مدیر فنی (CTO) کیست؟

مدیر فنی دو نقش اصلی در سازمان بازی می‌کند؛ اولی در نقش مجری و دومی در نقش برنامه‌ریز. مدیر فنی یا CTO (به انگلیسی: Chief Technology Officer) بالاترین مقام اجرایی سازمان در حوزه فناوری یا مهندسی محصولات و خدمات است. هدف او نیز استفاده از برترین فناوری‌ها برای توسعه محصولات جدید یا ویژگی‌های جدید برای محصولات موجود است.

مدیر فنی همچنین رهبر پروژه‌های تحقیق و توسعه (R&D) است. او نیازهای فناورانه سازمان را در دو بعد کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌سنجد و براساس بودجه و سرمایه موجود بهینه‌سازی هزینه‌های فنی سازمان و توسعه محصول را انجام می‌دهد. CTO معمولا به مدیر ارشد فناوری اطلاعات (CIO) گزارش

می‌دهد. اما با توجه به ساختار سازمان ممکن است گزارش‌ها را مستقیم به مدیر عامل (CEO) نیز بدهد.

در کنار مدیر فنی نقش دیگری به نام CIO نیز وجود دارد. CIO (به انگلیسی: Chief Information Officer) یا مدیر فناوری اطلاعات بالاترین مقام در حوزه تصمیم‌گیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان‌ها است. در سال‌های گذشته معمولا CTO و CIO نقش‌هایی بود که توسط یک نفر اجرا می‌شدند.

اما امروزه با توجه به گسترش فناوری و امکانات بی‌شماری که تکنولوژی در اختیار سازمان‌ها گذاشته است این دو نقش از یکدیگر جدا شده‌اند و CTO به نوعی زیرمجموعه CIO به حساب می‌آید. همچنین گفتنی است معمولا سازمان‌های بزرگ نیاز به هر دو نقش CIO و CTO دارند. در حالی‌که سازمان‌های

متوسط و کوچک باید با توجه به نیاز و البته بودجه‌ای که دارند درباره وجود این نقش‌ها تصمیم‌گیری کنند.

یک CTO‌ باید تجربه مناسبی در حوزه فناوری داشته باشد. به‌طور معمول یک فرد فنی بین ۱۰ تا ۱۵ سال تجربه نیاز دارد تا روی این صندلی بنشیند. همچنین براساس آمارها تا سال ۲۰۲۲، یک مدیر فنی در ایالات متحده آمریکا حداقل درآمد سالانه حدود ۲۶۰هزار دلاری دارد.  

در این مقاله از تیمیار به سراغ بررسی نقش CTO می‌رویم و به سوال CTO چیست پاسخ می‌دهیم. همچنین در مقاله‌های آینده نیز به سراغ نقش‌های بیشتری می‌رویم و جنبه‌های مختلف هرکدام را بررسی خواهیم کرد.

همچنین بخوانید: نرم افزار BPMS

انواع مدیر فنی

شاید کمی گیج‌کننده به نظر برسد اما نقش مدیر فنی از کسب‌وکاری به کسب‌وکار دیگر متفاوت است. تفاوتی که هم در وظایف اجرایی و هم در وظایف مدیریتی وجود دارد. به‌طورکلی CTO چهار نقش مختلف در سازمان‌ها دارد. در ادامه این چهار نقش را بررسی می‌کنیم.

• ناظر بر زیرساخت‌ها
  • این نقش مدیر فنی بیشتر بر جنبه‌های اجرایی تاکید دارد. این نقش بر جریان داده‌های کسب‌وکار، امنیت، نگهداری و مدیریت شبکه نظارت دارد. همچنین این نقش مجری، و نه برنامه‌ریز، استراتژی‌های فنی شرکت است.
• برنامه‌ریز راهبردی
  • این نقش بیشتر در حوزه‌ ارشد و تصمیم‌گیری سازمان فعالیت دارد. برنامه‌ریز راهبردی سازمان به چگونگی پیاده‌سازی استراتژی‌ها و شکل استفاده از آن در سازمان می‌پردازد. بخشی از مسیر توسعه محصولات و ویژگی‌های جدید از این نقش می‌گذرد.
• ارتباط با مشتری
  • نقش مهم بعدی که مدیر فنی ممکن است آن را عهده‌دار شود وظیفه ارتباط با مشتریان است. البته نه به آن شکلی که تصور می‌کنید. در این نقش رابطه CTO با مشتری حول نیازهای فناورانه و تحقیق درباره ویژگی‌های جدید و محصولات جدید و حتی بازارهای جدید برای ورود است.
• متفکر
  • این نقش بیشتر در حوزه مشاوره است. در این‌جا مدیر فنی نه برنامه‌ریز است و نه مجری. بلکه در ارتباطی نزدیک با مدیران ارشد و ذی‌نفعان کسب‌وکار به تحلیل و بررسی و انجام اصلاحات روی بخش‌های مختلف زیرساخت‌های فناوری می‌پردازد. و برای بهتر کردن آن‌ها یا به کار بردن فناوری‌های جدید به ذی‌نفعان راهنمایی می‌دهد.

