که مدیریت صحیح موجودی و دقت در ثبت هزینه‌های مرتبط با تولید یا تهیه کالاها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. اگر نیاز به مشاوره حسابداری دقیق‌تر دارید، به یک حسابدار متخصص مراجعه کنید. انتخاب درست روش محاسبه COGS می‌تواند به بهبود مدیریت مالی و سودآوری کسب و کار کمک کند.