شرح وظایف مدیر فنی

همانطورکه در بالا خواندید نقش‌های مدیر فنی با توجه به نیازها و الزامات کسب‌وکار متفاوت است. زمانی که نقش‌ها متفاوت باشند، شرح وظایف نیز متغیر خواهند بود. از این رو نمی‌توان نسخه‌ای کلی برای شرح وظایف CTO پیچید و به آن پایبند بود. برای درک تنوع وظایف این نقش همین بس که بدانید مدیر فنی گاهی در نقش CIO و گاهی در نقش خدمات پس از فروش فعالیت می‌کند.

اما به‌طورکلی وظایفی وجود دارد که انتظار می‌رود CTO آن‌ها را انجام دهد. در ادامه این وظایف را بررسی می‌کنیم.

• طراحی و نظارت بر زیرساخت‌های فنی کسب‌وکار؛
• مدیریت بودجه عملیاتی سازمان برای استفاده بهنیه از تجهیزات فنی، سرمایه‌های انسانی و...؛
• مدیریت تیم‌های IT سازمان؛
• ارائه راهکار برای ادغام فناوری‌های جدید با محصولات فعلی سازمان؛
• هماهنگی و همکاری با سایر بخش‌های سازمان برای پیاده‌سازی زیرساخت‌های فنی؛
• تحقیق درباره فناوری‌های جدید قابل پیاده‌سازی در کسب‌‌وکار و محصولات آن؛
• تحقیق درباره بازارهای خارجی و فناوری‌های مورد استفاده در آن؛
• ارتباط با تامین‌کنندگان محصولات فناورانه شامل سازمان‌ها و افراد؛
• ایجاد اطمینان از این‌که ویژگی‌های فنی محصول از چارچوب‌های کسب‌وکار پیروی می‌کند؛
• نظارت و توانایی تحلیل داده‌ها برای ارائه برنامه رشد و توسعه فنی؛
• ایجاد فرایندهای امنیتی برای حفاظت از داده‌ها و نظارت بر آن؛
• فعالیت در نقش مدیر اجرایی سازمان با توجه به نیازهای فنی؛
• ارتباط با واحد بازاریابی، مالی، توسعه محصول و ارتباط با مشتری؛
• پیاده‌سازی و توسعه مسیر‌ها و تجهیزات ارتباطی درون‌سازمان مانند ایمیل، VoIP و...؛

وظایف CTOها با توجه به حوزه‌ای که کسب‌وکار در آن فعال است نیز تغییر می‌کند. 

مهارت‌های مدیر فنی

به‌طورکلی یک CTO باید همان مهارت‌هایی را داشته باشد که مورد نیاز بیشتر مدیران ارشد و میانی است. ترکیبی از مهارت‌های سخت و نرم که موفقیت و رشد پایدار کسب‌وکار را تضمین کند. اما درباره مدیران فنی بحث کمی فنی‌تر و پیچیده‌تر است. این مدیران درواقع با حال و آینده و مشتریان و متخصصان کسب‌وکار سروکار دارند و از این‌رو باید مهارت‌های خاصی داشته باشند. اگر می‌خواهید CTO خوبی باشید در این مهارت‌های مهم استاد شوید.

1. دانش فنی گسترده داشته باشید

از یک معلم هنر چه انتظاری دارید؟ که هنر را بفهمد. از یک کپی‌رایتر چطور؟ او باید خلاق باشد و با کلمات جادو کند. از یک مدیر فنی هم انتظار می‌رود دانش فنی عمیقی داشته باشد. درواقع نه فقط عمیق بلکه گسترده. مدیر فنی باید هم در حوزه تئوری و هم در حوزه عملی یک دانش‌نامه ناطق باشد. او

باید کار با سیستم‌های مختلف را تجربه کرده باشد و در حوزه تئوری نیز با دانش روز به خوبی آشنا باشد. همچنین او باید، و روی این باید تاکید داریم، همیشه دو سه قدمی از اعضای تیمش جلو باشد.

البته نیازی نیست مدیر فنی یک نابغه به تمام معنا باشد. همین که تشنه دانش روز و تجربه‌های جدید باشد کم‌کم از او یک نابغه می‌سازد.

2. جریان‌های روز را دنبال کنید

این موضوع تقریبا به مورد قبلی نزدیک است. با این تفاوت که این‌جا بحث داشتن دانش مطرح نیست. بحث وجود دیدگاهی مطرح است که در زمان مناسب به کمک سازمان بیاید. یک پزشک را فرض کنید که در زمان تشخیص بیماری به دانش خود رجوع می‌کند. این پزشک همزمان جریان‌های روز

حوزه خود را نیز دنبال می‌کند و می‌داند روش تشخیصی جدیدی ابداع شده که می‌تواند در درمان موثرتر باشد. این پزشک قطعا مراجعان راضی‌تری دارد.

مدیر فنی هم باید دانش روز را دنبال کند و از جریان‌های روز آگاه باشد. فرض کنید مدیر عامل همه را جمع کرده و می‌گوید برای تکمیل سبد محصولات یا خدمات‌ نیاز به توسعه محصولی جدید داریم. CTO نیز به تازگی از وجود روشی نوین برای توسعه محصول مطلع شده است. با ارائه این دانش و ترکیب

آن با محصولات و خدمات سازمان پیشنهادی فوق‌العاده می‌دهد و محصولی مناسب یا ویژگی‌ای کاربردی جدیدی ارائه می‌دهد. با دنبال کردن دانش روز شما یک مدیر فنی فوق‌العاده خواهید شد.

3. مهارت‌های ارتباطی خوبی داشته باشید

این موضوع مختص مدیر فنی نیست. کدام مدیری بدون داشتن مهارت‌های ارتباطی موفق است؟ اگر چنین مدیری می‌شناسید مطمئن باشید موفقیت‌های او از جای دیگری آمده است. شما به‌عنوان CTO از دو جهت به ارتباطات قوی نیاز دارید: اول برای ارتباط با مشتریان و کسانی که مصرف‌کننده یا کاربر

محصول شما هستند و دوم برای ایجاد انسجام در تیم خودتان. یادتان باشد مدیران حتما نباید مستعد‌ترین و بهترین نیروهای سازمان باشند، آن‌ها می‌توانند افراد متوسطی باشند که برقراری ارتباط را بلدند. مدیر فنی باید بداند با برنامه‌نویس چطور صحبت کند، با مدیر ارشد چگونه حرف بزند و به اعضای

تیمش چطور انگیزه بدهد.

4. می‌داند چگونه استعدادها را جذب کند

استخدام کردن فرایندها ساده‌ای است و تقریبا هرکسی از پس آن برمی‌آید. اما درست استخدام کردن مهارتی است نادر. یک مدیر فنی خوب می‌داند چه کسی را باید استخدام کند و چه کسی را نه. استعدادها کمیاب هستند و نیاز سازمان‌ها به این نیروها همیشگی است. CTO باید بداند چه می‌خواهد و

سازمان به چه سمتی می‌رود و با استخدام نیروهای کارآمد مسیر رشد سازمان را هموار کند.

5. مدیریت تیم را بلد است

برخی تیم‌ها به‌صورت خودکار به‌خوبی باهم هماهنگ شده و کنار هم بازدهی فوق‌العاده‌ای دارند. اما بیشتر وقت‌ها همه‌چیز به این زیبایی نیست. این‌جاست که مهارت مدیریت تیم به کمک مدیر فنی می‌آید. اعضای تیم ممکن است در مسائل مختلفی با هم به مشکل بخورند. یک نفر بازیکن تیمی نیست،

یکی با دیگری مشکل دارد، آن‌یکی انگیزه ندارد و مسائلی این چنینی نیاز به مدیریت صحیح دارند.

اگر مدیر فنی نتواند تیم‌های خود را به خوبی مدیریت کند ممکن است اعضای ارزشمندی را از دست بدهد و هزینه‌های زیادی را به سازمان تحمیل کند.

چه ابزارهایی برای یک مدیر فنی موفق لازم است؟

رشد و پیشرفت فناوری دست مدیران فنی را برای استفاده از گسترده از ابزارهای مدیریتی باز گذاشته است. ابزارهایی مانند نرم افزار مدیریت پروژه، مدیریت اعضای تیم، مانیتورینگ، مستندسازی، تحلیل داده، مدیریت مالی، مدیریت ارتباطات درون سازمانی، اتوماسیون فرایندها و... . این‌ها تنها بخشی از ابزارهایی

هستند که مدیران فنی می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. اما استفاده از چندین نرم‌افزار در آن واحد می‌تواند برای خیلی‌ها گیج‌کننده و سخت باشد. برای حل این مسئله راهکاری هوشمند و دقیق وجود دارد: استفاده از نرم‌افزارهای یکپارچه سازمانی.

یکی از معروف‌ترین ابزارهای مدیریت منابع سازمان نرم‌افزار ERP است. نرم‌افزاری که هرآن‌چه مورد نیاز سازمان‌ها است را یک‌جا جمع کرده و به مدیران و صاحبان کسب‌وکار عرضه می‌کند.

تیمیارERP به‌عنوان یک نرم‌افزار جامع مدیریت منابع سازمان به مدیر فنی کمک می‌کند تا به تمام جنبه‌های کاری خود تسلط داشته باشد. نرم افزار ERP تیمیار با یکپارچه کردن هرآن‌چه که مدیران فنی نیاز دارند به آن‌ها امکان می‌دهد مرکز کنترل تمام فرایندهای کاری‌شان را به مانیتورشان بیاورند.

امکان مدیریت پروژه‌ها، مدیریت اسناد سازمانی، مدیریت مخاطبان و مشتریان سازمان، مدیریت ارتباطات، مدیریت سرمایه‌های انسانی، مدیریت مالی و هر بخش دیگری که برای یک مدیریت بی‌عیب و نقص نیاز است با تیمیارERP در اختیار مدیران فنی قرار می‌گیرد.

برای برگزاری جلسه دموی آنلاین و رایگان تیمیارERP از منوی بالای همین صفحه اقدام کنید.